Fehim Taştekin +Gerçek

Suriye’yi Arap Birliği’ne döndürerek ve ilişkileri normalleştirerek farklı bir sürece sokma eğilimi artıyor. BAE’nin hamleleri bu minvalde gelişiyor.

Rusya lideri Putin’in Ukrayna’da ikili görüşmeye hazır olmadığı mesajı sadece Ankara'dan değil Kiev’den de veriliyor. Ukrayna tarafında belli kritik konularda en azından müzakereye hazır bir görüntü oluştu. Zelenski ayrılıkçı bölgeler ve Kırım’ın statüsünü konuşmaya hazır olduklarını söylüyor. NATO üyelik hedefinden vazgeçmeye karşılık güvenlik garantisi istiyor. Bütün bu konuların referandumla Ukrayna halkına götürüleceğini de belirtiyor. Burada Ruslarla ayrışma olabilir.

Rusya belki referandumun tartışmalı bölgelerle sınırlandırılmasını tercih edebilir. Rusya “Evet” garantisi olmayan hiçbir şeyi müzakere masasında görmek istemez. Biz bu konuların teknik boyutta nasıl tartışıldığını ve şimdiye kadar nasıl bir ilerleme sağlandığını bilmiyoruz. Fakat sahadaki duruma bakıldığında Rusya’nın askeri baskıyı yeniden tırmandırdığını görüyoruz. Bu da Putin’in Zelenski ile masaya oturmak için koşulların henüz olgunlaşmadığını düşündüğünü gösteriyor.

**

Ukrayna savaşının Orta Doğu’daki yansımalarına tanık oluyoruz. ABD, Körfez’deki klasik müttefiklerini Ukrayna’da Rusya’ya karşı koşullandıramadı. ABD’ye karşı oluşan direncin bir geçmişi var. Biden yönetiminin veliaht prenslere yönelik soğuk tutumunun ötesinde Yemen’de Suudilerin istediği oranda destek vermemesi, İran’a karşı aranan güvenlik garantilerinin sunulmaması gibi faktörler var.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin de kendine özgü kızgınlıkları var. Sözgelimi İsrail’le ilişkileri resmileştirmenin bir karşılığı olarak ABD’den F-35 ve gelişmiş silahlar edinmeyi umuyordu. Biden bunlarla ilgili kullanım koşullarını ağırlaştırmanın ötesinde Çin’le telekomünikasyon gibi alanlarda işbirliğinin kesilmesini istedi. Bu da anlaşmayı bozdu. Şimdi müttefikler arası soğukluğa binaen Biden petrol arzının artırılması talebine karşılık bulamıyor. Bu ülkeler Çin ve Rusya ile denge kurmaya çalışıyor. Bunun Suriye’ye yansımaları da var.

*

Suriye lider Esad’ın BEA’ye ziyareti, Ukrayna ve ABD-Körfez ilişkilerindeki güven bunalımının gölgesinde gerçekleşti. BAE’nin İran’dan emin olmak gibi bir derdi var. İsrail’le kurduğu ilişkileri dengelemek için Suriye üzerinden İran’a da mesaj vermeye çalışıyor.

Suriye’yi Arap Birliği’ne döndürülerek ve ilişkileri normalleştirerek farklı bir sürece sokma eğilimi artıyor. BAE’nin hamleleri bu minvalde gelişiyor. Tabii bugünden yarına Şam’ın Tahran’la mesafe koyamayacağının farkındalar ama bugüne kadar denenen yolların da sonuç getirmediğini görüyorlar. BAE’nin çelişkili hamlelerde bulunması bu çıkmaz yüzünden belki anlayış görüyor.