Cumhur İttifakı'nın uzun süredir üzerinde çalıştığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasası'ndaki kritik değişiklikler Mart'ta Meclis'e geliyor. Yapılacak değişikliklerin ilk seçimde uygulanması planlanıyor.

AKP, MHP ile birlikte uzun müddettir üzerinde çalıştığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliğini en geç Mart ayı başında TBMM’ye sunmaya hazırlanıyor. Dar, daraltılmış bölge, ittifak içi baraj üzere değerli değişiklikler konusunda ittifak ortağı MHP ile uzlaşmaya varılamaması nedeniyle düzenlemenin 10-15 unsurluk dar kapsamlı bir teklif olarak Meclis’e sunulacağı belirtiliyor.

AKP ve MHP’nin 2023’te yahut daha öne çekilebilecek birinci seçimde uygulanması gayesiyle üzerinde çalıştığı seçim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliği çalışmalarında sona yaklaşıldı. AKP’de çalışmayı yürüten takım içinde yer alan üst seviye bir yönetici, hazırladıkları öneriyi evvel Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la değerlendirip akabinde MHP ile son biçimini vereceklerini söyledi. Fakat “dar” yahut “daraltılmış bölge” isteyen AKP’lilere nazaran, MHP ile bu mevzularda uzlaşma sağlanamadığı için yasa teklifi ile ilgili çok fazla “beklentiye girilmesine gerek yok.”

Baraj yüzde 7 olacak

AKP’den yansıyan bilgiye nazaran teklifin en kıymetli düzenlemesi seçim barajının düşürülmesi olacak. Yeni baraj, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın akabinde birinci sefer lisana getirilen ve MHP Önderi Devlet Bahçeli’nin açıklamasıyla “kesinleştirilen” formda yüzde 7 olarak Meclis’e teklif edilecek.

AKP kanadında da başkanlık sisteminde seçim ittifaklarının yasal mecburilik olmasa da siyasi tablo açısından “zorunlu hale” geldiği ve barajın da “fiilen sıfırlandığına” dikkat çekiliyor. Gerek AKP gerekse MHP’de, yasa teklifinde değişiklik konusunda Meclis’in karar verebileceği; “ikna edici bir tavır ortaya konulursa” oranın değişebileceği vurgulanıyor.

‘Milletvekili transferinin önlenmesi için yeni formül’

CHP’nin 2018 seçimlerinde İYİ Parti’nin seçime girmesini garantilemek için 15 milletvekilini “ödünç vermesine” yansılı olan MHP Başkanı Devlet Bahçeli’nin isteği doğrultusunda, “milletvekili transferinin önlenmesi” için formüller gündeme gelmişti.

BBC Türkçe’nin edindiği bilgiye nazaran AKP, siyasi partilerin “milletvekili transferi ile Meclis’te küme kurarak seçime girme yeterliliği kazanmasını” önleyecek bir değişikliği de teklif taslağına koydu. Mevcut sistemde bir siyasi partinin seçime girme yeterliliği kazanması için 81 ilin yarısından bir fazla vilayette örgüt kurmuş olması yahut TBMM’de kümesinin bulunması şartı aranıyor.

AKP’nin teklif taslağında ise “grubu bulunması” seçeneği yer almayacak. Böylelikle seçime girmek için milletvekili transferine de gerek kalmayacak. Lakin milletvekillerinin iradelerinin sınırlanamayacağı gerekçesiyle, öbür bir partiye geçerek küme kurmalarının engellenmesi fikrinden vazgeçildi.

Küme sayısı tıpkı kalacak

Çalışma sürecinde tartışılan bir diğer husus daha evvel 450 olan milletvekili sayısının 600’e çıkarılması ile siyasi partilerin küme kurmak için gerekli olan milletvekili sayısının artırılmasıydı.

Anayasa’nın 95. Maddesi’ne nazaran 20 milletvekili olan siyasi parti Meclis’te küme kurabiliyor. Fakat bu düzenleme anayasa değişikliği gerektiriyor ve Cumhur İttifakı’nda bulunan AKP, MHP ve BBP’nin bu türlü bir değişiklik için parlamentodaki sandalye sayısı kâfi değil. O nedenle de küme kurma sayısını artırmaya ait bir düzenleme öngörülmedi.

Seçim kurallarında değişiklik

Bir diğer değişikliğin ise vilayet ve ilçe seçim konsey liderlerinin seçimi konusunda olacağı belirtiliyor. Vilayet seçim liderlerinin belirlenmesi konusunda da değişiklik yapılması planlanıyor.

Mevcut yasaya nazaran vilayet yahut ilçedeki en kıdemli hakim seçim heyeti lideri oluyor. AKP ise bazen kıdemli yargıçların bu misyonu yapmak istemediği gerekçesiyle, en kıdemli hakim yerine birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar ortasından tercih imkanı sunulmasını istiyor.

Erken seçim tartışmalarını önüne geçer mi?

AKP ve MHP’nin seçim ve Siyasi Partiler Maddesi’ni Meclis gündemine yeni yılın birinci aylarında getirme münasebetlerinden biri de “erken seçim tartışmalarının önünü kesmek” olarak gösteriliyor.

Anayasa’ya nazaran seçim yasalarında yapılacak değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamıyor. Meclis gerekli çoğunlukla seçim kararı alırsa, bir sene geçmesini beklemeden yani yapılacak yeni değişiklikleri uygulamadan da seçimlerin yapılmasının önünde bir mani bulunmuyor.