Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi (DİTAM) “Diyarbakır Yerel Hizmetlerde Neleri Kaybediyor” başlıklı bir toplantı düzenledi. 27 Şubat 2024 tarihinde Diyarbakır’da gerçekleştirilen toplantıya İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Tunç Soyer, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eski Başkanı Feridun Çelik, Türkiye ve bölgedeki sivil toplum ve meslek örgütlerinin temsilcileri, aktivistler, araştırmacılar, gazeteciler ve DİTAM üyeleri olmak üzere toplam 100’ün üzerinde kişi katıldı.

‘Bu çalışmayla kent sorunlarını görünür kılıp ilgili kurumlara ulaştırmayı hedefliyoruz’

Toplantının açılış konuşmasını yapan DİTAM Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Azizoğlu şunları söyledi:

“Cumhuriyetin kuruluşundan beri Kürtlerin yaşadığı bölgelerin kamu hizmetleri konusunda bilinçli olarak ihmal edildiğine dair toplumda bir ön kabul var. Son 40 yıldaki çatışmalı ortam ve 2015 sonrası yaşananlardan sonraki kayyum uygulamaları da belediye hizmetleri ve yerel hizmetler konusunda eksikliklerin daha da artmasına sebep oldu. Biz bu çalışmamızda sivil toplumun kendi alanıyla ilgili yaptığı çalışmaları, ürettikleri teknik bilgileri daha görünür hale getirip, merkezi ve yerel siyaset kurumuna ulaştırmayı hedefliyoruz. Maalesef odak grup toplantıları ile ulaştığımız veriler Diyarbakır’ın sahipsiz bir kente dönüştüğünü gösteriyor”’

Açılış konuşmasının ardından cezaevinde olan Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eş Başkanı Selçuk Mızraklı’nın toplantıya gönderdiği yazılı mesajı okundu.

Toplantıda ilk olarak ‘Kent Sorunlarının Tespiti ve Çözüm Önerileri’ başlığıyla, 6-7 Ocak 2024 tarihinde kentteki sivil toplum örgütleri ve konunun uzmanlarıyla yapılan 4 ayrı odak grup toplantısının sonuçlarına dair sunumlar yapıldı.

“Kent, Çevre Ve Kültürel Miras” başlığıyla sunum yapan DİTAM YK Üyesi Nevin Soyukaya “sivil toplum örgütleri ve aktörlerinin kentin sorunlarıyla ilgili bir araya gelmesinin, çözüm önerileri geliştirmesinin önemli olduğunu belirtti. Odak grup toplantısında konuşulan “kentin mimarisi, altyapısı, ulaşım sorunu, kentsel dönüşüm, plan değişiklikleri, kentin dünya miras alanı, doğal afet riskleri, afet yönetimi, kentin peyzajı ve yeşil alanlarıyla” ilgili tespit edilen sorunları ve çözüm önerilerini aktardı.

“Sosyo Kültürel Yaşam ve Politikalar” başlığıyla araştırmacı Reha Ruhavioğlu yaptığı sunumda kayyum uygulamasının Diyarbakır’ı yönetenler ile Diyarbakırlılar arasında bir duvar ördüğünü, anadilde hizmet veren kurumların kaldırılmasıyla kentteki kültürel hayatın büyük ölçüde durma noktasına geldiğini ifade etti. Ayrıca kayyum uygulamasının ortaya çıkardığı sorunlar, kent kimliği, kentteki kültürel ve sanatsal etkinliklerin dönüşümü, ana dil, sağlık ve eğitim alanlarında yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerini dile getirdi.

“İktisadi Durum Ve Kırsal Kalkınma” başlığında Ekonomist Mehmet Aslan, sunumunda, Diyarbakır’ın tarım ve kalkınma durumu, potansiyeli, bölgesel teşvikler, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), kent ekonomisi önündeki engeller ve fırsatlar konusundaki sorunlar ve çözüm önerileri ile Diyarbakır için doğru kalkınma eksenlerinin ne olabileceğine değindi. Ayrıca Belediyelerin merkezi yönetime bağlanmasının yerel hizmetleri işlevsizleştirdiğini ve Diyarbakır’ın siyasete en duyarlı kent olduğunu ve eğer siyasette işler iyi gitmiyorsa bunun Diyarbakır ekonomisine olumsuz yansıdığını belirtti.

“Kadınlar, Gençler ve Çocuklar için Nasıl Bir Kent?” başlığında DİTAM Başkan Yardımcısı Meral Özdemir kentte yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerine değindi. Belediyelere atanan kayyumların uygulamalarının ve 2015 yılında kentte yaşanan çatışmaların en fazla kadınları, çocukları ve gençleri etkilediğini belirtti. Ayrıca kayyumlar döneminde toplumsal yaşamı destekleyen dayanışma ağlarının kapatılması, yaygınlaşan uyuşturucu madde bağımlılığı, kentin engelliler için yaşanabilir bir yer olmadığına değinerek, bunların sonucunda ortaya çıkan sorunlar ve çözüm önerilerini aktardı.

“Diyarbakır Yerel Hizmetlerde Neleri Kaybediyor” Oturumu

Oturum moderatörlüğünü DİTAM Başkan Yardımcısı Sedat Yurtdaş’ın yaptığı oturumda, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eski Başkanı Feridun Çelik belediyecilik deneyimlerini aktardı.

Soyer: Bu çalışma stratejik plana, yol haritasına dönüştürülmeli

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Tunç Soyer, İzmir ve Diyarbakır arasında güçlü bir bağ, çok ortak paydaların olduğunu ve iki şehir arasındaki ortak paydaların yakın ilişkilerle daha çok güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Soyer, özetle şu noktalara değindi:

“Kayyumlarla yönetilen bölgedeki il ve ilçe belediyelerinde çok ciddi sorunlar yaşandığını görüyoruz. DİTAM’ın yaptığı bu çalışma, kentteki yerel hizmetlerde yaşanan boşlukların doldurulması konusunda değerli çözümler üretti. Ortak akıl buluşmaları sonucunda tespit edilen bu sorunlar ve çözüm önerilerinin kentteki herkese yol gösterecek, sivil toplum için izlenebilir, kontrol edilebilir bir stratejik plana, yol haritasına dönüştürülmesi gerekir. Kentteki kadın, eğitim, çevre ve afet alanlarında sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelerek bu konularda politikalar geliştirmesi, ortak çalışma alanlarını oluşturması çok önemlidir.”

Çelik: Kentteki başarıların temelinde sivil toplum ile yapılan işbirliği çok önemli

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eski Başkanı Feridun Çelik ise çok zorlu bir dönemde belediye seçimlerini kazandıklarını hatırlatarak, “Kentimizi de kendimizi de kendimiz yöneteceğiz” sözüne vurgu yaparak şunları belirtti:

“Halkımızın destek ve katkılarıyla 1999-2004 yıllarında Diyarbakır’daki belediyecilik alanında yeni bir sayfa açtık. Hem kültür sanat, hem tarihi mekanların korunması hem de altyapı problemlerinin çözümlenmesi olsun büyük ilerlemeler oldu. Kentteki bu başarıların temelinde kentteki sivil toplum örgütleriyle yapılan işbirlikleri de vardı. Tabi siyasal süreç ve atmosfer de bunda etkili oldu. Bu atmosfer toplumda gerçekten birçok şeyin yeniden inşa edilebileceğini gösterdi. Bu anlamda biz de avantajlı olduk ve yerel yöneticiler olarak birçok projemizi kısa vadede hayata geçirebilme şansımız oldu. Kayyum uygulaması kentin belediyecilik hafızasını ve katılımcılığını yok ediyor.”

Toplantı, soru, görüş ve önerilerle sona erdi.

“Kent Sorunlarının Tespiti ve Çözüm Önerileri” çalışmasının bulgularının sunumları ile “Diyarbakır Yerel Hizmetlerde Neleri Kaybediyor” başlıklı oturumda yapılan konuşmaların görüntüleri DİTAM Youtube kanalından izlenebilir.

Raporun Tamamına Buradan Ulaşabilir siniz

https://www.rupelanu.org/d/file/odak4-1.pptx