İthalatın yüzde 70'nin Rusya ve Ukrayna'dan yapıldığı ayçiçeği yağı stoklarının azalması fiyatları uçurdu. Türkiye'de maddi durumu düşük olan vatandaşların yöneldiği TMO'daki yağlar tükendi. TMO başta yağ olmak üzere tüm ürünlere sınırlama getirdi.

İkinci haftasına giren Rusya-Ukrayna savaşı dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye'de ticareti ve yaşamı olumsuz etkilemeye devam ediyor.

Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısının ardından her iki ülkeden de ham madde ithal eden yağ sektöründe, ürünleri taşıyacak gemiler Türkiye'ye gelemiyor. Bu durum hem sektörde hem vatandaşın mutfağında endişeye neden oldu.

Yağ fiyatlarının uçtuğu Türkiye'de, maddi durumu düşük olan vatandaşın Toprak Mahsuller Ofisi'ne (TMO) yöneliyor. Türkiye'nin farklı illerindeki TMO'lar önünde yağ kuyrukları oluştu ve TMO'daki yağlar tükendi. 

Bu durum karşısında TMO da başta yağ olmak üzere tüm ürünlere sınırlama getirildi.

Bir kilometrelik yağ kuyruğu

Diyarbakır İstasyon Caddesi üzerinde bulunan Toprak Mahsuller Ofisi (TMO) Yağ Ofisi'nin 92,5 TL'den sattığı 5 kiloluk ucuz yağdan alabilmek için onlarca kişi her sabah kuyruğa giriyor.

Piyasanın altında bir fiyatla satılan yağdan alabilmek için, vatandaşlar saatlerce sıra bekliyor. Ancak birçok kişi TMO'dan eli boş döndü. Yoğun talep nedeniyle TMO'da yağ kalmadı.

Independent Türkçe'ye konuşan TMO Müdürü Abdurrahman Güneş, yoğun talep nedeniyle 81 ildeki TMO'da yağ kalmadığını belirtti.

Günde 600'e yakın yağ satışının yapıldığını belirten Güneş, 3 günden bu yana ellerindeki yağ stokunun bittiğini söyledi. 
 

TMO tüm ürünlere sınırlama getirdi

Yağ satışını sınırlandırdıklarını ifade eden Abdurrahman Güneş, "Şu an elimizde ne kadar yağ olsa hepsi satılır. Ama biz kişi başı bir teneke ile sınırlandırdık. TMO'ya gelen vatandaşlar sadece yağ için değil, fındık, mercimek, fasulye gibi ürünleri de alıyor. Daha önce hiçbirinde sınır yoktu, şimdi hepsi sınırlı" dedi. 

Piyasadaki yağ üzerinden spekülatif hareket yapanlara karşı TMO'nun devreye girdiğini dile getiren Güneş, "Bizim derdimiz stokçuluk yapanlara karşı yağın gerçek maliyetini ortaya koymak. Biz onlara karşı alternatifiz, sadece yağ ile ilgili değil, unda ve diğer konularda da fiyatları zorluyoruz. Sanayicilere buğday veriyoruz, hayvancıya yem vererek et fiyatı şişmesin diyoruz. Bunları düzenlemezsek ekmek fiyatına da et fiyatına da zam gelir. Bizim tüm ülkeyi yada Diyarbakır'ı duyurmak gibi bir misyonumuz yok, biz sadece piyasada spekülatif durumun önüne geçmek ve bunu düzenleme ile uğraşıyoruz" ifadelerini kullandı. 

"Hafta sonu yağ gelecek"

İki ay öncesine kadar TMO'ların yağ satmadığını belirten Güneş, şunları söyledi:

Biz zaruretten dolayı bu alana girdik. Daha önce tek bir kalemimiz vardı, fındıktı. Onun yağını kullanıyorduk. Piyasaya denge getirmek adına yaptığımız bir çalışma. Çalışmamız kesintisiz devam ediyor. Ancak malum ham maddenin bir kısmı ithalatla geliyor, bir kısmı kendi malımız. Rusya ve Ukranya savaşı nedeniyle gemilerin geçmesine izin verilmiyor. Durum böyle olunca bazen tıkanıklık oluyor. Elimizde olması gereken mal 5 gün sonra gelecek. Muhtemelen 5 kamyon yağ hafta sonu gelecek. Mal tedarikte bir sıkıntımız yok, elde olmayan nedenlerden dolayı bu sorun yaşanıyor.
 

TMO Yağ Ofisi'nin 92,5 TL'den sattığı 5 kiloluk ucuz yağlar, vatandaşın yoğun ilgisi nedeniyle tükendi

"Stoklarımız bitti"

Yeni gelecek olan yağlarla ile birlikte fiyatların güncelleneceğini belirten Güneş, "Şuan malım yok. 5 kamyon malım geldikten sonra fiyatlar güncellenecek. İki gündür bir gram yağ satmadık. Stoklarımız bitti. Yeni tedbirimizi yaptık. Bu yağ sadece Diyarbakır'a değil, Türkiye'nin 81 ilindeki TMO'lara gidecek" ifadelerini kullandı. 

Marketlerdeki yağların önünden geçilmiyor

Fiyatı 200 liraya kadar çıkan yağı ucuza almak isteyen Diyarbakırlılar günün erken saatlerinde kurum önüne gelerek yağışlı havaya rağmen sırada beklediler.

Sabahın 7'sinden beri kuyrukta olduğunu dile getiren Mehmet Dinç adlı vatandaş 5 kiloluk yağı alabilmek için beklediğini söyledi. 

Dinç, "Marketlerdeki yağların yanına bile yaklaşılmıyor. Asgari ücretle geçimimi sağlıyorum. Bu parayla ben 5 kişilik bir aileyi nasıl geçindireceğim. Verdikleri zam 3 ay geçmeden eridi. Kendileri keyif içinde halk cefa içinde kuyruklarda. 45 yaşındayım ilk kez böyle bir tablo ile karşılaşıyorum. Bu daha iyi günlerimiz, düzeleceğini hiç sanmıyorum" dedi. 
 

"Durumum iyi olsaydı kuyrukta olmazdım"

Sırada bekleyen emekli bir vatandaş ise, "Bizi bu hale düşürenlere hakkımı helal etmiyorum. Bir teneke yağ almak için saatlerdir sıra bekliyorum. İnsanca yaşamak suç mu?. Bu ne eziyettir. Elektrik, doğalgaz, kira ve gıda fiyatları ortada, bir emekli maaşı ile 6 nüfusa nasıl bakacağım. Durumum iyi olsaydı bu kuyrukta işim olmazdı" diyerek tepkisini dile getirdi. 

Tarım Bakanı açıklama yapmıştı

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasının gıda piyasalarında arz eksikliğine yol açarak bazı temel gıda ürünlerinde yeterli stok bulunmadığı iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirterek, Türkiye'nin yeterli miktarda ayçiçek yağı stoku bulunduğunu ifade etmişti. 

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci yaptığı açıklamada, "Ayçiçek yağı gibi temel gıda ürünlerinde yeterli stok bulunmadığı yönünde paylaşılan bilgiler doğru değildir. Gerekli tedbirler alınmıştır. Ülkemizin yeterli miktarda ayçiçek yağı stoku bulunmaktadır. Asılsız iddialara itibar etmeyin. Endişe edilecek bir durum söz konusu değildir" ifadelerini kullanmıştı. 

İlyas Akengin/Independent Türkçe