Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Türkiye Yüzyılı” başlığıyla ile tanıttığı yeni vizyon Güneydoğu’da heyecan yaratmadı. Erdoğan’ın konuşmasını VOA Türkçe’ye değerlendiren yorumcular yeni yüzyılda Kürtler’e yer verilmediği görüşünde hem fikir.

Ankara Spor Salonu’nda yapılan toplantıya Erdoğan ile Cumhur İttifakı ortağı liderler MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile BBP Genel Başkanı Mustafa Destici katıldı.

İktidara muhalif kabul edilen isimlerin de davetli olması nedeniyle tartışmalara konu olan toplantıda Türkiye’nin gelecek yüzyılındaki vizyonuna ilişkin 16 başlığa yer verildi.

Erdoğan’ın tanıtım konuşması ardından erişime açılan internet sitesinde bu başlıklar “sürdürebilirlik, kalkınma, değerler, güç, başarı, bilim, haklılık, verimlilik, istikrar, şefkat, iletişim, dijitallik, üretim ve istikbal” şeklinde yer aldı.

Peki ‘Türkiye’nin Yüzyılı’ Güneydoğu’da nasıl yankı buldu? VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Rawest Araştırma Şirketi’nin Genel Müdürü Roj Girasun, vizyonun tanıtım toplantısının AKP mitinginden farklı olmadığını söyledi.

Girasun, tanıtımda Kürt sorunu ve demokratikleşmeden söz edilmediğine dikkat çekerek, toplumun kutuplaştığı projelerin daha ön planda olduğuna vurgu yaptı.

Girasun “Tayyip Erdoğan'ın AK Parti'nin Türkiye'nin ikinci yüzyılı söylemi yeni bir motivasyon yaratmak üzerine kuruluydu. Ortalama bir AK Parti mitinginde söylenecek bir cümleler ve Cumhur ittifakının sahneye çıkışıydı. Türkiye'nin çoğulculuğuna atıf yapmayan söylemler vardı. Kalkınma ve ekonomi üzerine kuruluydu. Toplumun bazı kesimlerinin artık fazlasıyla üzerinde kutuplaştığı bazı projeleri tekrar gündeme geldi. Örneğin Kanal İstanbul gibi projeden tekrar söz açıldı ama gördüğümüz aslında Türkiye'nin yüzyılı diye ortaya çıkan, büyük beklenti yaratan vizyonun aslında ortalama bir AK Parti mitinginin, Cumhur ittifakı söylemenin üstüne çıkamamasıydı. O anlamda bence çok başarılı değildi” dedi.

“Yeni yüzyılda Kürtler yok”

Girasun, Erdoğan’ın konuşmasının ardından Destici ve Bahçeli’yle fotoğraf vermesini, gelecek yüzyılda Kürtler’e yer olmadığının işareti olduğunu savundu.

Erdoğan’ın geçen haftaki Diyarbakır mitingine atıf yapan Girasun, ”Bu sunumdan hemen sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan sahneye iki ismi davet etti. Biri BBP Genel Başkanı Mustafa Destici biri de MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli. Bunlarla el ele fotoğraf verdi. Bu fotoğraf ikinci yüzyılı yönetecek aktörlerin fotoğrafı ve Kürt’e dahil çok şey söylüyor. Kürt’e bir yer olmadığını gösteren bu fotoğraf çok şey söylüyor. Kürt meselesi, Kürt kimliği ile alakalı biz vizyon ve proje yok. Türkiye'nin yüz yılı açıklamalarından bir hafta önce Cumhurbaşkanı Diyarbakır’daydı. Diyarbakır'da olduğunu hatırlatacak cümleler de kullanmadı. Ortalama bir Konya, İzmir, Adana mitinginden bir farkı yoktu. Yani Diyarbakır mitinginin kendisinde Kürt meselesine dair hiçbir laf etmeyen, yeni bir vaatte bulunmayan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye'nin Yüzyılı gibi bir genel vizyon toplasında yeni açıklamalar yapması sürpriz olur“ diye konuştu.

“Umudum yok”

Kürtçe'nin geliştirilmesi, resmi dil olması ve okullarda öğretilmesi amacıyla kurulan Kürt Dil Platformu’nun Sözcüsü Şerefhan Ciziri, gelecek yüzyılda Kürtler’le yaşadıkları ülkeler arasındaki sorunların devam edeceğini ifade etti.

VOA Türkçe’ye konuşan Ciziri, “Gelecek yüzyılda Kürtler’in yeri yok” dedi. Bu vizyondan umutlu olmadığını vurgulayan Ciziri, “Türkiye eskisi gibidir değişmemiştir, çok değişmeyecektir de. Devletin bir hak vereceğini zannetmiyorum. Bu belgeden benim bir umudum yoktur. Bu militarist kültür ön plana çıktığı sürece Kürt sorununun, demokratik insan haklarına uygun bir şekilde çözülmesi konusunda umut vermiyor. Ezberler tekrarlanıyor, o kültür tekrarlanıyor” dedi.

“Hayali tarifler üzerinden yapılan bir çalışma”

Merkezi Diyarbakır’da bulunan Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi (DİTAM) Başkan Yardımcısı Sedat Yurtdaş da sunumda yeni bir söylem olmadığı görüşünde. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Yurtdaş, yeni yüzyılda önceliğin milliyetçi kesime verildiğini söyledi.

Vizyon belgesinde bazı tehlikeli kavramların olduğuna da dikkat çeken Yurtdaş, “Hedef kitle şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da milliyetçi duygularla hareket eden, hayatı yorumlayan, oy kullanan kesim. Yeni bir anayasa diyor. Şimdiye kadar metinde geçen kavramlar çerçevesinde söyleyeyim, hukukun üstünlüğü, çoğulculuk, adalet, hakkaniyet, bunlar herhalde ikinci yüzyıla giderken çok azalan, zayıflayan değerler ve kavramlar diyebilirim. Dolayısıyla sözünü ettiği yeni anayasa umut vermekten çok, daha çok baskıcı bir yönetim yapısının işaretlerini içeriyor. Yani burada iktidara geliş sürecinde belki de en önemli simgesel çalışması olan başörtülü başörtüsü meselesinde Kılıçdaroğlu'nun önüne sürdüğü anayasal zemine kavuşturma çabasında da aslında tehlikeli birtakım vurgular var. Aile kurumunuzu sapkın tehditlerden koruyacak söyledi bir tür LGBT+ kavramı çerçevesinde anayasaya koymak istediği dışlayıcı bir hüküm riski de var” diye konuştu.

VOA