Hüsamettin Turan

Milliyetçilik, bir milletin bağımsızlığını, birliğini, kültürünü ve çıkarlarını koruma ve yüceltme amacı taşıyan bir ideoloji veya düşünce sistemidir. Bu kavram, milletin tarihsel, kültürel ve sosyal bağlarını temel alır ve genellikle şu unsurları içerir:

1. Millet Kavramı: Milliyetçilik, bir millete mensubiyet duygusunu ön planda tutar. Bu millet; dil, din, kültür, tarih veya coğrafi bağlarla tanımlanabilir.

2. Bağımsızlık: Milliyetçi düşünce, bir milletin kendi kaderini tayin etme hakkını savunur. Bu nedenle, bağımsızlık ve egemenlik milliyetçiliğin temel unsurlarındandır.

3. Kültürel Değerler: Milliyetçilik, bir milletin diline, tarihine, sanatına ve diğer kültürel değerlerine sahip çıkmayı ve bunları yüceltmeyi hedefler.

4. Birlik ve Dayanışma: Milliyetçilik, toplumun üyeleri arasında birlik ve dayanışmayı teşvik eder. Ortak bir kimlik ve amaç etrafında bir araya gelmeyi önemser.

5. Vatanseverlik (Patriotizm): Milliyetçilik genellikle vatan sevgisi ile ilişkilendirilir, ancak bu iki kavram farklıdır. Vatanseverlik, bir ülkeye duyulan sevgi ve sadakati ifade ederken, milliyetçilik bir milletin üstünlüğünü veya çıkarlarını vurgulama eğilimindedir.

Tarihsel Gelişim:
Milliyetçilik, özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda ortaya çıkmış ve etkili olmuştur. Fransız Devrimi (1789) ve sonrasında Avrupa’da yayılan özgürlük ve eşitlik fikirleri, milliyetçiliğin yükselişinde önemli bir rol oynamıştır. Sanayi Devrimi ve modernleşme süreçleri, milliyetçi hareketleri güçlendiren diğer unsurlardır.

Türleri:

Sivil Milliyetçilik: Milletin ortak vatandaşlık ve hukuki bağlarla tanımlandığı anlayıştır. Daha kapsayıcıdır.

Etnik Milliyetçilik: Milletin ortak etnik köken, dil veya kültür üzerine inşa edildiği anlayıştır. Daha ayrımcı olabilir.

Irkçı Milliyetçilik: Irk temelinde üstünlük iddiasında bulunur. Genellikle ayrımcı ve dışlayıcıdır. Sonuç olarak, milliyetçilik bir milletin kimliğini koruma ve güçlendirme çabasını ifade eder. Ancak, bu ideoloji farklı toplumlarda ve tarihsel dönemlerde farklı şekillerde yorumlanabilir ve uygulanabilir.

Ezilen ulus milliyetçiliği ile ezen ulus milliyetçiliği aynı kategoride değerlendirilemez; çünkü bu iki kavram hem tarihsel bağlamları hem de amaçları açısından farklıdır.

Ezilen Ulus Milliyetçiliği:

Ezilen ulus milliyetçiliği, genellikle sömürgecilik, emperyalizm veya işgal altında bulunan halkların bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinde ortaya çıkar. Bu tür milliyetçilik, baskıcı bir güce karşı kendi kimliğini, kültürünü ve haklarını koruma amacı taşır. Ezilen ulusların milliyetçiliği, genellikle anti-emperyalist ve anti-sömürgeci bir karakter taşır. Örneğin:

Vietnam'ın Fransız sömürgeciliğine karşı mücadelesi,

Cezayir'in bağımsızlık savaşı,

Kürt Milletinin kimlik mücadelesi.

Bu bağlamda ezilen ulus milliyetçiliği, bir varoluş mücadelesi olarak algılanabilir ve genelde adalet arayışı ile ilişkilendirilir.

Ezen Ulus Milliyetçiliği:

Ezen ulus milliyetçiliği ise genellikle yayılmacı, sömürgeci veya baskıcı bir karaktere sahiptir. Bu tür milliyetçilik, bir ulusun başka halklar üzerinde hegemonya kurma, onları asimile etme veya tahakküm altına alma çabasıyla ilişkilendirilir. Ezen ulus milliyetçiliği, genellikle emperyalizm, şovenizm ve ırkçılık gibi unsurları barındırır. Örneğin:

Nazi Almanyası'nın milliyetçiliği,

İngiltere'nin sömürge politikalarındaki yaklaşımı,

Osmanlı'nın Tanzimat sonrası bazı bölgelerde uyguladığı asimilasyon politikaları.

Bu bağlamda ezen ulus milliyetçiliği, diğer halklar üzerinde baskı ve tahakküm kurma amacı taşır.

Farklar:

Amacı: Ezilen ulus milliyetçiliği özgürlük ve bağımsızlık arayışıdır, ezen ulus milliyetçiliği ise güç ve hakimiyet peşindedir.

Karakteri: Ezilen ulus milliyetçiliği savunmacı, ezen ulus milliyetçiliği saldırgan ve hegemoniktir.

Bağlamı: Ezilen ulus milliyetçiliği genellikle direniş hareketleriyle, ezen ulus milliyetçiliği ise yayılmacı politikalarla ilişkilendirilir.

Bu nedenle, iki tür milliyetçiliği eşit görmek, güç dinamiklerini ve tarihsel bağlamları göz ardı etmek anlamına gelir.

(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûpela Nû'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir)