Independent Türkçe'den Abdulhakim Günaydın'ın haberine göre, Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi (EYRM) Başkanı ve Ezidi Miri Vekili Hazım Tahsin Beg imzasıyla 24 Nisan’da yayınlanan açıklamada, IŞİD’den kurtarılan tüm Ezidilerin topluma geri kabul edildiği ve kaçırılanların başlarına gelenlerin kendi iradeleri dışında gerçekleştiği belirtilmişti.

Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi'nin (EYRM) 24 Nisan'da yayınladığı karar

Açıklama tecavüz sonucu doğan çocukların da Ezidilerce kabul edileceği anlamına geliyordu. Ancak kendi toplumundan baskı gören ERYM, 24 Nisan’da aldığı kararı tekrar görüşmek üzere, karardan üç gün sonra tekrar toplandı.

Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi'nin (EYRM) 27 Nisan'da yayınladığı karar

27 Nisan’da toplanan ve önceki kararlarını geri çeken EYRM’nin yeni açıklaması şu şekilde oldu:

“24/04/2019’da mülteciler ve onların çocuklarının kabul edilmesine yönelik karar tecavüz sonucu doğan çocukları kapsadığı anlamına gelmemektedir. Kastedilen çocuklar babaları Ezidi olan ve IŞİD tarafından 03/08/2014’te Sincar’da kaçırılan çocuklardır.”

Ezidiliğin ana figürü olan Şeyh Adi'nin mezarının bulunduğu yer olan Laleş / Fotoğraf: Reuters

Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi Danışma Kurulu üyesi Suud Misto, Kürdistan Demokrat Parti (KDP) Duhok Milletvekili Çiya Şiyar ve Ezidi üst düzey yetkililer, EYRM ve IŞİD’in elinden kurtarılan kadın ve çocukların durumu ile ilgili Independent Türkçe’ye konuştu.

“Irak kanunları da babaları IŞİD’li olan Ezidi çocukları Ezidi olarak kabul etmiyor”

24 Nisan’daki toplantıda tartışmalı bir karar çıkınca EYRM’nin tekrar bir araya geldiğini ifade eden Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi Danışma Kurulu üyesi Suud Mısto, ittifakla alınan yeni kararla, Ezidi usul ve kaidelerine göre anne ve babası Ezidi olanların Ezidi sayılacağı ve tecavüz sonucu doğan çocukların Ezidi sayılamayacağına kanaat getirildiğini söyledi.

Ezidi Ruhani Meclis Üyesi Baba Şeyh bir çocuk için dua ediyor / Fotoğraf: Reuters

Irak Anayasası’nda hem anne hem de babası Ezidi olmayan çocukların Ezidi olarak kabul edilmediğini kaydeden Mısto “Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi o çocukları kabul etse de Irak kanunları o çocukların Ezidi olmasını kabul etmiyor ve onları Müslüman olarak görüyor. Çünkü kanunlara göre anne veya babası Müslüman olan çocuklar 18 yaşından sonra Müslüman kabul ediliyorlar” diye konuştu.

Mısto, IŞİD’in elinden kurtarılan kadın ve çocukların önce Ezidiliğin kutsal mekanı olan Laleş’i tavaf ettiklerini, ardından Ezidi gelenek ve göreneklerine uygun olarak Baba Şeyh, Baba Çavuş ve mekana hayatlarını adamış hizmetlilerin hayır dualarını aldıktan Ezidi toplumuna geri döndüklerini ifade etti.

Laleş'te dini ayinlere katılan Ezidi aileler / Fotoğraf: Reuters

Mısto bu uygulamanın farz olmasa da yerine getirildiği bilgisini paylaştı.

“Kurtarılan kimi Ezidiler IŞİD ideolojisini benimsemiş”

Mısto, isteğe bağlı olarak arınmak ve temizlenmek isteyenlerin kutsal olarak kabul edilen Kaniya Spi’de (Beyaz Pınar) yıkandıklarını da söyleyerek, şu ana kadar yaklaşık 3 bin 500 Ezidi kadın ve çocuğun IŞİD’in elinden kurtarıldığını ve 3 bin civarında insanın akıbetinin belli olmadığını sözlerine ekledi.

Çiya Şerif / Fotoğraf: Independent Türkçe

Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) Duhok Milletvekili Çiya Şiyar, Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi’nin IŞİD’ten kurtarılan Ezidilerin toplumda hor görülmemeleri için toplanıp karar aldığını belirtti.

Şiyar, IŞİD’in elinde esir olan veya akıbetleri bilinmeyen Ezidilerin bulunup kurtarılması için IKB Başbakanı Neçirvan Barzani Ofisi’nin detaylı çalışmalar yürüttüğünü de söyledi.

Kurtarılan Ezidilerin bazılarının da IŞİD ideolojisini benimsediklerini vurgulayan Şiyar, “Kurtarılan kimi insanlar psikolojik sorun yaşıyor. Kimisi de IŞİD’li gibi düşünüyor. Doktor ve psikologların öncülüğünde kurulan özel kurumlar, bu insanları topluma tekrar kazandırmak için özel bir gayret sarf ediyor. Ayrıca Almanya, Amerika gibi ülkelerin insani yardım kuruluşları da özel bir çaba içerisinde” ifadelerini kullandı.

Laleş / Fotoğraf: Reuters

Kimi çocukların yaklaşık yedi yıl IŞİD’in elinde esir kaldığı için anadilini unuttuğunu ve Arapçadan başka dil bilmediğini ifade eden Şiyar, dili unutanlara Kürtçeyi tekrar geri kazanmaları için çalışmalar yürütüldüğünü de belirtti.

“Kurtarılan Ezidi esirler Hristiyan çocuklar gibi vaftiz ediliyor”

Kurtarılan Ezidilerin normal hayatlarına dönebilmeleri için hem hükümetin hem de Ezidi toplumunun büyük uğraş verdiğine işaret eden Şiyar, devamında şunları söyledi:

“Kurtarılan Ezidiler, Hristiyanların yeni doğan çocuklarının vaftiz edilmesi gibi benzer dini merasimlerle tekrar temizlenmek istiyorlar. Yeni doğan çocuğun hayata adım atması gibi pırıl pırıl yeniden dünyaya gelmiş gibi hissediyorlar.”

Laleş'te dini ayinlere katılan Ezidi aileler / Fotoğraf: Reuters

Konuyla ilgili isminin yazılmasını istemeyen üst düzey Ezidi yetkili ise, daha önce evli olup IŞİD’in eline esir düşmüş ve onlardan çocuğu olanların durumunun hassas olduğunu belirterek, EYRM’nin kararı hakkında yorum yapmak istemediğini söyledi.

Yetkili, tecavüz sonucu doğan çocukların haricinde Ezidi toplumunun kurtarılan esirleri önyargısız kabul ettiğini ve dileyenlerin temizlenmek için Laleş’e gidebildiğini sözlerine ekledi.

Irak Kürdistan Bölgesi Vakıflar Bakanlığı'ndaki Yezidi İşleri Müdürlüğü’nün verilerine göre kaçırılan Ezidilerin sayısı 6 bin 417. Bunlardan sadece 3 bin 425’i kurtulabildi. Yaklaşık 3 bin Ezidi’nin akıbeti ise bilinmiyor.