Van'ın Bahçeşehir ilçesinde bulunan, Kürt edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Feqiyê Teyran’ın doğduğu ev bakımsızlıktan dolayı zarar görmeye başladı. 2 katlı olan evin duvarlarının bazı bölümleri dökülmüş durumda. Bazı odalara nem ve rutubet kokusu hakimken, evdeki eşyalar ise korunaksız bir şekilde duruyor.

Bazı eşyalar cam bir fanusta tutuluyor. Teyran'a ait olduğu belirtilen bir kitap fanus ile duvar arasına sıkıştırılmış, bir diğer defter ise duvardaki bir bölmede korunaksız bir şekilde tutuluyor. Yeteri önem ve bakımın olmaması eşyalar ve kitap-defterin zarar görmesine neden olmuş. Yıpranmış tahta pencere ve kapılardan sızan tozların da içerideki eşyalara zarar verdiği görülüyor.

‘ONUN HİKÂYELERİNİ ANLATIRIZ’

Her yıl binlerce kişinin evi ziyaret ettiğini söyleyen mahalle sakinlerinden İhsan Ortataş, Kürt kültürü için bu kadar önemli olan bir insanın evinin restore edilmesi gerektiğini söyledi. Köyün eski adının Ertoş olduğunu dile getiren Ortataş, “Burada yıllardır Teyran’ın hikayelerini insanlara anlatırım. Teyran, birçok konuda dahi bir insandı. Burada insanlar onu bir dahi olarak görüyorlar. Bir şey kaybolunca ona haber verirlerdi, biri hasta olduğunda onu bilgilendirirlerdi” dedi.

Ortataş, “Büyük bir insandı. Çünkü halen insanlar ondan söz ediyor ve eserlerini okuyor. Bu köyde kimse onun dokunduğu bir yere dokunmaz. Biz köylüler olarak asla onun türbesi ve evinin bulunduğu yere hayvanlarımızı salmayız. Herkes burayı koruyor ve hiçbir şeyine dokunmuyor" diye belirtti.

‘SAHİP ÇIKILMASI GEREKİYOR’

Evinin ve türbesinin daima temizlenmesi gerektiğine dikkat çeken Ortataş, “Feqiyê Teyran büyük bir insan ve biz ona büyük bir değer biçiyoruz. Evine, medreselerine iyi bakmamız gerekiyor. Yetkililerin buna sahip çıkması ve daima temizlemesi gerekiyor. Camilerin, medreselerin yetkilisinin daima köye gelip evi temizlemesi, düzenlemesi gerekiyor. Feqiyê Teyran Kürtler için bir dâhidir, bir bilim insanıdır onun anıları ve hatıraları bizim için önemlidir. Biz, köylüler olarak yetkililerin Teyran’ın evini onarması talep ediyoruz” diye konuştu.

FEQIYÊ TEYRAN KİMDİR?

Feqiyê Teyran, Kürt Tasavvufi Halk Edebiyatı’nın ilk temsilcilerinden olarak bilinir. "Feqî" Kürtçe’de öğrenci, “teyr” ise kuş anlamına gelir. Bu nedenle Feqiyê Teyran, aynı zamanda “Kuşların Öğrencisi” ya da “Kuşların Talebesi” olarak da bilinir. Doğumuyla ilgili farklı görüşler vardır ancak “Mîm û Hê heftê felek çûn, Ji hîcretê dewran gelek çûn, Sal 1041 çûn, Ev xezel anî diyar e. (Mim ve Hê’yi 70 yıl geçti, Hicretten çokça zaman geçti, Yıl bin kırk bir geçti, O, bu şiiri yazdı)” şiirine göre, Teyran’ın 1560’lı yıllarda dünyaya geldiği ve 70 yaşında vefat ettiği kabul edilir.

Asıl adı "Mihemed" olan Teyran, Van'ın Bahçeşehir ilçesine bağlı Verezûz kırsal mahallesinde dünyaya geldi. Teyran, eserlerinde toplumsal ve tarihi olaylar ile sevgi ve doğayı işler. Güçlü edebi dili ve sadeliğiyle dikkat çeker ve eserlerindeki anlaşılırlık onu halk arasında daha da sevilir kılar. Teyran, Arapça ve Farsça’yı çok iyi bilmesine rağmen eserlerini Kürtçe kaleme almıştır. (MA)