Fransa, Lübnan, Suriye, Kıbrıs ve Yunanistan beşli zirvede Suriye’yi görüştü.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cuma günü, Şam'ın sivil topluma açıklık göstermesi ve Suriyeli vatandaşların geri dönüşü için güvenliği sağlama taahhüdünde bulunması şartıyla, Suriye Geçiş Dönemi Cumhurbaşkanı Ahmed Şera'yı ağırlamaya hazır olduğunu açıkladı.

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Aoun ile düzenlenen ortak basın toplantısında Macron, "Suriye'deki sivil toplumun tüm bileşenlerini dikkate alan, terörle net ve kararlı bir şekilde mücadele eden ve vatandaşların geri dönüşüne olanak sağlayan bir hükümetin varlığı, Suriye'nin geçiş dönemi hakkında karar vermek için üç temel ilkedir" dedi.

Fransa Cumhurbaşkanı ayrıca, "Bu diyaloğu sürdürmek ve geçiş dönemi cumhurbaşkanını ağırlamak için tam bir hazırlığımız var. Önümüzdeki haftalar bundan emin olmak için belirleyici olacak. Ancak şimdiye kadar yaptığımız görüşmeler tamamen olumlu" şeklinde konuştu.

Fransa ve Lübnan cumhurbaşkanları, Ahmed Şera, Kıbrıslı ve Yunan mevkidaşlarıyla video konferans yoluyla görüştü. Görüşme Suriyeli mültecilerin geri dönüşü konusuna odaklandı.

Macron, bu meselenin "Lübnan gibi bir ülke için çok önemli olduğunu" vurguladı ve "[Mültecilerin] geri dönüşünden önce gerçekleşmesi gereken şey, sivil toplumun tüm bileşenlerini içeren siyasi bir temsildir. Bu, Cumhurbaşkanı [Şara'nın] verdiği sözdür" dedi.

Macron ayrıca, "Ülkedeki tüm Suriyelilerin güvenliğinin garanti edilmesini" istedi. Uluslararası toplumun, mültecilerin "kalıcı bir geri dönüş çerçevesi" üzerinde çalışmak amacıyla Suriye'ye yardım etmesi gerektiğini belirtti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron  öncülüğünde gerçekleştirilen gerçekleşen sanal zirvede, Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Ahmed El-Şara, Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Aoun, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis ve Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis bir araya geldi.

Zoom platformu üzerinden yapılan toplantıda, Orta Doğu’daki güvenlik ve istikrar, Suriye’deki siyasi geçiş süreci, mültecilerin dönüşü ve ekonomik işbirliği gibi konular ele alındı.

Macron: Şara'yı ağırlamaya hazırız

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Suriyeli mültecilerin dönüşü ve ülkede kapsayıcı bir yönetimin oluşturulması için Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Ahmed El-Şara’yı Fransa’ya davet etmeye hazır olduğunu açıkladı. Macron, Suriye’nin yeni yönetiminin sivil toplumun tüm bileşenlerini entegre etmesi ve güvenlik konusunda somut adımlar atması gerektiğini belirterek, “Suriye’de geçiş sürecinin başarısı için kapsayıcı bir yönetim, terörle mücadelede kararlılık ve mültecilerin güvenli dönüşü üç temel unsurdur” dedi.

Fransa Cumhurbaşkanı ayrıca, Lübnan’ın Suriye ile ilişkilerinin ve mülteciler konusunun bölgesel istikrar açısından büyük önem taşıdığını vurguladı. Ocak ayında seçilen Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Aoun ile düzenlediği ortak basın toplantısında Macron, önümüzdeki haftaların Suriye’deki sürecin geleceği açısından belirleyici olacağını ifade etti.

Suriye’deki şiddet olayları ve güvenlik endişeleri

 Son haftalarda özellikle Alevi topluluğunu hedef alan katliamlar yaşandı ve 1.000’den fazla kişi hayatını kaybetti.  France 24 muhabirleri, bölgede cesetlerin biriktiğini ve morg kapasitelerinin aşıldığını rapor etti.Sivil toplum kuruluşlarına göre 1.500’den fazla kişi öldü. Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis, Suriyeli Hristiyan topluluklarının durumu konusunda endişeli olduklarını belirtti.

Macron, mültecilerin dönüşü için güvenli bir ortam sağlanması gerektiğini belirterek, uluslararası toplumun bu süreçte daha fazla rol alması gerektiğini savundu.

Avrupa Birliği, geçtiğimiz hafta Brüksel’de düzenlenen bir toplantıda Suriye’ye 2.5 milyar euro yardım sözü verdi. Ancak AB yetkilileri, bu fonların ancak kapsayıcı bir siyasi süreç başlatılması ve insan hakları reformları yapılması halinde serbest bırakılacağını açıkladı. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Avrupa’nın "İslamcı bir yönetime" maddi destek sağlamayacağını belirtti.

Macron, zirvede yaptığı açıklamada, "Yaptırımların hafifletilmesi, siyasi ilerlemenin sağlanması için gerekli olabilir" diyerek Batı’nın bu konuda adım atabileceğine işaret etti.

Suriye Devlet Ajansı SANA'nın açıklaması

Suriye resmi haber ajansı SANA, zirvenin içeriğini farklı bir perspektiften aktardı. Ajansa göre, toplantının ana gündem maddelerinden biri sınır güvenliği oldu. Suriye Devlet Başkanı Ahmed El-Şara, ülkesinin güney sınırlarında yaşanan güvenlik sorunlarına dikkat çekerken, İsrail’in Suriye topraklarındaki varlığının bölgesel barış için tehdit oluşturduğunu vurguladı.

SANA'nın haberine göre zirvede, Batılı ülkelerin Suriye’ye uyguladığı ekonomik yaptırımların kaldırılması da ele alındı. Başkan El-Şara, bu yaptırımların Suriye ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisini dile getirirken, Fransa Cumhurbaşkanı Macron da yaptırımların hafifletilmesinin bölgedeki siyasi ilerleme açısından önemli olduğunu ifade etti.

Suriye Devlet Başkanlığı’nın Telegram kanalından yapılan açıklamaya göre, liderler ayrıca enerji ve ulaşım alanlarında ekonomik işbirliğini güçlendirme konusunda anlaştılar. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, yasadışı göçle mücadelede Akdeniz ülkeleri arasındaki işbirliğinin artırılması gerektiğini vurguladı. Kıbrıs tarafı ise deniz hukuku ve Suriye’nin egemenliğine saygı gösterilmesi gerektiğini belirtti.

İsrail’e karşı ortak tutum ve terörle mücadele

Zirvede İsrail’in Suriye topraklarına yönelik saldırıları kınandı. Başkan El-Şara, bu saldırıları reddetme konusundaki tutumunun değişmeyeceğini ve Arap dünyasının desteğinin önemli olduğunu belirtti.

Liderler ayrıca, terörle mücadelede işbirliğinin artırılması gerektiği konusunda mutabakata vardı. Zirvede, istihbarat paylaşımının artırılması ve etkilenen bölgelerin yeniden inşa edilmesi gerektiği vurgulandı.

İngilizce kaynaklardan alınan bilgilere göre, İsrail, Esad rejiminin Aralık ayında çökmesinin ardından Suriye’deki askeri stokları imha etmeye çalıştı ve Golan Tepeleri yakınlarında bir tampon bölge oluşturarak askerlerini bölgeye konuşlandırdı. İsrail’in Lübnan’a yönelik saldırıları da zirvede gündeme geldi. Zirveye katılan liderler, İsrail’in askeri operasyonlarını kınadı ve Suriye’nin kendini savunma hakkına vurgu yaptı.

Geleceğe yönelik adımlar

Zirvenin sonunda, "Yeni Suriye" ile istikrarlı ilişkiler kurulması, uluslararası desteğin artırılması ve Brüksel Konferansı’nın sonuçlarının uygulanması konularında uzlaşmaya varıldı. Liderler, bölgesel istikrarın yeniden sağlanması ve Suriye'nin iç ve dış zorluklarla mücadelesine destek verme konusunda kararlılıklarını yinelediler.