Her yıl başta Afganistan uyruklular olmak üzere farklı milletlere mensup binlerce mülteci, doğu sınırlarından kaçak yollardan geçerek Türkiye'ye giriş yapıyor.

Yılın her döneminde süren kaçak geçişler özellikle havaların ısınmasıyla artış gösteriyor.

Van-Ağrı arasına yapılan 81 kilometrelik duvar sınırın tamamını kapsamadığından şimdilik kaçak geçişler sürüyor.

Van'da gazetecilik yapan Ruşen Takva, geçen günlerde yayınladığı bir videoda kaçak yollardan geçmeye çalışan Bangladeşli ve Pakistanlılardan oluşan yeni bir grubun ve onlara müdahalenin görüntülerine yer vererek şöyle dedi:

Yüzden fazla mülteci, Van'ın sınır köylerinden yürüyerek Türkiye'ye giriş yapmak istedi. Türk askerleri bu kez geri gönderdi ancak her gün binden fazla mülteci, Türkiye'ye kaçak yollardan giriş yapıyor ve saatlerce yürüyerek kent merkezlerine ulaşıyor.

Kaçak geçişler sırasında yakalanan mülteciler / Fotoğraf: AA

Rutin geçişler sürüyor

Görüntülerin ardından Türkiye'nin doğu sınırlarında ülke gündeminden bağımsız olarak yeni bir göç dalgasının olup olmadığını öğrenmek için Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu Sorumlusu ve Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Mahmut Kaçan'ı aradık.

Van Barosu Göç ve İltica Komisyonu ile Türkiye'nin doğusundaki mülteci hareketliliğini takip ederek, bu insanların hukuki sorunlarıyla ilgileniyor.

Kaçan, sorumuzu üzerine sosyal medyaya yansıyan görüntülerin rutin bir geçiş olduğunu ancak ne zamana ait olduğunu bilmediğini belirterek, öncelikle normalin dışında bir göç hareketliliğinin bugünlerde olmadığını söyledi.

Mahmut Kaçan / Fotoğraf. Independent Türkçe

Türkiye'nin doğu sınırlarından kaçak yollardan Afrikalılar bile geçiyor

Mülteci trafiğine ilişkin sorularımızı yanıtlayan Kaçan, Türkiye'nin doğu sınırlarından en çok Afgan, Bangladeşli, Pakistanlı ve Iraklı mültecilerin kaçak olarak geçiş yaptığını söyledi.

Kaçan'a göre buna son yıllarda başka milletlerden de eklenenler de oldu. Doğu Türkistanlıların yanı sıra Afrikalılardan bile İran üzerinden Türkiye'ye girmeye çalışanlar olduğunu öne süren Kaçan, bir dikkat çekici bilgiyi de Suriye'deki Kürtlere dair verdi.

Avrupa'ya gitmek isteyen Suriyeli Kürtler de Türkiye'nin doğu sınırlarını kullanmaya başladı

Suriye sınırındaki güvenlik duvarı güzergahı değiştirtti

Kaçan, bir yılı aşkın bir süredir İran üzerinden Türkiye'ye kaçak geçenler arasında Suriyeli Kürtlerin sayısının arttığını söyledi.

Bunun nedeni de Türkiye'nin Suriye sınırına örülen güvenlik duvarı. 828 kilometre olması beklenen duvarın 564 kilometrelik bölümü 2018'de tamamlanmıştı.

Tamamlanan bölüm daha çok Türkiye'nin terör örgütü kabul ettiği YPG'nin de içinde olduğu Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) faal olduğu bölgelerle Türkiye'yi ayıran hat üzerinde bulunuyor.

Bu duvarın da etkisiyle sözkonusu bölgelerden sızmalar büyük ölçüde azalınca yurtdışına kaçmak isteyen ve çoğunluğu Kürt olan siviller, yeni bir güzergah geliştirdi.

Mahmut Kaçan, bu kişilerin muhaliflerin elindeki İdlib güzergahı yerine Suriye'den önce Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) oradan da İran'a geçerek Türkiye'ye doğu sınırlarından girmeye çalıştıklarını belirtti.

Hatta kış aylarında çocukları Türkiye'de olan Suriyeli bir Kürt kadın kaçak geçiş sırasında donarak yaşamını yitirdi.

Suriye sınırında 564 km'lik bir güvenlik duvarı yapıldı / Fotoğraf: AA

Bangladeşli ve Pakistanlılar, Türkiye'de kalmıyor

Kaçan'a göre Suriyeli ve Afganlı mültecilerin aksine Bangladeşli ve Pakistanlı mültecilerin Türkiye'yi Avrupa'ya gitmek için bir transit ülke olarak görüyor. Bu nedenle Türkiye'de kalmıyorlar.

Gazeteci Ruşen Takva tarafından yayınlanan mültecilerin Türkiye sınırından geçiş yapmaya çalıştıkları anlara dair görüntü / Görsel: Twitter@RusenTakva

Net sayı belli değil ama sosyal medyadaki rakamlar da abartılı

Her yıl kaç kişinin Türkiye'nin doğusundan kaçak yollardan geçiş yaptığına dair net bir bilginin olmadığını ancak sosyal medyada çıkan 500 bin gibi rakamların da abartı olduğunu söyleyen Kaçan, havaların ısınmasıyla birlikte hazirandan itibaren geçişlerin artacağını iddia etti.

Göçmen kaçakçılığı gelişti, sektöre dönüştü

İran'ın Türkiye'ye kaçak geçişleri önleme noktasında bir çabası olmadığını öne süren Kaçan, göçmen kaçakçılığının gittikçe geliştiğini ve daha organize hale gelerek bir sektöre dönüştüğünü kaydetti. 

Afganistan'dan gelen mülteciler arasında Hazaralar ilk sırada / Fotoğraf: Independent Türkçe

En çok Moğol kökenli Hazaralar geliyor

Türkiye'ye doğu sınırlarından en çok Afgan mülteciler geliyor. Bilindiği gibi Afganistan etnik açıdan hayli kozmopolit bir ülke.

"Gelen Afgan mülteciler en çok hangi etnik gruptan" diye sorduğumuz Kaçan, Hazaraları işaret etti.

Afganistan'ın çoğunluğu Sünni olmasına karşın Şii mezhebinden olan Hazaralar, Moğol kökenli olarak biliniyor. Hazaraların, Cengiz Han'ın Asya'yı fethettikleri 13. yüzyılda Afganistan'a yerleştiklerine inanılıyor.

Başta Taliban olmak üzere radikal grupların baskısına maruz kaldıkları öne sürülen Hazaralar, Afganistan'ı en çok terk eden gruplar arasında.

İlk tercihleri de kendileriyle aynı mezhepten olan İran oluyor. Burada birçoğu zor şartlar altında yaşayan Hazaraların bir kısmı İran tarafından geçen yıllarda organize edilerek Suriye'ye Fatimiyyun Tugayı altında savaşmaya gönderilmişti.

Hali hazırda Suriye'de Fatimiyyun Tugayı bünyesinde 5 bin civarında Hazara savaşçısının olduğu iddia ediliyor. Bu rakamın daha yüksek olduğunu iddia edenler de mevcut.

Kaçan, ancak Suriye'ye savaşa gönderilen Hazaraların Türkiye üzerinden gönderilmediğini, bu kişilerin muhtemelen daha uzun yıllardır İran'da yaşayan kişilerden seçildiğini de kaydetti.

Kaçan, Hazaralar dışında Afganistan'da yaşayan Özbek, Türkmen, Tacik, Peştun gibi diğer topluluklardan da Türkiye'ye mülteci olarak gelenlerin olduğunu sözlerine ekledi. 

Ali Kemal Erdem/Independent Türkçe