Vecdi Erbay

Bir dönem Dersim Barosu Başkanlığı görevinde de bulunan Dersim Kültürel ve Doğal Mirası Koruma Girişimi Sözcüsü Avukat Barış Yıldırım, yakın zamanda Halvori Gözeleri’nde yol genişletmek için ölçüm yapıldığını duydu. Tesadüfen aldığı bu haberin peşini bırakmadı. Yaptığı görüşmelerde bölgede bungalov tipi bir otel yapılmak istendiğini öğrendi.

Yıldırım’ın konuyla ilgili araştırmaları basında yer alınca da yetkililerden, “otel yapma gibi bir niyet olmadığı, bölgede bir kahvehane inşa etme projesi olduğunu” belirten bir açıklama geldi. Süreci değerlendiren Yıldırım, “Ha kahvehane açmışsın ha otel, ne fark eder” diyerek tepki gösterdi.

Halvori Gözeleri Milli Parkı’nda böyle bir işe girişilmesinin mevcut düzenlemelere de aykırı olduğunu belirten Yıldırım, “2872 sayılı Millî Parklar Kanunu ile Millî Parklar Yönetmeliğine göre Halvori Gözeleri Millî Parkı ‘mutlak koruma zonu’nda bulunmaktadır. Gözeler, aynı zamanda kültürel ve inançsal bakımdan da kültürel miras alanıdır. Hal böyleyken Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü XV. Bölge Müdürlüğü tarafından Halvori Gözeleri’nde, bungalov ev tipi otel işletmeciliği için resmî süreç başlatıldığını duyduk. Bu kapsamda önümüzdeki süreçte ihale gerçekleştirileceğini de öğrendik. Halvori Gözeleri’nde otel inşa edilmesi hukuka, akla ve vicdana aykırıdır” dedi.

Yetkililer tarafından yapılan açıklamaların doğruları yansıtmadığını söyleyen Yıldırım, “Bölgede zaten kaçak otel var. Bu otel henüz işletmeye açılmadı ancak yakında bunun da ihalesi yapılacaktır. Söz konusu otele kaçak dememizin nedeni ise yapılış amacının otelcilik olmamasından kaynaklanıyor” şeklinde konuştu.

‘GÖZELER, KAVL-U KARAR MEKANIDIR’

Yıldırım, Halvori Gözeleri’nde otel yapılmasına karşı olma gerekçelerini ise şöyle sıraladı:

“Bölge Munzur Vadisi Milli Parkı’nın Mutlak Koruma Zonu’ndadır. Bu sahalarda insan kaynaklı hiçbir faaliyete izin verilmez. Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi’nin EK-II Listesi’ne göre koruma altında bulunan yaban keçilerinin habitat alanıdır. Bu alanlarda insan etkileşimi kesinlikle yasaktır. Birleşmiş Milletler Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi hükümlerine göre koruma altındadır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi’ne göre de bölgenin doğal peyzajının korunması esastır. Bölgede Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi bulunmadığından insan kaynaklı atıklar 2872 sayılı Çevre Kanunu’na aykırı şekilde toprak ve suya karışacaktır. Bu durum ise başta su kaynağı durumundaki Halvori Gözeleri’nde ve Munzur Nehri’nde geri dönüşü olmayacak kirlenmeye sebebiyet verecektir. Netice olarak, sucul ekosistem bozulacaktır. Ayrıca bu gözeler Aleviler açısından da ziyaretgâh yeri olup ‘Kavl-u karar’ (anlaşma) mekânıdır.”

BÖLGEDE 3 ZİYARET BULUNUYOR

Konuyla ilgili görüştüğümüz HDP Dersim İl Eşbaşkanı Nurşat Yeşil ise Dersimliler için Halvori Gözeleri’nin önemini şöyle ifade etti: “Burası Munzur Milli Parkı içerisinde yer alıyor ve ender doğal güzelliklere sahip. Halkımız bölgeyi, Çewres Çime (Kırk Göze) olarak adlandırır. Su kaynakları açısından zengin ve Dersim’in eşsiz doğal güzelliklerinin olduğu bir mekandır. Halvori Gözeleri Dersim halkı için hem inançsal hem de tarihsel açıdan oldukça önemlidir. Dersim inanç kültüründe su kaynakları, yaşlı ağaçlar önemli bir yer tutar. Halvori Gözeleri ziyaretlerin olduğu bir alan. Sınırları içerisinde 3 ayrı ziyaret bulunuyor. Tarihsel açıdan 1938 soykırımında Seyit Rıza önderliğinde, Dersim aşiret reislerinin toplanıp ortak hareket etme kararı aldıkları yerdir Halvori. Seyit Rıza’nın idam edilmesiyle birlikte Halvori köylülerinin o alana toplanıp kurşuna dizildiği, kadınların tecavüze uğramamak için kayalıklardan atladığı bölgedir.”

Bölgede otel yapımına neden karşı çıktıklarını da anlatan Yeşil, “Birincisi Halvori’nin doğal güzelliğinin bozulmaması gerekli. İkincisi, inanç ve tarihsel açıdan bizler için önemli olan bölgenin olduğu gibi korunması gerektiğini savunuyoruz. O güne kadar ayrı bir şekilde hareket eden Dersim aşiretlerinin ortak bir dava uğruna bir araya gelip anlaşma imzaladıkları bir alan olmasından dolayı buna karşı çıkıyoruz. Orada insanlarımızın kanı var ve buraya otel yapılması demek tüm bu değerlerimize hakaret ve saygısızlık yapılmasıdır” dedi.

‘DAHA ÖNCE YAPTIK, ŞİMDİ DE YAPABİLİRİZ’

Yetkililerin bölgede otel değil kahvehane açılacağı şeklindeki açıklamasını da hatırlattığımız Yeşil, “Otel yapmak gibi bir planlamanın olmadığına dair açıklamalar olsa da bundan önce yaşadığımız süreçler başta yalanlanan bu tür haberlerin doğru çıktığını bize gösteriyor. Ana Fatma da halkımız için kutsal bir bölgedir. Burada da ticari bir alan yapıldı. Karşı çıkılınca yalanlandı. Ama şimdi orada birkaç işletme var. Haber çıkınca oluşan tepkiden dolayı genelde yalanlama yolunu seçip sonrasında tepkiler sönünce bildiklerini okuyorlar” ifadelerini kullandı.

Halvori Gözeleri’nde otel yapımına karşı duracaklarını da vurgulayan Nurşat Yeşil, şunları söyledi: “Bu aşamada yapacağımız şey Dersim’de örgütlü tüm kurumlar ve halkımızla birlikte daha önce barajlara karşı yürüttüğümüz mücadeleyi şimdi doğamızın ticari rant için birilerine peşkeş çekilmesine engel olmak için yürütmek. Hem hukuksal alanda hem de sokakta iyi çalışarak bunu başarabiliriz. Daha önce yaptık, şimdi de yapabiliriz.”

Gazete Duvar