Norveç merkezli İran İnsan Hakları’yla (IHR) Fransa merkezli İdam Cezasına Karşı Birlikte (ECPM) adlı hak gruplarının ortak çalışmasında, İran’da geçen yıl en az 582 kişinin idam edildiği bildirildi. Grupların perşembe günü yayımladığı raporda, bunun 2015’ten beri görülen en yüksek sayı olduğuna dikkat çekildi.

Independent Türkçe’nin haberine göre; 2021 yılında idam edilen kişi sayısı 333 olduğu, 2022’deki sayının da buna kıyasla yaklaşık yüzde 75’lik bir artışa denk geldiği ifade edildi. Raporda, geçen yıl ülkeyi ayağa kaldıran Mahsa Amini protestolarıyla ilişkili olarak 4 kişinin idam cezasının infaz edildiği bildirildi.

Ayrıca hakkında idam cezası verilen ya da ölüm cezası talebiyle hukuki işlem yürütülen en az 100 kişi bulunduğu ifade edildi. IHR başkanı Mahmud Amiri Moghaddam, uluslararası toplumun idam cezalarına gösterdiği tepkinin Tahran yönetiminin işini zorlaştırdığına dikkat çekerek, şu değerlendirmeleri yaptı:

“Protestoculara verilen idam cezalarına yönelik uluslararası tepkiler, İran’ın infazları gerçekleştirmesini zorlaştırdı. Bunu telafi etmek ve halk arasında korku yaymak için yetkililer, siyasi olmayan suçlara verilen idam cezalarının infazlarını artırdı. Bu kişiler, İran’ın idam makinesinin düşük maliyetli kurbanlarıdır.”

Raporda, geçen yıl idam edilen 582 kişiden yüzde 44’ünün uyuşturucuyla ilgili suçlar nedeniyle ölüm cezası aldığı belirtildi. Uyuşturucuyla ilgili suçlardan idam edilen kişilerin sayısı, 2022’dekine kıyasla iki kattan daha fazla arttı. Ayrıca bu sayı, 2020’dekine kıyasla yaklaşık 10 kat artışa denk geliyor.

Geçen yılki idamların yüzde 49’uysa (288 kişi) cinayetle ilgili suçlardan ötürü infaz edildi. Çalışmada, bu rakamın da son 15 yıldaki en yüksek seviyede olduğuna dikkat çekildi.

MAHSA AMİNİ PROTESTOLARI

Başkent Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Amini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi, ülkede yönetime karşı büyük protestolara yol açmıştı.

Polis, Amini’nin sorgu sırasında sağlık sorunları nedeniyle fenalaştığını iddia etmiş, muhaliflerse genç kadının işkence görerek öldüğünü savunmuştu.

Protestolar ilk dönemki kadar yoğun olmasa da yer yer devam ediyor. ABD merkezli İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı, son verilerini 20 Şubat’ta yayımladı. Buna göre gösterilerde 530 kişi yaşamını yitirirken, 19 bin 763 kişi de gözaltına alındı. Bunlardan 181’i 18 yaş altında. 105 kişiyse idam cezası tehlikesiyle karşı karşıya.

Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü de gözaltındaki çocukların işkence gördüğünü iddia etmişti.