İlk tink tank yazımızın olumlu tepkiler alması üzerine konuşmalarımıza devam ediyoruz.

Güney  Kürdistan’da  Referandum Sonrası Gelişmeler Nasıl Olabilir?

- Bölge ülkelerinin tehdit, baskı, provokasyon  ve şantajlarına rağmen Bağımsızlık referandumu   büyük çoğunlukla evet denilerek kabul edilir.

Bağımsızlık kararı ile Kürdistan hükümetinin eli güçlenir. Kürtlerin dünya genelinde moral ve motivasyonu üst düzeye çıkar.

Kürdistan hükümeti arkasına aldığı bağımsızlık rüzgarıyla birlikte ülke içinde alt ve üst yapıda önemli değişiklikler için harekete geçer.

-Evet ama şurası bir gerçek ki  mevcut sistem ihtiyaçlara cevap veremediği  için ,İdari,  mali , askeri ve eğitim  konularda reformlara gitmesi gerekir.   Öncelikle  en çok eleştiri konusu olan   yolsuzluk ,Hırsızlık ,  adam kayırmacılık   , gelirlerin adil paylaşımı konularında gerekli  reformlar yapılır.

- Özellikle askeri alanda Peşmergelerin Modern Kürdistan ordusuna dönüşmesi için gerekli yapısal değişiklikleri için adım atılır.

Eğitim alanında Arap alfabesi yerine Latin alfabesinin uygulanması için alt yapı  hızla hazırlanır.

Kürdistan’ın modern bir devlete dönüşebilmesi için ülke dışına çıkan beyin göçünü ülkeye çekmek için gerekli çalışmaları başlatılır.

Ülke dışına çıkmış bilim adamları,  akademisyenler, iş adamları, sanatçıların , kalifye elamanların kürdistana dönmesi için uygun ortamın sağlanması için çalışmalar yapılır.

Uluslararası  yatırımcıların   Kürdistana yatırımlarını teşvik edecek  gerekli yasal tedbirler alınır.

-Bu arada referandum sonrası bile İran , ırak, Türkiye ve Suriye Kürdistan’ın bağımsızlığını engellemek için çeşitli yollar deneyebilirler.  Özellikle Türkiye Habur sınır kapısını kapatarak  Kürdistanı ekonomik  abluka altına almaya çalışabilir.

- Bence bu konuda Türkiye kamuoyu yanlış yönlendiriliyor. Türk devleti sınırı kapatarak Kürdistan’ın bağımsızlığını önleyeceğine inansa şimdi çoktan yapmıştı.  Aksine kapı kapatılırsa  Türkiye zararlı çıkar.

Bakın şu anda Türkiye’nin  dünyada  en çok ihracat yaptığı ikinci ülke Iraktır.  Burada da  esas olan doğal olarak Kürdistan pazarıdır. Yatırımları, petrol anlaşmaları , petrol boru hatları , ve özellikle Kürdistan petrolünü dünyaya pazarlamasında aldığı komisyonlar  Türkiye ekonomisi için hayat kaynağıdır.

-Bu arada bence asıl önemli konu  Kürdistan’ın Birleşmiş milletlere üye ülke statüsüne kavuşmasıdır. Uluslar arası arenada Kürdistan’ın  Birleşmiş milletlere 194 üncü  üye ülke  olmak için diplomatik atak başlatılır.

BM ye kabulü için  5 daimi  10 geçici üyeden oluşan  15 üyeli güvenlik konseyinde 9 kabul oyu alması gerekir.

Ve de ayrıca 5 daimi üyenin hiç birisinin veto etmemesi gerekir.

-Burada en önemli konu  Kendini bağımsız devlet ilan edip Birleşmiş Milletlere üyeliği kabul sürecidir.

Bir ülkenin kendisini bağımsız devlet ilan etmesi veya  birkaç ülke tarafından tanınması uluslar arası ülkeler topluluğunun tümünde meşrutiyeti olamıyor. Şu anda kendini bağımsız devlet ilan eden ama BM üye kabul edilmeyen çeşitli devletler vardır.

Filistin, Tayvan, Vatikan,  Kosova, batı sahra Arap cumhuriyeti,  Abhazya,  Güney  Osetya, Dağlık Karabağ cumhuriyeti ,  KKTC  BM güvenlik konseyini bir türlü aşamamaktadırlar.

Bunlardan en ilginci dünyada yalnızca Türkiye tarafından tanınan KKTC dir.

-Bu konuda  Bakın Filistin devlet olmak için, güvenlik konseyinden ABD vetosunu aşamıyor.

Filistin BM ye kabulü için yaptığı başvuruya ,5 daimi üyeden Rusya Çin Fransa kabul

İngiltere çekimser,  ABD ise veto ediyor.

Güvenlik konseyinden kabul görmeyen teklifler BM genel kuruluna da gelemiyor.

-Bana göre Kürdistan’ın BM ye üyelik başvurusunda büyük olasalıkla daimi üyelerden ABD , İngiltere ve Fransa  Kürdistan’ın bağımsızlığı  için kabul kullanır

Çin hükümeti genellikle bu tür oylamalarda  çekimser oy kullanır.Bu oylamada da Orta doğuda önemli petrol yataklarına sahip olan  Kürdistanı karşısına almak istemez. Çin enerji olarak petrole bağımlı bir ülkedir,  hem de zenginleşen Kürdistan,  Çin için iyi bir pazardır.

Çinin oyu ya kabul ya da çekimser olur.

-Bence burada  asıl sorun  Kürdistan ın BM ye kabulü için en büyük handikap Rusya dır

Rusya’nın  Suriye ,İran, Türkiye ve Irakla ilişkileri iyidir.

Özellikle İran ve Suriye ile askeri ve ekonomik ilişkileri yıllardır üst düzeydedir.

Türkiye ile bozulan ilişkileri son dönemde iyileşti.

Yani Kürdistan hükümeti bütün engelleri aşarsa bile  son engelin Rusya olacağını unutmamak lazım.

Şimdiden bu konu ile  bütün diplomatik kanalları zorlamak gerekir.Lobiler oluşturmak gerekir.

-Ben bu konuda farklı düşünüyorum. Rusya nın oylamada çekimser kalması içinde nedenleri vardır.

Bakın Haziran 2017 de  Rus şirketi Rosneft ile Kürdistan Bölgesel yönetimi arasında  20 yıllık petrol anlaşması imzalandı. Günlük bir milyon varil hedefleniyor.   Yapılan anlaşma Petrol sahalarının keşfi ve geliştirilmesini  içeriyor.

Kürdistan hükümeti daha öncede  ünlü  Rus şirketi  Gazporm   Neft şirketi ile  enerji  anlaşmaları yapmıştı.

Rusya’nın   gelecekte orta doğuda  önemli bir aktör olacak olan Kürtleri karşısına  almayacağını düşünüyorum. Rusya ile yapılacak iyi bir diplomasi ve yeni petrol anlaşmaları ile Rusya’nın oylamada çekimser kalabileceğini düşünüyorum.

Rusya nın  çekimser kalması sonucu,  BM güvenlik konseyinden geçen üye devlet olma kararı genel kurulda oylamaya katılacak üyelerin üçte iki oylarını rahatlıkla alır.

BM üye olan bir Kürdistan geleceğe daha da güvenli bakabilir.

-Bence BM ye üyelik güvence için yeterli değildir. Kürdistan hükümeti gelecekte kendisini güvenceye almak için NATO üyeliğini  de düşünmelidir.

Nato’ya üye olmak için süreç uygundur.  Nato’nun   doğu sınırdaki  üyesi Türkiye şu anda güvenilir ülke durumunda değildir.

Kürdistan’ın topluluğa üye olması batı ülkelerinin sınır güvenliği açısından çok  önemlidir.

Batı ülkelerini tehdit eden radikal  İslama karşı,   Bağımsız Kürdistan  NATO  ülkeleri için güvenilir bir müttefik olarak düşünülebilinir.

Kürtlerin İŞİD e karşı savaşı ile  batı ülkelerinin desteğini ve sempatisini kazanmıştır.

NATO üyeliği de  Kürdistan’ın korunması için çok önemlidir. Nato’ya üye olan Kürdistan devleti kendisini  komşularına karşı  güvencede hisseder.

-Bence  Nato üyesi olma isteği  uzun bir süreci gerektirebilir. Sınır güvenliği için acil olarak  İsrail ile ikili askeri anlaşmalar yapılabilinir. İsrail  teknolojik olarak Orta doğunun en gelişmiş ülkesidir.Askeri alan dada dünyanın önde gelen ülkelerinden biridir.

Orta doğuda Güçlü bir Kürdistan  İsrail içinde çok önemlidir. İran’dan ve Arap dünyasından Kürdistana karşı  gelebilecek saldırılara karşı  İsrail iyi bir müttefik olabilir.

-Referandum sonrası,  bağımsız devlet olma yolunda yapılacak gerekli reformları yaparak , BM üye olan , İsrail ile askeri anlaşmalar yapan ,  Nato üyeliği ile sınır güvenliğini  güvence altına alacak bir Kürdistan geleceğe güvenle bakabilir.