Rohat Alakom

Kürt Tarihi 2012'de yayın yaşamına “Kürtler Tarihle, Tarih Kürtlerle Buluşuyor“ şiarıyla (motto) başlamıştır. Kürdistan’ın bu parçasında ilk kez bir tarih dergisi çıkıyordu, bu nedenle önemi büyüktür.

21. yüzyıla girildiğinde Kuzey Kürdistan’ın kültürel yaşamında sınırlı da olsa önemli gelişmeler yaşanır. Bazı Kürt illerindeki üniversitelerin bünyesinde resmi olarak Kürt Dili ve Edebiyatı bölümleri açılır, TRT’nin TRT 6/TRT Kurdi adlı kanalı Kürtçe yayına başlar ve Kürt dilinin seçmeli ders olarak sınırlı da olsa okullarda okutulduğu yeni bir döneme tanık olunur. Aynı dönemde Kürtlerin kendisi de boş durmadı. Onlarca yeni yayınevi kuruldu, bir o kadar de mesleki dergi yayın hayatına başladı, bunlardan bazıları sadece Kürtçe yayımlandı. Bu dergilerden birisi de 2012 yılında Genel Yayın Yönetmeni Mesut Yeğen öncülüğünde çıkan ve günümüze kadar da varlığını sürdüren Kürt Tarihi dergisidir. Yaklaşık olarak 12 yılda şimdiye kadar 53 sayısı çıkan derginin bazı son sayıları Türkçe-Kürtçe olarak da çıkmıştır.

Kürt Tarihi 2012 yılında yayın yaşamına başladığında: “Kürtler Tarihle, Tarih Kürtlerle Buluşuyor“ şiarıyla (motto) çıkmıştır. Kürdistan’ın bu parçasında ilk kez bir tarih dergisi çıkıyordu, bu nedenle önemi büyüktü. Kısa sürede yüzlerce okuyucuya kavuşan dergi zamanla Türkiye’nin büyük bir kesiminde satılmaya başlandı. Kürtler böylece sadece tarihleriyle buluşmadılar, kendi tarihlerini ele alan bir süreli yayın organına da kavuştular. Böylece Kürt Tarihi’nden daha fazla söz edilir oldu!

Derginin ilk sayısı 2012 yılında, elimizdeki son sayısı 2024 yılında yayımlanır. Derginin şimdiye kadar toplam 53 sayısı çıkmıştır. Bu sayılardan bazıları dosyalar halinde sadece belli konulara yer vermiştir, bu konulardan bazıları şunlardır: Êzidiler (no. 5), Kürtlerde Aşiretler (no. 32), Orta Anadolu Kürtleri (no. 33), Kürt-Sovyet İlişkileri (no. 41), Bedirhaniler (no. 42) Kürt-Yunan İlişkileri (no. 42) İran Kürtleri (no. 50), Hewreman Kürtleri (no. 51) ve Zazalar (no. 53)

Kürt Tarihi dergisi Kürtler arasında yeni bir tarih bilinci yaratmış, ender bulunan belge ve görsellerle birlikte zengin Kürt tarihini geniş kitleler arasında sevdirmiş, Kürt tarihinin daha popüler bir hale gelmesinde büyük bir rol oynamıştır.

Bu 12 yıllık süre boyunca birçok araştırmacı, yazar ve sanatçının çok kıymetli yazı ve araştırmaları bu güzide dergide yer alıp yayımlanır. Derginin 2012 yılında çıkan birinci sayısında yayımlanan Şemsedinov Kürtleri adlı yazım daha ziyade 19. yüzyıl boyunca Rusya’da yaşayan aristokrat bir Kürt tabakasını konu edinir. Efsanevi liderlerinden olan ve Rus ordusunda görev yapan Cafer Ağa’nın fotoğrafı (Kürtçe: Guli Cewar Axa) bu sayının kapağında yer alır. Benim şimdiye kadar yaklaşık olarak 30’a yakın yazım Kürt Tarihi dergisinde Türkçe ve Kürtçe çıkmıştır. Bunları ilerde bir araya getirip Kürt Tarihi Yazıları başlığı ile kitap halinde yayımlamak da istiyorum, bakacağız...

Kürt Tarihi dergisinin ilk sayısından günümüze kadar Genel Yayın Yönetmenliği görevini başarılı bir biçiminde sürdüren Mesut Yeğen’in bu organın çıkışı ve yayın hayatı boyunca harcadığı emeği çok büyüktür. Okuyucu ve yazarlarla sürekli ilişki halinde olan Yeğen şimdiye kadar çıkmış sayıları titizlikle kontrol edip editörlüğünü yapmıştır. Her sayının bir düzineyi bulan yazılarını tek tek inceleyen Yeğen benim izleyebildiğim kadarıyla bu alanda önemli, tarihi bir sınav vermiştir. Kürt yayıncılığında editörlük kavramını ve gereklerini yaşama geçiren birisi olarak onu yakından tanıdım. Derginin ilk sayfalarında yer alan Editörden başlıklı yazıları kaleme almış, sürekli okuyucuya rehberlik etmiştir. Dergi yazılarına geçmeden önce okuduğum ilk yazı hiç kuşkusuz bu editör yazıları olmuştur. Yazılar bir kitap oluşturacak düzeye varır. Bu yazıları derginin içindekiler sayfası gibi görmeyen Yeğen kendine has anlatımıyla onları adeta birer edebi metin olarak hazırlayıp okuyucuya sunmuştur. Benim için Mesut Yeğen’li bu yıllar hep öğretici olmuştur.

Değişik üniversitelerde lisans, lisans üstü ve doktora çalışmalarını ve eğitimini gerçekleştiren Mesut Yeğen (1964 Siverek doğumlu) daha sonra Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve Şehir Üniversitesi’nde sosyoloji dalında öğretim üyeliği yapmıştır. Genellikle tarih ve siyasetin kesiştiği alanlarda Türkiye Kürtlerinin konumunu mercek altına alır. Araştırmacının İletişim Yayınevi tarafından yayımlanan tarih ve siyaset yoğunluklu kitapları bulunuyor.

Kürt Tarihi dergisine sürekli katkıda bulunan yüze yakın yazar ve araştırmacı ve derginin editörü Mesut Yeğen dışında 12 yıl boyunca bu kıymetli yayının grafik ve mizanpajı alanında Aysel ve Davut Özalp çiftinin emekleri hep büyük olmuştur, matbaaya gönderilmeden önce son noktayı onlar koymuştur! Tüm bu ekibi yürekten kutluyorum. Gelecekte Kürt Tarihi dergisinin de bir tarihi yazılacaktır!

Kaynak: Gazete Duvar