Vesika: 47 Erzurum 10. 8. 1919

Mutki Aşiret Reisi Hacı Musa Bey’e

Muhterem Efendim,

İkinci Ordu komutanlığında bulunduğum esnada ve pek ciddi devlet içinde aramızda hâsıl olan revabatı kalbiyenin kıymettar hâtıratı daima mahfuz kalmıştır. Zatı âlilerinin minelkadim devlet ve millet ve vatan uğrunda fedakarlığınız berguzide hide matınız bütün erbabı hamiyetin tahtı takdir ve tahsisindedir. Bu meyanda ahiren Bitlisin istirdadında ortaya fiilen yaptığınız muavenetin kıymeti, Mutki mıntıkasının düşmana karşı temininde ibraz buyurduğunuz gayet ve mesainin ehemmiyet, her zaman lisanı takdir ve şükranla yad edilmektedir. Bu kadar fedakarlıklarınızın neticesinde bihikmetillâhitealâ düşmanlarımızla yapmaya mecbur kaldığımız mütareke ahkamının hiç olmazsa bihakkın hüsnü tatbikiye istiklal ve istikbali millimizin serbestisini umit ederken malısef düşmanlarımızın bugün devlet ve milletimize karşı pek hainane bir vaziyet alarak memleketimizi tamamen parçalamak, alemi İslam için asırlardan beri kanlarını ısrar eden milletimizin hakkı hâkimiyet ve istiklalini elinden alarak köle mevkiine düşürmek için çalıştıkları, ecdadımızın bıraktığı anavatanda, Ermenistan yapmaya uğraştıkları pek aşikar olarak görünüyor. Pek büyük tehditlerle karşılaşılacak ahvali de naetkaranedandir ki milletin kuvvetine istinat, ameline tevfiki harekat etmeği vazifei vataniye bilmesi lazım gelen İstanbul’daki hükümeti merkeziyede tamamiyle aczü mesken içerisinde insanı idaresini tesiratı önünde derfürü ettiği düşmanlarımıza bırakıyor. Senelerden beri cihana fedakârlık göstermiş olan pek namuskar ve faziletkar milletimiz, bu iktidarsız ellerde pek yakında ne derece vahim akıbetlere duçar olacağını büyük bir fahri şükran ile  idrak ve teyakkuz ederek gezdiğim yerlerde hukukun muhafıza, vatanlarının müdafaası yolunda müdafai milliyet cemiyetleri teşkili suretiyle bihakkın çalıştıklarını büyük bir fahri şükran ile gördüm. İşte bu ahval ve şeriat içinde asker olarak mukayyeden çalışmaktan ziyade sinei millete vatandaşlarımla beraber bir ferdi millet olarak memleketinin saadet ve istiklaline hadim olmayı, şeref ve hasiyeti için ölünceye kadar çalışmayı daha faideli görerek aşkı olduğum askerlikten istifa ettim. Bitabi bu mesail vataniyede zatıalileri gibi pek kıymettar vatandaşlarımın muavenet ve müşareket buyuracaklarına itimadi tamam vardır.

Arz ettiğim müteaddit müdafaa cemiyetlerinin iştirakiyle milleti birleştirmek ve hayatımıza kastetmek isteyen düşmanlarımıza karşı kuvvetli bulundurmak maksadiyle, Erzurum da bir kongre akdedilmiştir. Müzakerat ve mükerratı hakkında Celal Bey biraderimiz tafsilat ita edeceğinden bu hususta tatvili kelamı zati görüyorum. Ancak bu kadarını arz edeyim, bihakkın milletimizin istiklali ve vatanımızın tamamiyeti yolunda hasıl olan ittifakı hariç ve dahile karşı temsil maksadiyle kongrece bir heyet temsiliye intihap ve kabul edildi. Zatıaliniz de Kongrenin arayı umumiyesiyle mütefikkan bu Heyetı Temsiliye azalığına intihap buyurdunuz. Sanaverileri de bu meyanda bulunduğum gibi Bahriye Nazırı esbakı Hamidiye kahramanı Rauf Beyefendi biraderimiz de beraberdir. Vatanımızın hayat ve saadeti için elele vererek çalışarak bir zeminü zaman hasıl olduğundan dolayı cidden pek büyük memnuniyet hisetmekteyim. Celal Bey biraderimizin zatıalinize getireceği nizamname mucibince tarafı ailelerinden teşkilata germi verilerek hiçbir tarafın ve kimsenin müdahale ve mümanaatına müsaade buyrulmasını ve mukaddes maksadı millinin temini yolunda müzahir olacağını ümit ve kabul etmekte olduğum hükümeti mülkiye ve askeriyenin muhalif harekatı görüldüğü takdirde milletin irade ve hakimiyetinin izahı lazım geleceğini zatıalilerinden ayrıca arz ve rica ederim. Burada olduğu gibi aynı maksatla, Sivas’ta da bütün milletin mümessillerinden mürekkep umumi bir kongre inkat etmek üzeredir. Senakarınız da birkaç güne kadar mahza bunun için Sivas’a hareket edeceğim. Kongrenin hitamında be tekrar Erzurum’a avdet edeceğim cihetle Erzurum da zatıalinize müşerref olurum. Bunun için vakti münasibinde zati ailelerine telgrafla malumat vererek behemehal teşrifinizi rica edeceğim. Oradaki işlerimizin zatıalinizin burada tuli müddet kalmanıza mali olacağınızı biliyorsam da, milletin bizden beklediği hizmetin ehemmiyet ve ulviyeti karşısında kısmen feda edileceğinden eminim. Her halde bir defa görüştükten sonra bu cihetin de bir çarei halini düşünür, buluruz. Cenabı Vahibül’amal Hazretlerinden vatan ve milletimiz için hayırlı akıbetler niyaz eder ve sizlerin gözlerinizden öperim.

Sadık Üçüncü Ordu Müfettişi

Mustafa Kemal (81)

***x

Vesika, 48

13. 8. 1919 Bitlis Kufrevizade Şeyh Abdülbaki

Efendi Hazretlerine

Faziletlû Efendim

Zatı fazıla nelerinin Bitlis’te olduğunuzu tahmin ediyorum. Bu defa aldığım malumat üzerine bu husus tevsik edildi. Makamı muallayı hilafet ve saltanatın, vatan ve milletimizin içinde bulunduğu müşkül vaziyet malumu arifanelerdir. Sanaverileri milletimizin bugünkü felaketin içinden çıkacağı güne kadar milletle beraber ve milletin içinden çıkacağı hasrı vücut etmekten başka şairı hamiyet olamayacağı kanaatiyle derhal askerlikten istifa ettim. Çünkü resmi makam ve sıfatım buna mani oluyordu.

Bugün için yegane çarei halâs milletin Vahdetini bütün cihana göstermek ve hukuku mukaddesatımızı milletin ibraz edeceği kudret ile tahsis etmektir.

Erzurum Kongresince tekerrür ettirilen esasatı takdim ediyorum. O havalice icabına tevessül buyurularak düşmanlarımızın her türlü muzır telkinatına sed çekmeleri müsellem olan hamiyet ve vatanperverliklerinden intizar olunur. Arzı hürmet ve muhabbet eylerim Efendim Haretleri.

Sabık Üçüncü Ordu Müfettişi

Mustafa Kemal (82)

***

Vesika, 49

13. 8.1919

Şırnaklı Abdürrahman Ağa Hazretlerine

Derveş’li Ömer Ağa Hazretlerine

Muş’lı Resul Ağa Hazretlerine

Vatanperver Efendim:

Zatıalinizin makamı muâllayı hilafet ve saltanat olan merbutiyeleri ve mukaddes vatanımızın Ermeni ayakları altında çiğnetmesine katiyyen razı olmayacakları cümlenin müsellemidir. Bugüne kadar ibraz buyurmuş olduğunuz âsarzı fazilete yakından muttali olduğum için zatıalinizi vatan ve millet için çalışmak hususunda hasrı hayat eden vatanperveranın başında göreceğine eminim. Erzurum Kongresince tanzim olunan beyanname ve nizamnamelerden lüzumu kadratını takdim ediyorum. Teşkilatın o havalice sürat ve suhuleti tatbiki ve muzır düşman telkinatına kat’iyyen mani olmak hususlarında hamiyet ve gayreti müsemellerinin âsarına kemali itminan ile intizar eyler ve gözlerinizden öperim Efendim.

Sabık Üçüncü Ordu Müfettişi

Mustafa Kemal (83)

Devam edecek.

Yazarın tüm yazıları için tıklayın