Ali Fikri IŞIK

Ali Fikri IŞIK

Yazarın Tüm Yazıları >

Oyunun Temelleri(1)

A+A-

Bir bakış açısından oyunun kurgusal akışkanlığına ilişkin, kuramcı olmayanlar kayda değer derecede meraksız gözükürler. Mesela kurgusal bir oyunun ne demek olduğunu kendilerine“sormadan” yıllarca kurgusal oyun çalışması yapmış olabilirler. Bu daha çok yıllarca bir kuş besleyip de, onun bir keklik, bir güvercin ya da şekli bozulmuş bir tavuk mu olduğu hakkında en ufak “bir fikir sahibi” bile olmamaya benzer.

Bu, kurgunun ne demek olduğu sorusunun tek bir cevabı ya da tatmin edici herhangi bir cevabı olduğunu varsaymak değildir. Burada söylenen yalnızca sorunun “sorulmaya” değer olduğudur.

Eğer biri sabit ve sınırlı (kaleci) ve geriye kalan 10 taşıyıcı insan birimine sahip iseniz, sabit bir zeminde zaman ve alanı tayin eden taraf olmanız bir kurgusal akışkanlık içinde salt teorik olarak değil, aynı zamanda, “pratik” olarak da pekâlâ mümkündür. Topun sizde kalma zamanını ve topun dolaşım alanını, “seçenek ve bağlatı” örüntüleriyle, sonsuz olasılıkların tehdidine rağmen sabitleyebilirsiniz.

Topun döngüsü, nihayet ona uyguladığımız kuvvetin oranı ve yine ona tayin ettiğiniz istikametin belirlediği bir yol haritasıdır. Top, sizin arzunuzla ya da niyetinizle doğrudan orantılı olarak “dolaşıma” giren bir nesnedir enikonu. Hükmeden değil, hüküm edilendir. Kısacası emrinize amadedir. Bütün mesela ona doğru komutlar verip vermediğinize bağlıdır. Bu yanıyla top aslında yuvarlak değil, “köşeli” olmaya daha yatkındır.

Rakibin belli bir kurgusallık içinde, “yapıp eylemelerinize” seyirci kalmayacağı ve müdahale edeceği, bir veri olarak, elbette bu önermenin içindedir. Burada önerilen her şey rakibin varlığına rağmendir. Rakip de en az sizin kadar her şeye eşit mesafede durur.

Futbol parasal getirisi çok yüksek bir etkinlik, dolayısıyla futbolun aslı unsurları “futbol dışı”yaşamsal etkinliklere zaman ayırmak zorunda değiller. Hayatlarını idame etmek gibi bir başka türden “efor” gerektiren bir tehdit ve tehlike söz konusu değil. Tek iş, tek konsantrasyon odağı ve hazırlanmak için imrenilecek imkânlar!

Eğer durum buysa, geriye sabit bir akış için onu temsil ve tarif edecek bir kurgusal düzeni örgütlemek ve “işlevsel bir örgüt” yaratmak kalıyor. Ve hiç uzağa gitmeden de Barcelona deneyimine yakından bakmak yeterli. Kim ne derse desin tam ve eksiksiz bir kurgusallığı Barcelona ile başlatmak zorundayız. Bu konudaki “söylemimiz” Barcelona'yı milat almak zorunda. Zaten Barcelona'nın kat ettiği mesafe, dünyanın geri kalan bütün takımlarını konum olarak eşitliyor.

Eğer bu tesbit doğruysa temel olarak Real Madrid ile “Batman Petrolspor” arasında bir fark yoktur. İkisi de geçmişi temsil ediyor, ikisi de geleneksel futbolun defacto karakteriyle oynayan takımlar, aralarındaki fark sadece derece farkıdır. Nitelik farkı değildir.

O halde oyun kurgusallığını (Guardiola'nın seçenek ve pas bağlantıları) gelenekselcilerin bu son kalesini de ele geçirmeye çalışan bir hareket olarak görenlerin öfkesi, (en başta Mourinho'nun) aslında oldukça anlaşılır bir şeydir. “İnsani değerlerin” bu yumuşak karnı iktidar ve siyasetle (bakınız FB ve Türkiye!) kolaylıkla vurulsa bile, buradan başka sığınacak bir yer bulmak güçtür. Aslına bakılırsa bu hep böyle olmuştur! Oyun kurgusallığı sahnenin merkezine geçmezden önceki günlerde, gelenekselciler için “açık bir çalışma alanı” vardı. Ama artık kaçacak bir yer yok.

Topu bir kaleden yek diğer kaleye taşımak için önce pas seçeneklerine ihtiyaç var; çünkü adına pas bağlantısı denen şey, “iki seçenek” arasındaki alışveriştir. Bağlantılardan önce seçenekleri tayin etmek, neredeyse “ayet” değeri taşır. Türk futbolunun en büyük zaafı seçeneği önemsemeyen, sadece bağlantıya değer biçen ve ona inanan anlayıştır.

Seçenek, aklı temsil eder. Önceden çalışılmış emeği, çalışmanı ürünü olan “yeteneği” eğitip geliştirir. Bağlantı topu temsil eder ve akıldan çok topun anlık seyir defteri karalamaları gibidir. Üç beş parlak cümlenin etkisinde kalıp, sözü nereye bağlayacağını “unutan” genç yazar adayına benzer. Ya da final sahnesini unutan, unutkan senaristin garipliğine!

Sabit akışkanlık sabit seçenekler gereksinir. Hareket halindeki sabit seçenekler. Topun dolaşabildiği her alanda “hareket halinde” sabit seçenekler oluşturmadan Barcelona devrimine ortak olmak mümkün gibi durmuyor.

Önceki ve Sonraki Yazılar

YAZIYA YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.