Kürdistan petrolünün, Türkiye üzerinden dünya pazarlarına satışı devam ederken, İran’nın, gizli anlaşmalarla bölge petrolü konusunda nüfuzunu artırmaya çalıştığı belirtiliyor.

Geçtiğimiz günlerde Kürdistan Bölgesi yetkilileri tarafından yaptığı açıklamada, Türkiye’nin talebi üzerine Kerkük-Ceyhan boru hattındaki petrol akışının geçici olarak durdurulduğunu ancak iki gün sonrasında yeniden başlandığı ifade edilmişti. Petrol ve enerji uzmanları, Kürdistan petrolünün İran tarafından durdurulduğunu savunuyor. İran ile petrol işbirliği yapmayı planlayan Irak’ın ise, Kürdistanı’nın Süleymaniye kentinden İran’a petrol boru hattının inşası için çalışmaya başladığı bildiriliyor.

Rojava ile Kürdistan bölgesi birleşirse…

Erbil ile Bağdat arasında iplerin gerilmesi, Kürdistan Bölgesi’ni daha bağımsız diplomatik ve ekonomik ilişkiler kurmaya yönlendiriyor. Analistlere göre; Kürdistan petrolünde zaman zaman yaşanan aksaklıkların temel sebebi İran ve Irak. İran, Kürdistan petrolünü Basra Körfezi’nden dünyaya pazarlamak isterken, Irak merkezi hükümeti ise Kürdistan petrolünün Türkiye üzerinden dünya pazarlarında satılmasında rahatsız. Ayrıca ABD’nin Kürdistan Bölgesinin petrolünü Rojava üzerinde dünya piyasalarına sunmak istediği iddia ediliyor. Analistlere göre, ABD’nin temel planı Kürdistan Bölgesi’yle Rojava’nın birleşmesiyle Rojava’daki özerk Kürt yönetimi üzerinden petrol ihracatını kolaylaştırmak.

“İran içeriden müdahil oluyor”

Kürdistan petrolünde zaman zaman yaşanan krize ilişkin Bas Gazetesi’ne değerlendirmelerde bulunan iktisatçı Mehmet İmamoğlu, bunun temel sebebinin İran olduğu kanısında. İmamoğlu, İran’ın, Kürdistan Bölgesi’ndeki ana ekonomik kaynaklarının önünü keserek, bağımsızlık yoluna giden köprüleri havaya uçurmaya çalıştığını ifade ediyor.

İran’ın, Kürdistan Bölgesi’ne müdahale etme izninin içeriden verdiğini savunan İmamoğlu, bu çerçevede daha önce YNK Politbüro Üyesi Hêro İbrahim Ehmed'in Kerkük petrolünün tankerlerle İran'a satılması talebinin, uluslararası güçler tarafından önlendiğini iddia etti.

Kürtlerin, petrol kaynaklarını  kendi ellerinde tutmasının tek yolunun Irak’tan bağımsız ekonomik politikalar geliştirmek olduğunu ifade eden İmamoğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Kürdistan Hükümeti, IŞİD ile savaş halindeyken de referandum yaparak bağımsızlığın yolunu açabilir. Kürdistan, hiçbir zaman tam olarak savaştan çıkamadı. Yani IŞİD biterse, bu kez başka örgütler Kürtlerin başına bela olur. Kürdistan coğrafyasının kaderi böyle yazılmış. Onun için Mesud Barzani’nin bir an önce bağımsızlık için adım atmalı. “

Öte yandan Kerküklü bazı yöneticiler de İran’ın kurmayı planladığı petrol hatlarına karşı çıkarak, Kürtlerin bunu kabul etmemesi gerektiğini savunuyor.

Uzmanlara göre, İran’nın amacı kurulacak petrol hatlarıyla Barzani’nin petrol üzerindeki etkisini azaltarak, Türkiye üzerinden ihraç edilen petrol akışını durdurmak ve ihracatı Basra yönüne çekmek.

Kürdistan petrolüne müdahale etmeye çalışan İran’ın asıl amacının, bağımsız bir Kürdistan devletinin doğmasını engellemek olduğu neredeyse tüm analistlerin üzerinde durduğu göürüş olarak dikkat çekiyor.

‘’Amaç Barzani’yi sınırlandırmak’’

Kürdistan’ındaki petrol kaynakları hem Bağdat ve Erbil arasında hem de Kürdistan Bölgesi’ndeki Kürt partileri arasında ana anlaşmazlık konularından biri. Bağdat hükümeti, Türkiye ile Kürdistan Bölgesi’nin gelişen ilişkilerinden ve petrolün Türkiye üzerinden satılmasından rahatsızken, kimi Kürt partileri de referandum ve bağımsızlıktan yana olan PDK’ye cephe alarak, bağımsızlığa itiraz ediyor.

YNK’nin üst düzey isimlerinden Kerkük Valisi Necmeddin Kerim de, petrol ihracatı konusunda anlaşmazlığa varan ve Kürdistan’ın bağımsızlığına karşı çıkan partilerin Kürdistan’ı ikiye bölerek Süleymaniye, Halepçe, Kerkük ve Xaneqin’i içine alarak ikinci bir bölge ilan edip, Başkan Barzani’nin yetkisini küçük bir vilayetle sınırlandırmaya çalıştıklarını iddia ediyor.

Kürdistan Bölgesi, petrol ve gaz konusunda uluslararası arenada da önemini koruyor.  Yabancı yatırımcıları Kürdistan’a çekmek için uluslararası konferanslar düzenleniyor. Bu çerçevede Kürdistan Bölgesi, Londra’da 5-7 Aralık’ta en büyük uluslararası petrol ve gaz konferansını düzenlemişti.

İran, Türkiye ile Kürdistan ilişkilerinden rahatsız

Kürdistan Bölgesi Hükümeti ve Türkiye’nin gelişen, ekonomi, siyasi ve ticari ilişkiler içeride bazı Kürt partilerini, dışarıda ise Irak ve İran’ı rahatsız ediyor. Türkiye ve Kürdistan Hükümeti arasındaki stratejik ilişkilerden rahatsız olan Goran (Değişim) Hareketi vekillerinden Serva Abdülvahid de, Eylül 2016’da bu yönde yaptığı açıklamada,  Kürdistan Bölgesi’nin Türkiye’ye başvurmak yerine Irak’a dönmesi gerektiğini ifade etmişti.

Günlük 600-650 bin varil petrol

Kürdistan Bölgesi Hükümeti, bir bölümü Kerkük'ten olmak üzere, günlük ortalama 600-650 bin varil petrolü Türkiye’nin Ceyhan Limanı üzerinden ihraç ediyor.

 “Petrol bağımsızlığı getirecek”

Uluslararası enerji uzmanı Dri Engin Uysal: Kürdistan’ı bağımsızlığa yaklaştıran petroldür. Petrol,  Kürtlere devleti vaat ediyor. Kürdistan Hükümeti, petrolünü Irak merkezi hükümetinden ne kadar hızlı bağımsız kullanabilirse, siyasi bağımsızlığını da o hızla elde etmiş olur. Merkezi hükümet, İran’ın denetimine girmiş. İran da Kürdistan Bölgesi’nin hem ekonomik hem de siyasi olarak Irak’tan ayrılmasını istemiyor. Onun içindir ki, Kürdistan Bölgesi’nde hem iç istikrar hem de merkezi hükümetle ilişkiler bir türlü düzelmiyor. Kürdistan Bölgesi’nin önceliği, diğer Kürt partileriyle siyasi birlikteliği sağlayarak, bağımsızlığa giden yolda referanduma zemin hazırlamak olmalıdır. Aksi takdirde, günü birlik politikalarla Kürdistan Bölgesi’nde düzen sağlanmaz. Ne Irak’ın ne de İran’ın baskısı bitmez. Onun için Kürdistan’ın içeride birliği sağlayıp, dışarıda da ABD ve Avrupa’nın desteğini mutlaka almalıdır.