Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin aylardır Ukrayna'ya saldırma planı olduğu konusundaki iddiaları yalanlıyordu. Ancak bu sabah Ukrayna'nın Donbas bölgesinde "özel bir askeri operasyona" başladığını duyurdu. Ardından Ukrayna'nın başkenti Kiev ve diğer bölgelerde patlamalar olduğu konusunda haberler yayımlanmaya başlandı.

Putin uzlaşmadan vazgeçip kendi sözleriyle "barış sağlama" amacıyla ordularını Donbas'taki Rus ayrılıkçıların kontrolündeki iki bölgeye gönderdi.

Rusya, geçtiğimiz aylarda 200 bine yakın askerini Ukrayna sınırına konuşlandırdı ve Batılı ülkeler bunun yeni bir işgalin ilk adımları olmasından korkuyordu.

Bundan sonra olacaklar ise tüm Avrupa'nın güvenliğini alt üst edebilir.

Rus kuvvetleri nereye gönderiliyor, neden?

Rusya 2014'te Ukrayna'ya girdiğinde Devlet Başkanı Putin tarafından desteklenen hükümet karşıtı isyanlar doğudaki iki bölgenin fiilen Rus yanlısı ayrılıkçıların kontrolüne geçmesiyle sonuçlandı. O dönemden bu yana Donbas'taki ayrılıkçılarla Ukrayna ordusunun arasında çatışmalar devam ediyordu.

Putin bu hafta sözkonusu iki bölgeye asker göndereceğini açıkladığında BM Genel Sekreteri Antonio Guterress, Rusya'nın "barış gücü" kelimesini kullanmasını reddetti.

Batılı ülkeler, Moskova'nın, Rusya ve Avrupa Birliği ile sınırı olan 44 milyon nüfuslu Ukrayna'ya yeni bir işgal planladığına inanıyor.

Başlangıç olarak Rus tanklarının ayrılıkçıların kontrolündeki Donetsk'e vardığı bildiriliyor.

Putin, "doğuda yaşayanlara karşı düşmanlığa" son vermezse Ukrayna'nın daha fazla kan dökülmesinden sorumlu olacağını söyledi. Fakat Rusya halihazırda bir takım "düzmece saldırılar" düzenliyordu ve bunlardan herhangi biri işgal için bahane olabilirdi.

Putin'in Ukrayna ile sorunu ne?

Rusya Ukrayna'nın Avrupa Birliği ve NATO gibi kurumlarla yakın ilişkisine uzun süredir karşı çıkıyor.

Rusya Devlet Başkanı Putin geçtiğimiz haftalarda Ukrayna'nın NATO'ya üyeliğine karşı olduğunu belirtmiş, Batılı ülkelerden bu konuda garanti istemişti. Ukrayna ordusunun küçültülmesi ve tarafsız bir ülke olmasını talep etmişti.

Ancak Batı'dan gelen yanıtların Rusya'nın asıl sorularına cevap vermediğini belirtti.

Pazartesi günü yaptığı konuşmada 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin çöküşüyle birlikte ülkesinin "soyulduğunu" söyleyen Putin, kukla bir hükümet tarafından yönetildiğini vurguladığı Ukrayna'yı "Amerikan kolonisi" olmakla suçladı ve insanların mevcut yönetim altında acı çektiğini savundu.

Ukrayna'nın doğusunda kendini "halk cumhuriyeti" ilan eden Donetsk ve Luhansk'taki yönetimleri bağımsız devletler olarak resmi şekilde tanıdığını duyurdu.

Bu iki bölge, Rusya'nın 2014 yılında Kırım'ı işgal etmesinin ardından Rus yanlısı ayrılıkçılar tarafından ele geçirilmişti. O dönemden bu yana Ukrayna'nın doğusundaki çatışmalarda 14 binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Ayrılıkçı bölgelerin Rusya tarafından tanınması neden tehlikeli?

Donbas'taki Rusya yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna askerleri arasındaki çatışmalar, ateşkes anlaşmasına rağmen 2014 yılından bu yana devam ediyor. Rusya, kendilerini bağımsız devletler olarak ilan eden Donetsk ve Luhansk'ı Pazartesi gününe kadar resmi bir şekilde tanımamıştı.

Durumu daha ciddi hale getiren, bu iki yönetimin fiilen kontrol altında tuttukları alanlarda hak iddia etmekle kalmayıp Ukrayna'nın bütün Donetsk ve Luhansk bölgesine göz dikmesi.

Ukrayna'nın bu bölgede "soykırım" uyguladığını iddia eden Rusya, ortamı bir savaş için uygun hale getiriyor.

Ayrıca Donbas'ta yaşayan yaklaşık 700 bin kişiye Rus pasaportu verdi. Kendi vatandaşlarını koruma bahanesini saldırı için kullanabilir.

Rusya ne kadar ileri gidebilir?

Putin, Ukrayna sınırına asker yerleştirmeye başladığından bu yana işgal niyetinin olmadığını tekrarladı. Eğer talepleri karşılanmazsa "askeri-teknik" önlemler alınacağından bahsediyordu.

Fakat Batılı ülkeler Rusya'nın daha ileri gidebileceğinden korkuyor.

ABD Başkanı Joe Biden, "Ukrayna'nın 2,8 milyon masum insanın yaşadığı başkenti Kiev'i hedef alacaklarına inanıyoruz" diyerek uyardı.

Teoride, Rusya kuvvetleri Ukrayna'nın doğusundan, kuzeyinden ve güneyinden yayılabilir, onun demokratik olarak seçilmiş hükümetini ortadan kaldırabilir.

Ruslar Kırım, Belarus ve Ukrayna'nın doğu sınırlarındaki askerlerini kullanabilirler.

Geçtiğimiz yıllarda ordusunu güçlendiren Ukrayna'da ise askeri yetkililer 18 ile 60 yaş arasındaki bütün ihtiyat subay ile erlerini derhal ve azami bir yıl süreyle silah altına çağırdı.

Rusya liderinin, uçuşa yasak bölge kullanma, Ukrayna limanlarına ulaşım engeli veya nükleer silahlarını komşusu Belarus'a taşımak gibi başka seçenekleri de var.

Ayrıca siber saldırı da düzenleyebilir. Ukrayna hükümetinin internet sitesi Ocak ayında, Ukrayna'nın en büyük iki bankasınınkiler ise Şubat ayı ortasında siber saldırıya maruz kaldı.

Batı ne yapabilir?

Batı, Rusya'nın eyleminin hukuk dışı olduğunu söylüyor.

BM Genel Sekreteri Guterres bunun Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğie karşı olduğunu belirtiyor.

Ancak NATO üyesi ülkeler Ukrayna'ya asker gönderme planlarının olmadığı konusunda kesin konuşuyor. Onun yerine Ukrayna'ya danışman, silah ve sahra hastaneleri gönderileceği dile getiriyorlar.

Sonuç olarak asıl cevap Rusya'ya karşı uygulanan yaptırımlar oldu:

• Almanya, Rusya'dan doğrudan ülkesine ulaşan doğal gaz boru hattı Kuzey Akım 2'yi askıya aldı.
• AB, Rus destekli ayrılıkçıların bulunduğu iki bölgenin bağımsızlığını tanıyan Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma'nın 351 üyesinin de yaptırım kapsamına alınmasına karar verdi.
• ABD Rusya hükümetinin Batılı finans kurumlarından borç alamayacağını ve oligarşinin hedef alınacağını söyledi.
• İngiltere de beş büyük Rus bankasına ve üç milyardere yaptırım uygulayacağını açıkladı.

Bunları başka yaptırımların izleyebileceği de belirtildi.

ABD Rusya'nın finansal kurumlarını ve temel endüstrini, AB Rusya'nın finansal piyasalara girmesini, İngiltere ise Rus iş kollarının dolar ve sterline ulaşımını hedef alıyor.

En büyük ekonomik zorlama Rusya'nın küresel bir finansal iletişim hizmeti olan SWIFT'ten çıkarılması olacaktır ancak bu ABD ve AB ekonomilerini de kötü etkiler.

Bu arada, Baltık ülkelerinde ve Polonya'da 5000 NATO askeri var.

Ayrıca 4000 NATO askeri de Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Slovakya'da konuşlanmış durumda.

Putin ne istiyor?

Rusya'nın Batı'dan isteği Ukrayna'nın asla ama asla NATO üyesi olmaması, NATO'nun etki alanını genişletmemesiydi.

KAYNAK,EPA

Fotoğraf altı yazısı,

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Donetsk'te, cephedeki askerleri ziyaret ediyor, 6 Aralık 2021.

Rusya, 1994 yılında Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve egemenliğini tanıyan anlaşmayı imzalamıştı.

Ancak geçen yıl Putin, Rusların ve Ukraynalıların "tek millet" olduğunu dile getirdi. Pazartesi günü ise Donbas bölgesinin tarihsel olarak Rusya toprağı olduğunu savundu.

Ukrayna'nın NATO'ya katılması durumunda ittifakın Kırım'ı geri almayı deneyeceğini belirtti.

Putin'in diğer istekleri ise NATO'nun Rusya sınırları yakınlarında silahlanmaması ve askeri altyapının 1997 seviyesine çekilmesiydi.

Bu da Orta Avrupa, Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerini içeriyor.

Çıkış yolu var mı?

Görünen o ki şu an için yok.

Fransa ve ABD, Rusya Dışişleri Bakanı ile yapacakları planlanan konuşmaları iptal etti. Ancak Fransa ve Almanya, Rusya ile dialoga açık olduklarını belirtti.

Yapılabilecek herhangi bir anlaşmanın hem savaşı hem de silah kontrolünü kapsaması gerekiyor.

Kaynak / BBC Türkçe