Farklı ülkelerden bilim insanlarının on yıllardır üzerinde çalıştığı nükleer füzyon reaksiyonunda nihayet hedefe ulaşıldı. ABD’deki Ulusal Ateşleme Tesisi’nde gerçekleştirilen deneyde, ilk kez süreci başlatmak için kullanılan enerjiden daha fazla enerji yaratıldığı açıklandı. Güneş ve yıldızların enerjisine ulaşıldığı anlamına gelen bu keşif, dünya için temiz ve sınırsız enerji anlamına geliyor.
ABD’nin California eyaletindeki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı’nda (LLNL) bulunan Ulusal Ateşleme Tesisi’nde gerçekleştirilen nükleer füzyon deneyinde, Salı günü başarıya ulaşıldığı açıklandı.
BBC Türkçe servisinin haberine göre deney sonucunu LLNL direktörü Dr. Kim Budil, “Bu tarihi bir başarı… Geçtiğimiz 60 yıl boyunca binlerce insan bu çabaya katkıda bulundu ve bu aşamaya gelmek gerçek bir vizyon gerektirdi” cümleleriyle duyurdu.
Ardından Enerji Bakanı Jennifer Granholm de bir açıklama yaparak, ABD’li bilim insanlarının füzyon ateşlemesini başardığını belirtti ve son deneyde füzyon reaksiyonlarında süreci başlatmak için kullanılan enerjiden daha fazla enerji yaratıldığını duyurdu.
Bu büyük keşifle, temiz ve sınırsız enerjinin kapısı açılsa da, bu enerjinin kullanılabilir hale gelmesi, mesela sanayi ya da konutlarda kullanılabilmesi için daha uzun bir yol var.
Kullanıma hazır hale gelmesi için, öncelikle deneyde elde edilen enerji miktarının arttırılması, füzyon reaksiyonu için gereken şartların istikrarlı ve verimli hale getirilmesi gerekiyor.
Füzyon enerjisi nedir?
Güneş ve yıldızların enerjisi olarak bilinen nükleer füzyon, hidrojen gibi hafif elementlerin atomlarının bir araya gelip kaynaşarak, daha ağır atomlar oluşturması sırasında meydana gelir ve muazzam miktarda enerjinin açığa çıkmasına yol açar.
Güneş ve yıldızlarda doğal bir süreç olarak gerçekleşen nükleer füzyon, ağır atomların parçalanmasıyla gerçekleşen füzyondan farklı olarak, çok az ve çok kısa bir süre radyasyon yayılmasına sebep olur. Bu nedenle füzyon, halihazırda var olan nükleer santrallerdeki füzyon teknolojisinden çok daha temiz bir enerji üretimine imkan tanır.
20’nci yüzyıl başında keşfedilen ve hem silah hem de enerji için kısa sürede kullanıma giren nükleer füzyon teknolojisine ulaşmak, doğası gereği daha kolayken, on yıllardır üzerinde çalışılan nükleer füzyonu dünyada gerçekleştirmek çok daha zor.
Bilim insanlarına göre güneş ve yıldızlarda sürekli bir faaliyet olan füzyon için dünyada gereken sıcaklık ve basınca ulaşmak en büyük zorluk. Bunun için halihazırda kullanılan lazer teknolojisinin de geliştirilmesi gerekiyor.
Birkaç on yıl lazım
LLNL direktörü Dr. Budil, füzyonun elektrik santrallerinde kullanılması için hala önemli engeller olduğunu, fakat “Ortak çaba ve yatırımla, temel teknolojiler üzerinde birkaç on yıl sürecek araştırmalarla bir enerji santrali inşa edebilecek konuma gelinebileceğini” söyledi.
Füzyon teknolojisinin işe yaradığını gösteren son deneyin milyarlarca dolara mal olduğunu yazan BBC Bilim Editörü Rebecca Morelle de bu teknolojinin ucuz olmadığına dikkat çekerken, temiz enerji kaynağı potansiyelinin herşeyden önemli olduğunu vurguladı.