Haber Merkezi - Kürtçe’nin Kirmanckî/Zazakî lehçesi, UNESCO tarafından “Kaybolmayla yüz yüze olan diller” arasında yer alıyor. Türkiye’de sistematik asimilasyon ve çeşitli baskılar nedeniyle yok olma tehlikesi altında olan Kirmanckî/Zazakî dili resmi olarak okutulmadığından yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Kuzey Kürdistan’ının geniş bir coğrafyasında konuşulan Kürtçe’nin Kirmanckî/Zazakî lehçesi, kendi topraklarında fazla gelişim imkanı bulamazken, yurtdışında özellikle Almanya’daki yasalar sayesinde resmi okullarda anadil olarak eğitim müfredatına yer alma şansına sahip.
Yasal olarak Kirmanckî/Zazakî dilini konuşan Kürtler yurtdışında bu imkana sahip olmasına rağmen hiçbir dernek ve kurumun bunu gündemine almaması bazı Kürt gençlerini hareket geçirdi.
Özellikle Almanya’daki yasalar Kirmanckî/Zazakî dilinin resmi okullarda okutulması için imkan tanırken, diasporadaki Kürtler adına hareket eden dernekler, Kirmanckî/Zazakî dili konusunda ciddi bir çalışma yürütmediği gibi, elle tutulur bir adım atmış değil. Kürtlerin en fazla yaşadığı Almanya’da yasalar bir toplumun istemesi halinde, kendi dilinde okullarda anadilini ders şeklinde görme imkanı tanıyor. “Kaybolan Diller Arasında” yer alan Kirmanckî/Zazakî ’nin dilinin diasporada yeniden gelişimi zeminini devlet yasalarıyla garanti altına alınmasına rağmen, bu konuda ciddi çalışmaların olmaması eleştiri konusu.
İki Kürt genci Kirmanckî/Zazakî okullarda anadil olarak verilmesi için imza kampanyası başlattı
Kirmanckî/Zazakî ’nin Almanya’da anadil dersi olarak kabul edilmesine yönelik Ali Ekber Işık ve Canan Şenol isimli iki Kürt genci gönüllü olarak bir girişim başlattı.
Kendi imkanları ile Almanya’nın Köln şehri ve çevresindeki Kirmanckî/Zazakî ailelerin çocuklarının resmi okullarda anadilde eğitim verilmesi için gönüllü olarak ev ev dolaşarak imza topluyorlar.
Başlattıkları imza kampanyası hakkında BasNews’e konuşan Kirmanckî/Zazakî öğretmeni Ali Ekber Işık, Almanya’daki Kürt ve Alevi derneklerinin yeterli düzeyde destek olmamasından ötürü ev ev dolaşarak imza toplumak zorunda kaldıklarını belirtiyor. Işık, derneklerin bu konuda hiçbir çalışma yürütmemesinden şikayetçi.
Ali Ekber Işık, Almanya’daki ilgili devlet kurumları ile yaptıkları görüşmelerde, devlet okullarında kendi anadilinde ders alabilmek için en az 1-4’üncü sınıflar için 15 öğrenci, 5-10’unun sınıflar için ise 18 öğrenci gerektiğini belirtiyor. Üstelik bu eğitimler devlet okullarında ve tamamen ücretsiz olarak verilecek.
Aynı zamanda bir dernekte gönüllü olarak Kirmanckî/Zazakî dil kursları veren Ali Ekber Işık, ancak bu kursların bir dilin devamı için yetersiz olduğunu belirterek şunları dile getiriyor: “Dernekler bazında verilen kurslar yeterli değil. Bir sürekliliği sağlayamıyorsunuz. Çocuklar resmi eğitim olmadığı için devamsızlık yapabiliryorlar. Eğer resmi devlet okullarında Kirmanckî/Zazakî ders olarak okutulursa o zaman eğitim bir süreklilik kazanacak. Bunun içinde yasalarca belirlenen yeterlilikte imza toplamak gerekiyor. Bu sağlandıktan sonra, devlet öğretmen temin etmek ve sınıf açmak zorunda.”
Ali Ekber Işık Kirmanckî/Zazakî dilinin resmi olarak okullarda yer alması için, Însîyatîfa May û Pîyanê Kurdan(Kürt Anne ve Babaları İnisiyatifi) derneğinin teşviki ve desteği ile imza kampanyası başlattıklarını belirtiyor.
“Dernekler Kirmanckî/Zazakî’nin seçmeli ders olması için hiç çalışma yürütmüyor”
Başlattıkları imza kampanyasına destek olmaları için gittikleri birçok Alevi ve Kürt derneklerinin çeşitli bahanenelerle Kirmanckî/Zazakî ’nin resmi eğitim olmasını gündemlerine almak istemediğini dile getiren Ali Ekber Işık, bu konuda yaşanan sıkıntıları şu şekilde dile getiriyor: “Yurtdışında kurulan dernek ve kurumların bir çoğu maalesef sadece siyaset ile ilgileniyor ve devletten fon almak amacıyla kuruluyor. Sadece tabeladan ibaret olan bu derneklerin diasporadaki Kürt aileleri ve gençlerinin sorunları ile ciddi anlamda ilgilenmiyorlar. Özellikle Kirmanckî/Zazakî gibi yok olmakla yüz yüze olan bir dilin okullarda okutulması konusunda devlet teşviki olmasına rağmen, ciddi bir çalışmaları bulunmuyor. Türkiye’de biz dilimizi özgürce konuşamıyor ve yazamıyorduk. Anadilde eğitim hakkımız dahi tanınmıyordu. Ama burda hiçbir engel olmamasına rağmen, dernek ve kurumlarımız bu konuyu çeşitli kaygılar ve sıradan bahanenelerle bu konuyu gündemine dahi almıyorlar.
Işık: Dernekler “Türk üyelerimizin hassasiyeti var” diyerek bize destek olmadılar
Bize destek olmaları için baş vurduğumuz bazı Kürt ve Alevi dernekleri “Üyelerimizin yarısı Türk solu veya Türk Aleviler. Onların hassasiyeti var. Dil eğitimine destek verirsek ayrımcılık olur” diyerek yardımda bulunamaaktan kaçındılar. Bazı Alevi dernekleri ise yardımda bulunacakları sözü verdiler, ancak ciddi bir çalışmada bulunmadılar, bir eylem planı oluştumadılar. Dernek üyelerini teşvik etmediler. Bazı dernekler ise “Bizim adımıza başvurun, biz öğretmen yetiştirilem. Ondan sonra eğitime başlansın” gibi taleplerde bulundular. Halbulki yeterli düzeyde imza toplarsak, öğretmen temin etmek devletin işi. Bu derneklerimiz, kendini yormadan, hazır çalışmanın üzerinden hükümetten fon alma peşinde. Biz bunları kabul etmedik. Ben ve arkadaşım Însîyatîfa May û Pîyanê Kurdan(Kürt Anne ve Babaları İnisiyatifi) derneğinin teşviki ve desteği ile gönüllü olarak ev-ev dolaşarak imza toplamaya karar verdik” ifadelerini kullandı.
Kendilerine yardımcı olan ve destek olan derneklerin de olduğuna vurgu yapan Işık, “Bizim çalışmamızı ciddiye alan Solingen Ovacık Derneği ve Însîyatîfa May û Pîyanê Kurdan(Kürt Anne ve Babaları İnisiyatifi) derneğinin büyük katkı ve destekleri oldu. Onlara burden teşekkür ediyorum” şeklinde konuştu.
“Aileler bize destek olmalı”
Köln ve çevresinde başlatıkları Kirmanckî/Zazakî’nin resmi okullarda anadil dersi olması için başlattıkları imza kampanyasına ailelerin destek olması çağrısında bulunan Ali Ekber Işık, “Evlere imza kampanyası için gittiğimizde “Bizde para yok, hangi dernektensiniz” gibi önyargılı yaklaşımlarla karşılaşıyoruz. Artık burdaki dernekler toplumda nasıl bir yargı yaratmışsa, herhangi bir siyasi görüşe mensupmuşsuz gibi şüpheyle yaklaşıyorlar. Halbuki ben ve arkadaşım Canan Şenol, bu çalışmayı sadece ve sadece kaybolmakla yüz yüze olan Kirmanckî/Zazakî dilinin eğitim dili olması için gönüllü çalışmaktayız, tek amacımız toplumumuza hizmet etmek, dilimizin kaybolmasının önüne geçmek. Tüm ailelerden bu konuda bize yardımcı olmalarını ve çocuklarının kendi dillerinde eğitim görmelerini sağlayacak bu girişime destek olmalarını istiyoruz.
“Kürtler diasporada ikinci kez asimile oluyor”
Burda çocuklarımız Türk hocalarının verdiği derslere giriyor ve ikinci kez asimile oluyorlar. Bazı Alevi ailelerin çocukları İslami öğretmenlerin etkisiyle camiye gitmeye başladı. Kendi dillerini bilmeyen çocuklar var. Lütfen bu konuda herkes taşın altına elini koysun” dedi.
Kürt, Alevi ve demokrat iddiasıyla kurulan derneklerin de harekete geçmesini isteyen Işık, “Derneklerden isteğimiz, Kirmanckî/Zazakî dili için acil bir eylem planı geliştirmeleri. Hatta dernek bünyesinde bir dil komisyonu kurarak, -fon alma kaygısıyla değil de- gerçekten Kirmanckî/Zazakî’nin okullarda anadil dersi olarak verilmesi için bir çalışma başlatmaları, devletin sunduğu bu imkandan diasporadaki ailelerin faydalanmasını sağlamalarıdır" şeklinde görüş belirtti.
Diasporada yayın yapan medya kuruluşlarını da eleştiren Ali Ekber Işık, “Kirmanckî/Zazakî dilinde yayın yapan bazı medya organları var. Dil konusunu haberlerinde ve programlarında işlemelerine rağmen teşvik edici bir yayın politikaları bulunmuyor. Aksine bu tür girişimleri görmezden geliyorlar. Mesela birçok medya organına bu konuda haber yapmaları için başvurduğumuzda başvurumuzu kabul etmelerine rağmen haber yapmadılar. Adeta bize ambargo uyguladılar. Kirmanckî/Zazakî’nin resmi olarak okullarda ders olarak okutulması için medya kuruluşlarının da katkılarını bekliyoruz” dedi.
Ali Ekber Işık ve Canan Şenol’ün Kirmanckî/Zazakî dilinin anadil dersi olması için başlatığı, 19 Haziran’da tamamlanacak olan imza kampanyasının formu ve linkine buradan ulaşabilirsiniz:
Serpil Güneş- Basnews