Necat Zanyar*
Her milletin dünyanın birçok ülkesinde üniversiteleri var. Kürtlerin neden yok?
Sadece devletler değil, şirketler, iş insanları, vakıflar, enstitüler hatta cemaatler üniversite kuruyor.
Son 30 yılda nispeten Irak’tan özgürleşen Kürdistan Federal Bölgesi’nde, son 10 yılda da Suriye’den kısmen özgürleşen Rojava’da Kürt üniversiteleri var. Bu üniversitelerin ne ölçüde bilimsel eğitim yaptığı, başarılı olup olmadığı ayrı konu.
Ancak milyonlarcası Kürdistan’ın dışında yaşayan Kürt milletine kendini dayatan bir başka hakikat var: Avrupa Kürt Üniversitesi.
Neden mi Avrupa? Modern çağda özgürlük ve ilmin merkezi Avrupa’dır. Hukuk ve güvenlik var. Tüm farklılıklar uyum içerisinde yaşama imkanına sahip. Büyük olanaklar sunuyor. Kürdistan’a uzak değil.
Böyle bir üniversiteyi Kürdistan’da kuramazsınız. Her şeyden önce özgür olmaz. Güvende olmaz. Siyasi vesayetlerden kurtulamaz.
Modern çağ aynı zamanda eğitim çağıdır. Ufkunda eğitim olmayan hiçbir hareket ve düşünce çağa ayak uyduramaz. Buna rağmen eğitim, Kürtlerin en çok ihmal ettiği alanların başında geliyor.
Son yüzyılda Kürtlerin yetiştirdiği dünya çapında tanınan kaç ilim insanı var?
Bunların kaçı bireysel tercih ve emeklerinin dışında bir rehberlikle bu niteliklere sahip oldu?
On yıllardır, binlerce, on binlerce insanı silah altına alıp varlığına güç katan Kürt hareketleri kaç parlak zekayı bilime, eğitime yönlendirdi? Kaçını ileri dünyada okuttu? Kaçına bir şekilde burs sağladı, eğitim desteği sundu?
Kaç Kürt fizikçi, matematikçi, biyolog, kimyager, yapay zeka ve robotik mühendisi, nanoteknoloji mühendisi, psikolog, arkeolog, astronomi ve uzay bilimleri uzmanı, genetik mühendisi ve felsefeci var?
Tüm bunları geçtik, antropolog, sosyolog, tarihçi, siyaset bilimci, dil bilimci bile yok denecek düzeyde. Bu alanlarda çalışma yapanların neredeyse tamamı amatör. Çoğu politik yandaşlıkla çalışmalarını icra ediyor.
Günübirlik siyasi eylem ve etkinliklere, partilerin propaganda ve ajitasyon kanallarına aktarılan milyarlarca dolarlık sermaye ve on binlerce insan kaynağının en azından bir kısmı eğitime ayrılıp Kürtlerin ilmi ve bilimsel geri kalmışlığının önüne geçilebilirdi.
Son elli yılda her sene 10 genç özel olarak okutulsa ve bunlardan sadece 1’i büyük başarılara imza atsa, şu an Kürtlerin dünya çapında bilinen 50 seçkin beyni olabilirdi. 5 kişi var mı peki?
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker. Devasa bir emek ve sermayeye rağmen Kürtlerin birçok alanda sonuç alamamalarının sebebi bu alana yatırım yapmamaları olabilir mi?
Ulusların aydınlanma ve özgürleşmesinde diaspora her zaman merkezi bir role sahiptir. Öncüdür. Özgürlük hareketleri bu hicretin sağladığı özgür liderlikle vatanı özgürleştirir.
Özelde Kürtler, genelde Kürdoloji çalışmaları için adres olacak bir Avrupa Kürt Üniversitesi (Zankoya Kurdî ya Ewrûpa, European Kurdish University) şart.
Avrupa’da kurulacak bir Kürt üniversitesi Kürtçe, Kürt kültürü, Kürt tarihi, Kürt coğrafyası, Kürdistan arkeolojisi, Kürdistan uygarlıkları, sosyoloji, antropoloji, felsefe ve pozitif bilimlerde benzersiz çalışmalara kaynaklık edebilir.
Avrupa Kürt Üniversitesi’ni Kürt parti ve örgütleri değil, özgür Kürt ilim insanları, iş insanları ve entelektüelleri kurmalı.
Üniversite, her türlü ideolojik ve politik vesayetten uzak olmalı.
Özgür Kürt aklı ve bilincini tecelli ettirmeli.
Olanak ve imkanlarıyla Kürtler ve medeni dünyaya zengin ve güvenilir bir bellek sunmalı.
Böyle bir üniversite tüm bilimlerde Kürt güneşi olmaya namzet. Dünyanın dört bir yanından Kürt araştırmacı ve bilim insanlarını kendine çekecek, ideal eğitim merkezlerinden biri olacaktır.
Bu üniversite Avrupa’daki Kürt gençleri başta olmak üzere, Kürdistan ve dünyanın dört bir yanından nitelikli gençler ve araştırmacılar için adres olacak, farklı bilim dallarında seçkin çalışmalarda bulunacak, Kürtler için aydınlanma kürsüsüne dönüşecektir.
Gelecek kuşaklara böyle bir markayı armağan edenler, Kürdistan tarihine altın harflerle yazılacak, daima hayırla yad edilecektir.
Kaynak: Rûdaw