Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Ukrayna ordusuyla Rusya’nın desteklediği ayrılıkçılar arasında süren çatışmaları sonlandırmak için 2015 yılında sağlanan Minsk Anlaşması’nı görüşmek üzere toplandı. Yaklaşık üç buçuk saati aşan toplantında hararetli tartışmalar yaşandı. Güvenlik Konseyi toplantısının yapıldığı sıralarda BM binasının önünde toplanan çok sayıda protestocu, Rusya’yı kınayan, Ukrayna’yı destekleyen sloganlar attı.
Toplantıya 15 üyenin dışında konsey üyesi olmayan Ukrayna ve Almanya’nın BM Daimi Temsilcileri de görüşlerini açıklamak için katıldı. BM Siyasi İşler ve Barışın Tesisinden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary DiCarlo, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) Ukrayna İzleme Misyonu Temsilcileri Finli diplomat Mikko Kinnunen ile Türk diplomat Yaşar Halit Çevik, Ukraynalı hukukçu ve siyasetçi Tetyana Montyan, Ukrayna’daki krizle ilgili son durum konusunda konsey üyelerini bilgilendirdi.
BM’den yoğun diplomasi çağrısı
konsey üyelerine hitaben yaptığı konuşmada taraflara itidal çağrısında bulunan DiCarlo, bölgede tansiyonun yükselmesinin son derece tehlikeli olduğunu ve buna izin verilmemesi gerektiğini kaydetti.
DiCarlo, Ukrayna ve çevresindeki gerilimin 2014'ten bu yana hiç olmadığı kadar yüksek olduğunu belirterek, “Rusya'nın olası askeri harekatına ilişkin spekülasyonlar çok yaygın. Bu sorunlar diplomasi yoluyla çözülebilir ve çözülmelidir" dedi.
Minsk Anlaşmaları’nın, Güvenlik Konseyi’nin Doğu Ukrayna'daki anlaşmazlığın müzakere edilmiş, barışçı çözümü için onayladığı tek çerçeve
olduğunu belirten DiCarlo, “Ancak daha fazlasının yapılması, sahada acil adımlar atılması ve kışkırtıcı söylemlere son verilmesi için çaba gösterilmesi gerekiyor” dedi.
“Rusya Ukrayna’ya saldırmak için bahane üretecek”
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, sürpriz bir kararla programını değiştirip, kritik Güvenlik Konseyi toplantısına katıldı. Blinken, Rusya’nın bahane üretip Ukrayna’ya birkaç gün içinde kapsamlı bir askeri harekat başlatacağını, Moskova’nın sınırdaki asker sayısını öne sürdüğü gibi azaltmadığını, krizin çözümünün tek çaresinin diplomasi olduğunu belirterek Rus diplomatları müzakere masasına davet etti.
Rusya: “ABD’nin işgal iddiaları asılsız”
Güvenlik Konseyi'nin kritik toplantısına başkanlık eden Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Vershinin ise toplantıda dört kez söz alıp diğer konsey üyelerinin iddialarına yanıt verdi. Vershinin, işgal konusunda Rusya'ya yöneltilen suçlamaların asılsız olduğunu belirterek ABD ve diğer batılı ülkelerin işgal için daha önce verdikleri 16 Şubat tarihini örnek göstererek, diğer iddiaların da bunun gibi asılsız olduğunu kaydetti. Rus Dışişleri Bakan Yardımcısı Vershinin, Blinken’a hitaben, “Size tavsiyem kendinizi garip bir duruma sokmayın” dedi.
“Güvenlik Konseyini sirke çevirdiniz”
Vershinin, Güvenlik Konseyi’nde konuşan batılı ülkelerin asılsız iddialarla konseyi adeta bir sirke çevirdiğini, tüm bu iddiaların spekülasyon olduğunu söyledi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Vershinin, ABD Dışişleri Bakanı Blinken'in öne sürdüğü askeri senaryoların üzücü ve tehlikeli olduğunu ve bazı Rus askerlerinin ana üslerine döndüğünü de sözlerine ekledi. Vershinin, ayrıca Ukrayna'yı etnik Ruslar’a karşı bir kampanya yürütmekle suçladı. Vershinin, bu durumun batı ülkelerinin yanlış bilgilendirme kampanyasının bir parçası olduğunu belirterek, “Bu krizin tırmanmasına ve barışçıl çözümüne olan bağlılığımızı çok kesin bir şekilde yineledik. Moskova'nın açıkladığı gibi, Rus birlikleri üslerine geri dönmeye başladı’’ dedi.
İngiltere: ‘‘Ukrayna işgali Rusya için stratejik hata olur”
İngiltere’nin Avrupa ve Kuzey Amerika Bakanı James Cleverly, konsey üyelerine hitaben yaptığı konuşmada, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin büyük bir stratejik hata olacağını belirterek Moskova’nın uluslararası toplumun ortak yaptırımlarıyla karşı karşıya kalacağını ayrıca bu durumun insani bir felaket neden olacağını kaydetti. Cleverly, "Rusya, gerginliğin arttığı bu zamanda bir bahane yaratarak askeri bir saldırı başlatmayı tercih ederse bu, Rusya'nın diplomasi konusunda hiçbir zaman ciddi olmadığını gösterecektir” dedi.
ABD: “Rusya, uluslararası düzeni tehdit ediyor”
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, toplantı sonrasında düzenlediği basın toplantısında Güvenlik Konseyi’nin Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik askeri tehditlerini görüşmek üzere iki hafta içinde ikinci kez toplandığını ve Rusya'ya diplomatik yolu izlemesi için açık ve net bir mesaj verdiğini söyledi.
Thomas-Greenfield, Rusya'nın seçtiği yoldan derin endişe duyduklarını, Rusya’nın kışkırtıcı söylemlerde bulunduğunu, dezenformasyon yaptığını Rusya’nın Minsk Anlaşmaları’nı ve siyasi kararları küçümsediğini ifade etti.
Thomas-Greenfield, ‘‘Açık konuşalım, burada tehditler savuran yalnızca bir ülke var; o da Rusya. Rusya, uluslararası düzeni ve BM Sözleşmesini tehdit ediyor. Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmemesini ve yanıldığımızı kanıtlamamasını umuyoruz. Ama daha kötüsünden korkuyoruz” dedi.
Ukrayna: “İstihbarat servisleri Rus askeri varlığının arttığını söylüyor”
Ukrayna’nın BM Daimi Temsilcisi Sergiy Kyslytsya, toplantı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtladı. Kyslytsya, Ukrayna sınırlarındaki Rus askeri unsurların azalıp azalmadığı konusundaki bir soruyu, Ruslar’ın kaçamak davrandığını hem Ukrayna hem de ortaklarının istihbaratının bu bilgileri doğrulamayacağı düşüncesi içinde olduklarını belirterek, ‘‘İstihbarat servisleri Ruslar’ın sınır boyunca askeri varlığını arttırdığı konusunda ısrar ediyor. Dışişleri Bakan Yardımcısı da Rus askerlerinin artmadığını söyledi ki ABD'nin dediği gibi diğer müttefik ülkeler de askeri varlığın arttığını düşünüyor” diye yanıtladı.
Avrupa ülkelerinden ortak açıklama
Güvenlik Konseyi’nin kritik toplantısının ardından, Arnavutluk, Norveç, Fransa, Almanya, İrlanda, Estonya’nın BM Dimi Temsilcileri ortak açıklama yaptı. Ortak açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Uluslararası sınırları içinde Ukrayna'nın bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tam desteğimizi yineliyoruz. Rusya'yı, Minsk Anlaşmaları’nın tam olarak uygulanmasında ilerleme sağlamak için insani ve güvenlik konuları da dahil olmak üzere yapıcı bir şekilde dahil olmaya ve tüm taahhütlerini yerine getirmeye çağırıyoruz. Bu amaçla Normandiya formatında yoğun çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Ukrayna makamlarının Minsk anlaşmalarının gerektirdiği olağanüstü mevzuata ilişkin teklifler sunma taahhütlerini memnunlukla karşılıyoruz. Rusya'yı Ukrayna sınırındaki gerilimi azaltmak için somut adımlar atmaya, bölgedeki askeri faaliyetlerine tam şeffaflık sağlamaya ve Avrupa'da güvenlik konusunda anlamlı bir diyaloğa girmeye çağırıyoruz. İlgili çerçevelerde karşılıklı endişe uyandıran güvenlik konularına ilişkin anlamlı ve sonuç odaklı tartışmalara yapıcı bir şekilde katılmaya hazır olduğumuzu bir kez daha teyit ediyoruz”