Türkiye'yi terk eden doktor sayısının arttığına dikkati çeken Prof. Dr. Vedat Bulut ile Dr. Dağıstan Ayan uyardı: Çalışma koşulları düzeltilmezse hekim bulmak zorlaşacak
Son yıllarda binlerce hekim istifa ederken, bir o kadarı da gurbetin yolunu tuttu. Mesleğini yurtdışında sürdürmek isteyen doktor sayısı son 10 yılda 25 kat arttı. Hekim tercihlerinde ilk sırada TUS gerektirmeyen ve Türkiye'den çok fazla kişinin yaşadığı Almanya yer aldı.
Geçtiğimiz yıl bin 405 hekim, Türk Tabipleri Birliği'nden (TBB) "İyi Hal" (Good Standing) belgesi alıp yurtdışına yerleşti. Bu sayı 2020'de 947’ydi.
Bir yıl içindeki yüzde 45'lik artış dikkati çekerken, tıp çevrelerinde 2022'de bu sayının daha da yükseleceğinden bahsediliyor.
Yılın ilk ayındaki veriler de bu görüşü doğrular nitelikte. Yalnızca ocak ayında yurtdışına yerleşen hekim sayısı 197 oldu.
Bir nevi meslek ehliyeti olan "İyi Hal" belgesi alabilmek için birliğe başvuran hekim sayısı 2010'ların ilk yıllarında 40 civarındayken, 2020'de bu sayı 1.000'e yaklaştı. 2021'de ise 1.400'ü aştı / Kaynak: TTB
Hekimler uyardı: Koşullar düzelmezse doktor bulmak zorlaşacak
Ülkeyi terk eden hekim sayısındaki artışı ve bu duruma yol açan nedenleri, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Anestezi Bölümü'nden Dr. Dağıstan Ayan’la konuştuk.
Uzun çalışma saatleri ve nöbetler, düşük ücret, arşiv taraması, şiddet ve gelecek kaygısı gibi nedenlerle Türkiye'yi terk eden hekim sayısının arttığını ifade eden Prof. Dr. Bulut ve Dr. Ayan, sağlık çalışanlarının koşulları düzelmezse doktor bulmanın zorlaşacağı uyarısı yaptı.
"Yoksulluk sınırında maaş alan, 5 bin 800 lira civarında kazanan bir asistan hekim neden ülkede kalsın?"
Hekimlerin ağırlıklı tercihinin Almanya olduğunu belirten Bulut, Kanada, ABD, Birleşik Krallık gibi ülkelerin yanı sıra Finlandiya, İsveç, Norveç ve Güney Kore gibi ülkelerin de talep gördüğünü dile getirerek, "Yoksulluk sınırında maş alan, 5 bin 800 lira civarında kazanan bir asistan hekim neden bu ülkede kalsın? Kendisinden çok daha az eğitimli kişiler farklı mesleklerde daha yüksek maaşlar alırken bu insanlar neden Türkiye'de dursun?" diye sordu.
“2022’de giden hekim sayısı 2 bini geçer”
Bu yılın ocak ayında Türk Tabipleri Birliği'nden "İyi Hal" belgesi alarak yurtdışına giden hekim sayısının 197 olduğuna vurgu yapan Bulut, 2022'de bu sayının 2 bini geçeceğini öne sürdü.
Vedat Bulut / Fotoğraf: TTB
"Yabancı dil kursları hekimlerle dolu"
Anestezi doktoru Dağıstan Ayan da benzer görüşleri paylaştı.
2022'de sayının daha da artacağı tahmininde bulunan Ayan, "Geçen sene yaklaşık bin 500 hekim yurtdışına gitmiş. Bu sayı çok yüksek. Zaten kamudaki toplam hekim sayısı 150 bin" dedi.
Pek çok hekimin yurtdışına gidebilmek için dil öğrendiğini belirten Dağıstan Ayan, "Yabancı dil kursları hekimlerle doldu. Almanca öğrenenler de var, İsveççe çalışanlar da.. Almanya, Kanada, İngiltere, İsveç, Finlandiya, Norveç, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar'a ilgi yoğun" şeklinde konuştu.
Hekimlerin gözdesi konumuna gelen Almanya'nın TUS istemediğine, sadece orta seviye Almanca koşulu aradığına değinen Ayan'a göre bu durumun temel sebebi, Türkiye'de tıp alanında verilen eğitimin kalitesi.
"Bu gidişle emanet edilecek doktor bulunamayacak"
Mustafa Kemal Atatürk'ün "Beni Türk hekimlerine emanet ediniz" sözünü hatırlatan Anestezi Doktoru Ayan, "Bu gidişle emanet edilecek doktor bulunamayacak" dedi.
Türkiye'den doktor göçündeki ana nedenleri sorduğumuz Dağıstan Ayan'a göre maddiyat önemli bir etken olsa da işin manevi yönünü de es geçmemek gerekiyor.
Dr. Dağıstan Ayan / Fotoğraf: Twitter
"Bir hekimin yetişmesinin maliyeti milyonlarca lirayı buluyor"
Doktorların sağlıkta şiddet, mobbing ve gün aşırı nöbetlerden yıldığını dile getiren Ayan, maddi manevi şartların da karşılanmadığını öne sürdü.
Hekim kaybının devlete de yük getirdiğini dile getiren Dağıstan Ayan, "Bir hekimin yetişmesinin maliyeti milyonlarca lirayı buluyor. Bu ülke hekime yatırım yapıyor ama sonra bu insanlar kopup gidiyor. 'Neden' diye düşünüyorlar mı? Sadece bizim departmandan 4 arkadaşımız gitti. Almanya'da bir hekim yetiştirmenin bedeli 300 bin euro. Almanya bu parayı harcamadan göç sayesinde hekim kazanıyor. Aslolan şu ki bizim yaptığımız işe yurtdışında değer veriliyor. Ne kadar kutsal bir meslek olduğunu bildiklerinden saygı gösteriyorlar. Sağlık evrenseldir, tıpta iki kere iki dörttür. Yetişmiş hekimlerin kıymeti, Kovid döneminde daha daha iyi görüldü" şeklinde konuştu.
"Son 7 yılda hekimlerin alım gücü düştü"
2015’te mecburi hizmet yaparken maaşının 4 bin dolara tekabül ettiğini, aradan 7 yıl geçmesine rağmen şuanki aylık toplam kazancının bin dolar civarında olduğunu dile getiren Ayan, tecrübe kazanmasına rağmen arada yüzde 75'lik kayıp bulunduğunu ifade etti.
Lüks peşinde koşmadıklarını da sözlerine ekleyen Ayan, yeni mezun bir hekimin ortalama 300 bin TL'lik standart bir araba alabilmesinin dahî 10 yılı bulabilmesine tepki gösterdi.
"Zaten pek çok mesleğin 2 katı kadar çalışıyoruz, ayda 400 saati buluyor"
36 saati bulabilen nöbetlerle birlikte ayda ortalama 400 saat çalıştıklarını, bu sayının pek çok mesleğin 2 katına tekabul ettiğini söyleyen Ayan, alınan karşılığın "çok düşük" olduğunu dile getirerek ekledi:
"Saat başına kazanılan ücrete baktığınızda çok düşük. 'Hakkınız ödenmez' diyip de hakkımızı ödememezlik yapmasınlar artık... Ücretler artırılmalı, insani koşullarda çalışılmalı. Sağlıkta şiddet yasası çıkmalı. Mobbing son bulmalı. Bunlar yerine getirilmez ve şartlar düzeltilmezse, daha çok hekimi kaybederler.
Kendisinin gitmeyi düşünüp düşünmediğini de sorduğumuz Ayan, "Ben gitmekten yana değilim, şartlar düzeltilsin ve ülkemde kalayım isterim. Ama düzeltilmezse ben de giderim" yanıtını verdi.
Türkiye'nin doktor göçü yabancı basında işlenen kornulardan biri.
Son olarak The New York Times, ülkedeki doktor göçünü mercek altına almıştı.