Kudüs İbrani Üniversitesi’nden arkeoloji profesörü Amihai Mazar’a göre oymalı kil tabletlerin antik bereket ve doğurganlık tanrıçaları Asherah ve Aştarte’yi (İştar) betimliyor olması muhtemel. Benzer oymalara bölgedeki diğer arkeolojik alanlarda da rastlandığını belirten Mazar, “Bu tür oymalar, ev ortamında, yaygın ev içi dini uygulamaların bir parçası olarak başlıca kadın doğurganlığıyla ilgili olacak şekilde kullanılıyordu” diyor.
Kazılar, günümüzde Tel Rehov olarak bilinen Rehob’un 3.500 yıl önce kurulduğunu ve Mısır’ın bölgenin büyük bir bölümünü hâkimiyet altına aldığı dönemde büyüyüp geliştiğini gösteriyor.
Mazar ve Davidovich’in yazdıkları makalede belirttiklerine göre Rehob, Mısır garnizonu tarafından korunan bir kent olan Beth Shean’ın yanına kurulmuş. Mazar ve aynı kurumda okutmanlık yapan Uri Davidovich, bulgularını geçtiğimiz günlerde Amerika Doğu Araştırmaları Okulu Bülteni’nde yayımladı.
KUTSAL BÖCEK
Perrin Margaryan'ın arkeofili'nde yer alan haberine göre, Steatit adı verilen bir mineralden yapılan Mısır kutsal böceğinin üzerinde “mühürlü eşyaların müfettişinin kâtipliğini yapan” Amenemhat adındaki bir adam için yapıldığını belirten hiyeroglif bir yazı bulunuyor.
Davidovich’e göre buradaki “mühürlü eşyalar” ifadesiyle yönetim tarafından ilgilenilen çeşitli ürün ve ham maddeler kastediliyor.
Kâtip Amenemhat’ın tam olarak kim olduğu ve böceğin, bulunduğu binada ne yaptığı gizemini koruyor. Davidovich “Katip Amenemhat’a dair başka hiçbir kayıt bulunmadığından nereye gömüldüğü de dâhil hakkında hiçbir şey bilinmiyor.” diyor.
Amenemhat’ın hiç yaşamamış veya Rahob’a hiç gelmemiş olabileceğini de belirten Davidovich, böceğin Mısır’ın bölge üzerindeki hâkimiyetinin bir hatırlatıcısı olarak kullanılmış olabileceğini söylüyor.
GİZEMLİ YAPI
Böcek ve sözü geçen diğer oymalar, amacı ve tam büyüklüğü bilinmeyen geniş bir yapının içerisinde bulundu.
Yapı henüz tam olarak kazılmasa da araştırmacılar yapının büyük ve özenle inşa edilmiş bir kamu binası olduğunu düşünüyor.
Geniş duvarları, payandalarının düzeni, güneyine doğru büyük bir uzantısı olan ferah bahçesi, derin temeli ve masif doldurmaları yapının evsel olmayan doğasını gözler önüne seriyor.
Yapının tam olarak ne için kullanıldığını belirlemek için daha çok araştırma yapılması gerekiyor. Mazar ve Davidovich, yapının sarayın bir parçası, idari bir bina veya üst düzey bir kimsenin malikanesi olabileceğini söylüyor.