Dersim'de, yöre halkı arasında kutsal kabul edilen ve sarp kayalardan akan 40 su kaynağından oluşan Munzur Gözeleri'nin, 'Doğal sit- nitelikli doğal koruma alanı' statüsünden; 'Doğal sit- sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanı' statüsüne düşürülmesi protesto edildi.
Ovacık ilçesine 17, kent merkezine ise 80 kilometre uzaklıktaki Munzur Gözeleri’nin de içinde bulunduğu Munzur ve Pülümür vadileri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın kararıyla 28 Temmuz 2023 yılında ‘Doğal sit-nitelikli doğal koruma alanı’ ve ‘Doğal sit-sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanı’ olarak tescil edildi.
Munzur Gözeleri’nin koruma derecesinin dönüştürülmesine ilişkin Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Tunceli Şubesi tarafından, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kararının iptali yönünde, Erzincan İdare Mahkemesi’ne dava açıldı. Davada, tescil edilen alanlardan yalnızca Munzur Gözeleri’ne ilişkin kısmın yürütmesinin durdurulması ve iptali istendi. Yapılan başvuru kapsamında, 4 kişilik bilim ekibi tarafından Munzur Gözeleri’nde keşif yapıldı. Keşfin yapıldığı sırada toplanan yöre halkı, karara tepki gösterdi.
‘ALINAN KARAR HUKUKSUZDUR’
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu üyesi Avukat Barış Yıldırım, verilen kararın hukuksuz olduğunu belirterek şunları kaydetti:
“Ovacık ilçesi Ziyaret köyü sınırı dahilinde bulunan Munzur Gözeleri'ndeyiz. Munzur Gözeleri, Munzur Vadisi Milli Parkı'nın temel kaynak değeri, Munzur Nehri'nin kaynağıdır. Burası 17 Temmuz 2003 tarihinde Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1’inci derece doğal ilan edildi. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu hükümlerine göre 1’inci derece sit alanı, özellikle doğal güzelliklere sahip, ender ekosistem alanlarını kapsıyor ve bu alanlarda bilimsel amaçlı çalışmalar dışında insan etkileşim hiçbir şekilde izin verilmiyor. Bu alanlarda tabiatı, peyzajı, jeolojiyi bozabilecek hiçbir faaliyete beşeri faaliyete izin verilmiyor. Yani buralar, hali hazırda yürürlükte bulunan korunan alanların tespit ve onayına ilişkin üslup ve esaslara dair yönetmelik hükümlerine göre kesin korunacak hassas alan altındayken maalesef geçen yıl 25 Temmuz 2023 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ‘Olumlu’ kararıyla, 1’inci derecede doğal sitenin, 2’nci derece doğal site, yani kesin korunacak ve hassas alandan, nitelikli doğal koruma alanına dönüştürüldü. Bu durum hukuka aykırıdır.”
'SİGARA BİLE İÇMEZLERDİ'
Alevi dedesi Zeynel Kete ise Munzur Gözeleri'nin kutsal olduğunu belirterek, “Bir toplumun kutsal mekanı o toplumun varlığıdır, birliğidir. Dünyanın her tarafında bütün toplumların kutsal mekanları vardır. Bu kutsal mekanlar üzerinde toplum kendi varlığına devam eder. Aynı zamanda bu mekanlar yeniden doğuşun, kültürün, toplumsal hafızanın, tarihsel arka planın da mekanlarıdır. Asla ve asla bu coğrafyaya karşı sigara bile içmezlerdi. Dumanlarını bu coğrafyaya üflemezlerdi. Aşiretler kendi aralarında bir husumet çıktığında buraya gelirlerdi; toplumsallık inşa edildiğinde ya da bir sorun çözüldüğünde bu coğrafyaya gelir, niyaz ederlerdi. Bir damla su bir tas su içerlerdi ve ikrarlaşırlardı. Ruhsal, bedensel ve zihinsel olarak bu coğrafyayla ikrarlaşan bir toplum gerçekliği vardır. Adaleti, ahlakı esas alan, toplumun inancını esas alan bir karar verilir inşallah” diye konuştu.
Eyleme katılanlardan Birgül Aydoğan ise “Burası bizim için kutsal bir yer. Burası olmasa biz buralarda yaşayamayız. Aynı zamanda doğası çok güzel. Buraya lütfen kıymayın” dedi.