Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde bulunan Peynir Çarşısı’na kokudan girilmiyor. Birçok dükkanın kepenk kapattığı pazarda peynirci esnafı çarşının bakımsızlığına isyan ediyor. Esnaflar Diyarbakır peynirine yakışır bir çarşı istiyor.
Eski Vali Vali Münir Karaloğlu da Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Esnaf Odası Başkanıyla birlikte Peynirciler Çarşısı’nı ziyaret etmişti. Mart ayı başında Karaloğlu, esnafla birlikte kahvaltı yaparak taleplerini dinlese de o günden bu yana herhangi bir adım atılmadı. Esnafın umudu artık yeni Vali Ali İhsan Su’nun konuyla ilgili atacağı adıma kaldı.
Diyarbakır’ın Peynirciler Çarşısı esnafı yaşadıkları sorunları Sur Ajans’a değerlendirdi.
‘Belediye bize bakmıyor’
Sur’daki Peynirciler Çarşısı esnafı sürekli vaatlerle oyalanan esnafların yıllardır çözüme kavuşturulmayan sorunlarına ilişkin şunları söyledi: “Belediye bize bakmıyor. Ne suyu getiriyor ne kanalı yapıyor. Sinekler için doğru dürüst ilaç getirmiyor. Müşteriler buraya geldiğinde hemen kaçıyor dışarı çıkıyorlar. Her şeyde sorunumuz var ne belediye ne kimse bize bakmıyor. Kanal tıkanmış yapılmıyor. Suyumuz yukarıdan geldiği için sıcaktır. Ne içiliyor ne de peynir suyu yapılıyor. Belediye bize şebeke suyunu dağıtmadı. Biz çatıdan kendi imkanlarımızla boru döşeyerek su getirdik. Su yeraltında değil de çatıdan geldiği için yazın çok ısınıyor. 25 sene oldu peynir pazarı bu haldedir, kimse bakmıyor. Gelip bakıyorlar, bir tur atıyorlar ama bir türlü yapılmıyor. Kokudan insanlar içeriye giremiyor. Çoğu esnaf kapatıp gitmiş. Burada mecburi 6-7 dükkan kalmış, ümidimiz yok, yoksa biz de kaçacaktık. Temizlik olsa, suyumuz olsa, çatımız yapılsa iyidir, normaldir ama hiç kimse bakmıyor. Belediyeye gidiyoruz yapmıyorlar. Vakıfa gidiyoruz yapmıyorlar. Esnaf olarak yapmaya gücümüz de yok.”
Üretici ucuz, müşteri pahalı diyor
Çarşı esnafı, peynir fiyatlarına ilişkin olarak da şunları söyledi: “Müşteri diyor pahalıdır, bize getiren adamlar diyor ki ucuzdur. Biz de ne yapacağımızı şaşırmışız. Geçen yıl bu zaman peynirin kilosu 35 liraydı ama şimdi 75 lira. Her şey 2 katını geçmiş. Süt pahalanmış, mazot pahalanmış. Bu sene ürün yok, peynir yok. Geçen sene tezgahlarda akşama kadar salamura peynir bulabilirdiniz ama şimdi sabah 10’dan sonra gelseniz bulamazsınız. Peynir bu gidişle 10’uncu aya kadar 100 lirayı görür. Şimdi alsalar bir fırsattır.
‘20 senedir böyle, biz alıştık ama müşteri alışmıyor, içeri giremiyor’
Çarşı esnaflarından Aziz Günel, on yıllardır sorunlarının çözümsüz kaldığını ifade ederek şunları dile getirdi: “Eski yoğurt pazarı yapıldı, Çarşıya Şeviti yapıldı, bizim çarşı niye yapılmıyor, biz başka dünyanın insanı mıyız? Buraya 2-3 tane Vali geldi, kahvaltımızı yapıyoruz. Tamam diyorlar, projeleri masanın üstüne bırakıyorlar ama gittikten sonra bir şey yok. Kahvaltıdan sonra projeler unutuluyor. Temizlik yok, sıcaklıktır, tavandır, kanaldır sorunumuz çok. Kokudan duramıyoruz ama biz alıştık. 20 senedir böyle, biz alıştık ama müşteri alışmıyor, içeri giremiyor. Talebimiz çatımızın yapılması, kanalların açılması. Su sorunumuz da var.”
‘Müşteri girdiği zaman ağzını, burnunu kapatıyor’
Çarşıya kokudan girilemediğini belirten Davut Kaya, şöyle konuştu: “Fiyatlar zaten bu sene çok pahalı, milletin alım gücü yok. Bizim pazarın sorunu ise kokudan müşteri giremiyor. Çatımız çok kötü, kanallarımız öyle. Burası bir peynir pazarı ama en büyük sorunumuz su sorunu. Pazarımız çok kötü kokuyor. Gitmediğimiz kurum kalması ama bir çözüm bulunamadı. Herkes başından savıyor. 2 dönem Valiliğe gittik. Vali Bey geldi buraya. Belediyeye gittik. Vakıflar Genel Müdürlüğüne gittik. Peynir pazarına kokudan girilmiyor. Müşteri girdiği zaman ağzını, burnunu kapatıyor. Peynirin tadına bakmadan müşteri nasıl alacak? Sorunlarımız çok ama maalesef çare yok. Yetkililere çağrım gelip burayı görsünler. Bu gıdadır sonuçta. Bu durum onların da bir ayıbıdır.”
‘Laf var ama icraat yok’
Peynirci Şeyhmus İla, çarşının yıkılıp yeniden yapılmasının altını çizerek şunları söyledi: “Gelin yıkın temiz bir çarşı yapın. Diyarbakır’a layık bir çarşı yapın, nedir bu? Her tarafı pisliktir, kokudan millet içeri giremiyor, peynire gelemiyor, peynir yiyemiyor. Her şey pahalıdır, millet alamıyor. Millet perişandır, alamıyor. Alım gücü birmiş adamlarda. Dükkanlar da kapalı esnaf kalmadı. Bundan önceki Valiler de geldi; yaparız, yıkarız tamam dediler ama bir şey yok. Güzel bir şey ortaya çıkarırız dediler ama hani? Laf var ama icraat yok.”
‘Peynirimizi satamıyoruz, müşteri kokudan içeri girmiyor’
Peynirciler Çarşısının yıkılıp yeniden yapılması çağrısı yapan esnaflardan Nejdat Tekin, “Burası Diyarbakır peynirine yakışmayacak bir pasaj olmuş. 93’te burası iyiydi ama şimdi kimse kalmadı. Arkadaşlarımızın çoğu gitti. Buranın yıkılıp, tekrar yeniden düzgün bir şekilde yapılmasını istiyoruz. Peynirimizi satamıyoruz, müşteri kokudan içeri girmiyor. Validen, Vakıflar Bölge Müdürlüğünden rica ediyoruz, burası Diyarbakır peynirine yakışacak şekilde yıkılıp yeniden yapılsın” diye konuştu.
‘Projeler çıktı ama uygulanmadı’
Çarşı esnaflarından Abdulkadir Akyüz de verilen sözlerin tutulmadığına dikkat çekerek şunları söyledi: “Biz esnaflar olarak buranın yıkılıp yeniden yapılmasını istedik. Projeler de çıktı ama uygulanmadı. Buranın çatı sorunu var. Kokudan, pislikten geçilmiyor. Suyumuz, her şeyimiz sıkıntı. Yakışıyor mu bu pazar Diyarbakır’a? Satışlarımız çok düştü. Öncesine göre yüzde 30 ancak satış yapabiliyoruz. İnsanlarda alım gücü yok ki. Peynir fiyatları daha da artacak, 100 lira olacak. Maliyetler yükseliyor. Düşünün hayvanlar şimdi dışarıda otlanıyor. Yarın içeri girip yem yediğinde yem maliyetleri peynir fiyatlarını daha da arttıracak.”
‘Geçimsizlikten gittiler’
Peynirciler Çarşısından Abdurrahman Tanrıkulu ise fiyatların artmasından kaynaklı vatandaşın alım gücünün düştüğünü belirterek şunları söyledi: “Bir kilo peynir 25 liradan 75 liraya çıktı. Bir sitil yoğurt olmuş 80 lira, kim alacak? Biz burada günlük 100 liraya çalışıyoruz. Günlük 10 lira dolmuşa, 10 lira da çaya veriyoruz. Gitti 20 lira. 80 liraya nasıl geçinelim? Peynir pazarının zaten üçte ikisi gitmiş biri kalmış. 80 dükkandan 20 dükkan kalmamış. Geçimsizlikten gittiler. Öndekiler iş yapıyor, arkadakiler iş yapmıyor.”
SUR AJANS / ÖZEL