Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), AstraZeneca ilaç firmasının Oxford Üniversitesi ile iş birliğinde geliştirdiği koronavirüs aşısına acil kullanım onayı verdi. DSÖ'nün onayı, küresel aşı programı COVAX'a dahil olan ülkelere aşı nakliyatının başlamasına imkan tanıyacak.
Örgütten yapılan açıklamada, söz konusu iznin Hindistan'daki Serum Enstitüsü ile Güney Kore'deki AstraZeneca-SKBio merkezinde üretilen AstraZeneca aşılarını kapsadığı belirtildi. DSÖ, Pfizer-BioNTech'ten sonra ikinci koronavirüs aşısını tasdiklemiş oldu.
DSÖ yetkilisi Dr. Mariangela Simao konuyla ilgili, "Bugüne kadar aşıya erişimi olmayan ülkeler artık sağlık personellerini ve risk grubundaki vatandaşlarını aşılayabilecek" ifadelerini kullandı.
Aşıların kullanımına başlanmasından beri zengin ülkeler ihtiyaçlarının üzerinde aşı stoklayıp yoksul ülkelerin aşıya erişimini engellemekle eleştiriliyor. İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, ABD ve İngiltere'de aşılananların sayısı milyonlarla ifade edilirken, çoğu Afrikalı bazı ülkelerde tek doz aşı yapılabilmiş değil.
Yeni varyantlara karşı etkisi bilinmiyor
Pfizer-BioNTech aşısına göre muhafazası ve dağıtımı daha kolay olan AstraZeneca'nın aşısı 50'den fazla ülkede kullanılıyor. DSÖ bünyesindeki bağımsız uzmanlar geçen hafta söz konusu aşının, virüsün varyantının görüldüğü ülkeler de dahil olmak üzere, 18 yaş üzeri kişiler için uygun olduğunu açıklamıştı. Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ise Güney Afrika varyantına rastlanan ülkelerin AstraZeneca aşısına temkinli yaklaşmasını ve diğer alternatiflerin değerlendirilmesini önermişti.
180'den fazla ülkenin dahil olduğu Covid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı COVAX'ın aşı envanterinin çoğunluğunu AstraZeneca aşısı oluşturuyor.
Yapılan ilk araştırmalar, AstraZeneca'nın Güney Afrika varyantına karşı yeterli koruma sağlamadığını ortaya koyunca, Güney Afrika bu aşının kullanımından geri adım attı ve onaylanmamış olan Johnson & Johnson firmasının aşısına yöneldi.
Zengin ülkeler COVAX'tan aşı tedarik edebilecek
Hali hazırda hedeflerini tutturamayan COVAX programı kapsamında, ilk hangi ülkelere aşı yollanacağı resmen açıklanmazken, özel anlaşmalarla aşı kampanyalarını çoktan başlatan Kanada, Güney Kore ve Yeni Zelanda'nın ilk sıralarda yer aldığı öne sürüldü.
Bağışçı konumundaki ülkelerin COVAX'tan aşı tedarik edebilmesi tartışmaları da beraberinde getirdi.
DSÖ Bilim Şefi Dr Soumya Swaminathan, COVAX'a yazılan zengin ülkelerin aşı talebinin geri çevrilmeyeceğini söylemişti.
Yardım kuruluşu Oxfam'dan Anna Marriott, Kanada'nın nüfusunun tamamını beş kez aşılayacak miktarda doz sipariş ettiğini hatırlatarak COVAX'tan aşı kabul etmenin yoksul ülkelerin hakkının yemek olacağını vurguladı.