Bugün, Dünya Anadil Günü nedeniyle Kürt-Kav'da konferans ve imza günü düzenlendi. Dr. Nadire Güntaş Aldatmaz tarafından verilen konferans yoğun bir ilgiyle takip edildi.
Kırmancki/Zazaki olarak konferansı veren Dr. Nadire Güntaş Aldatmaz, öncelikle anadilin önemine ve toplumsal düzeydeki işlevine dikkat çekti. Millet vasfı taşıyan toplumların sahip olduğu hasletlere işaret eden Aldatmaz, Dil'in, bu kriterlerin en başında yer aldığını belirtti.
Kırmancaki/Zazakinin genel ve özel durumunu tespit için Dersim/Kalan'da yaptığı bilimsel bir araştırmanın sonuçlarına dayanarak konuşmasını sürdüren Aldatmaz, UNESCO'nun verilerine göre Türkiye'de konuşulan 18 dilden 3'ünün bütünüyle ortadan kalktığını, Kırmancki/Zazaki'nin de içinde bulunduğu 15 dilin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtti. "Fakat dilimiz açısından her şey bitmiş değil; yeterince sahip çıkılır ve devlet siyasetini değiştirirse Kırmancki yeniden yaşayan bir dile dönüşebilir." diyen Aldatmaz, "bir dilin yaşama bağlanması için çocukların ana dillerini öğrenmesidir fakat yaptığımız araştırmalar neticesinde ne yazık ki bunun tam tersini görüyoruz: Kalan'da çocuklar artık kendi ana dillerini öğrenmiyorlar."
Aldatmaz, Kalan'da yapmış olduğu anket çalışmalarının sonucunu aktarırken ilginç veriler sundu: Yaş düzeyi arttıkça anadilin konuşulma seviyesinin de arttığını, yaş düzeyi düştükçe anadilin konuşulmasının da azaldığını belirtti. Kırmanckinin kullanılması bakımından en verimli kuşağın orta yaş kuşağı olduğunu belirten Aldatmaz, genç kuşaklarda anadilin konuşulmasının azalmasının yanında, ana dilinin öğrenilmesi konusunda da genç kuşağın daha isteksiz olduğunu tespit ettiklerini belirtti. Örneğin genç kuşak, ana dilini daha çok büyükleriyle iletişim kurarken kullanıyor, ama kendi yaşıtları ve daha küçüklerle Türkçe konuşmayı tercih ediyor. Büyük bir aileden hareketle örnekler veren Güntaş Aldatmaz, Anne ve babanın, büyük anne ve büyük baba ile kendi dillerini konuştuklarını fakat çocuklarıyla Türkçe konuştuklarını tespit ettiklerine vurgu yaptı. Küçük ailelerde ise, Türkçenin ortak dile dönüştüğünü, anadilin neredeyse konuşulmadığını dile getirdi.
Dil ile millet aidiyeti arasındaki bağı da araştırdıklarını belirten Güntaş Aldatmaz, "Kalan'da hala büyük bir kitle Kürt ve Alevi (Kırmanc/Zaza) olduğunu söylüyor. Bu oran %80'i buluyor. %20'lik bir kesim Türk ve Müslüman olduğunu söylüyor. Türk ve Müslüman olduklarını söyleyenlerin çoğunluğunu yaşlı kuşak oluşturuyor. Aslında bu kesimin büyük bir çoğunluğu aslen Kürt fakat yaşamış oldukları tecrübe nedeniyle bu kuşak Türk ve Müslüman olduğunu söylemeyi tercih ediyor.
Kürt ve Alevi olduğunu söyleyen kesimler ana dillerinin Kürtçe olduğunu belirtiyorlar fakat önemli bir kesim kendi anadilini bilmiyor ya da sadece anlıyor ama konuşamıyor. Gene de bu %80'lik kesimin büyük bir çoğunluğu hala kendi dilini biliyor ve konuşuyor.
Dilin öğrenilmesi konusunda da ilginç veriler sunan Güntaş, Türk ve Müslüman olduğunu söyleyenler arasında Kürtçeyi öğrenmek isteyenlerin hemen hemen yok düzeyinde olduğnu, Kürt ve Alevi olduğunu söyleyenler arasında ise dilini bilmeyenlerin öğrenmek östediğini dile getirdi. Genç kuşak arasında ise bu oranın daha düşük olduğunu gördüklerine vurgu yapan Güntaş, "anadilin konuşulması ve yaşatılmasında hala en önemli kesimi kadınlar/anneler oluşturmaktadır, ama ne yazık ki bu kesimin önemli bir kesimi kendi çocuklarıyla Türkçe konuşmak zorunda kalıyor" diyerek dilin yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması konusunda en olumlu işlevi oynayan kadınların da ciddi engellerle karşı karşıya olduğunu belirtti.
Bütün olumsuzluklara karşın Kırmancki/Zazakinin yaşatılması ve yeniden hayatın gerçeği olmasının mümkün olduğunu Katalanları örnek vererek anlatan Güntaş, 'sadece sivillerin gayreti değil, resmi düzeyde de olumlu gelişmeler olursa, dilimizin yeniden hayata dönmesi mümkündür," diyerek konuşmasını bitirdi.
Konferansa katılanlardan oldukça olumlu tepkiler alan Dr. Nadire Güntaş Aldatmaz herkese teşekkür ederek Kitaplarını imzaladı.
Rûpela Nû / İstanbul