'Taliban’ın araya dostluk katıp çok acıtmadan yüzüne vurduğu gibi Türkiye, ABD’nin yedeğinde işgalci bir güç.'
Taliban'ın Afganistan'da iktidarı ele geçirmesinin ardından tartırşmalar sürüyor. Taliban'ın ılımlı mesajlar vermesine rağmen "şeriat kuralları" ile yöneteceğini açıklaması uluslararası alanda farklı yankılar yaptı. Duvar'daki yazısında konuyu değerlendiren Fehim Taştekin "Taliban kendini var eden özgün kalıplarının dışında hareket etmeye çalışıyor. Küresel bir seyirlik. Uluslararası tanınma arıyor, komşularla dostluk, tecritsiz-ambargosuz bir başlangıç. Bunu satın almanın yolu fabrika ayarlarından birkaç adım uzaklaşmak. Biraz, şeriattan taviz sayılmayacak kadar, az." dedi.
Taliban'ın lider kadrosundan Vahidullah Haşimi'nin Reuters'a verdiği “Kesinlikle demokratik bir sistem olmayacak. Tartışmayacağız çünkü bu açık; bu şeriat kanunu, o kadar” demecini hatırlatan Taştekin yazısında özetle şunları dile getirdi:
"Sözcüleri Zabihullah Mücahid kadınların eğitimi, çalışması, basın özgürlüğü ve insan haklarına dair her şeyin İslam’ın sınırları çerçevesinde olacağını söylüyor. “Şeriat yasası uygulanacak” diye ekliyor. Nokta. Geriye şeriatın hangi tonunun uygulanacağı tartışması kalıyor.
Belli başlı aktörler, Taliban’ın oynamak istediği bu oyuna razı gözüküyor. Müdahaleci başı ABD ve ortağı İngiltere Taliban’a karşı çok nazik! Sözlerine değil amellerine bakacaklarmış. Zaten irtibattalar. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin "Taliban ile hasmane bir etkileşim yaşanmadı ve komutanlarıyla iletişim kanallarımız açık" diyor. Taliban’ın saldırmama taahhüdü kapıyı açık tutma gerekçesi. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman, "Taliban hükümet kurmak istiyor, meşruiyet arıyor. Taliban'ın eylemlerini takip ediyoruz. Söyledikleri şeylerin gerçek olup olmadığını göreceğiz" diyor. Buna kredi açmak denir ya da yalana yatmak!
***
'ERDOĞAN TALİBAN İLE EL SIKIŞMAYA AKŞAMDAN RAZI'
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Taliban’la el sıkışmaya akşamdan razı. Rıza gösterdiği şey, kurulacak Afgan hükümetiyle devletin çıkarları gereği çalışmanın ötesinde bir misyonu andırıyor. Belki koşullara göre güncellenen bir misyon.
Taliban’ın araya dostluk katıp çok acıtmadan yüzüne vurduğu gibi Türkiye, ABD’nin yedeğinde işgalci bir güç. Muharip olmaması ve ilk Türk askerinin bölgeye ulaştığı Ocak 2002’den beri Taliban’ın düşmanlığını görmemesi bu statüyü değiştirmiyor. Bu işgalin hedefi yani düşmanı Taliban’dı. Sonra ABD çekilirken Kabil Havalimanı’na göz kulak olmak da geride kalan çıkarlara bekçilik göreviydi. Lakin Taliban silindirinden boşanmış kırmızı halıda afyonu patlamış adamın rahatlığıyla Kabil’e vardığında havaalanı misyonu elde kaldı. Söylem kendini güncelledi. Müthiş bir kıvraklıkla. Erdoğan, Taliban’la irtibat halinde olduklarını vurgulayıp duruyor. Önceki gün “Yönetimde kim olursa olsun Afganistan'ın yanında yer almak hem ahde vefanın hem de kardeşliğimizin gereğidir” dedi. “Taliban yöneticilerinin yaptığı itidalli ve ılımlı açıklamaları memnuniyetle karşılıyoruz” diye de ekledi. Ve sonra Taliban’a verdikleri aklı alenileştirdi: “Türkiye'nin Afganistan'daki askeri varlığı yeni yönetimin de uluslararası alanda elini güçlendirecek ve işini de kolaylaştıracaktır.”
Öncesinde dini açıdan özdeş olduklarını da söylemişti, kalpleri yumuşatan bir peşrev niyetine. Taliban’ın lideri konumundaki şahısla şahsen görüşmeye hazır olduğu mesajını da vermişti.
'ACABA TALİBAN'I KOLLAMA İŞİNİ ERDOĞAN'A MI VERDİLER?'
Acaba Taliban’ı kollama, dizginleme ya da ehlileştirme işini Erdoğan’a mı verdiler diye insan sormadan edemiyor. “Çin’den, Rusya’dan, İran’dan geri mi kalacağız” diyebilirler. Fakat hiçbirinin ilişki tarzı kardeşlik, dindaşlık, duygudaşlık temelinde yürümüyor. Herkes kendi ulusal güvenlik ve çıkarlarına bakıyor. Türkiye’de ise bütün diplomasi cambazlığı Erdoğan’ın ulusal ve uluslararası konumunu koruma hedefine göre sağa sola savruluyor. Elbette Ankara da devletler arası ilişkilerin gereklerine göre hareket edebilir. Nitekim Erdoğan dün daha açık konuştu: “Gerekirse Taliban'ın kuracağı hükümetle de görüşüp ortak gündemlerimizi konuşacağız." Fakat Erdoğan ilaveten Taliban’ı normalleştirme, meşrulaştırma, kabul ettirme saikiyle hareket ediyor.
(..)
Erdoğan’ın ‘yakınlık’ vurgularına rağmen ne Afganlar arası diyalog sürecinde ne de Taliban’ı etkileme konusunda kayda değer bir ilerleme görülmedi. Bel bağlanan aracıların kapasitesi sınırlı. Diğer aktörler gibi Ankara da eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, ulusal uzlaşı heyeti başkanı Abdullah Abdullah ve Hizbi İslami lideri Gulbeddin Hikmetyar’ın da içinde olduğu komitenin Taliban’la yürüttüğü görüşmelerin sonucunu bekliyor. NATO müttefiklerinin de önem atfettiği bu ekip Taliban’la orta yolu bulacak mı bulamayacak mı? Bugünlerin en kritik sorusu bu."