İsrail’in yönetimi altındaki Gazze’yi yöneten Hamas, ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasının ardından intifada (ayaklanma) çağrısı yaptı.
ABD Başkanı Donald Trump, ülkenin daha önce aldığı kararı uygulamaya koyduğunu belirterek ABD büyükelçiliğinin Tel Aviv’den Kudüs’e taşınma sürecini başlatmıştı. Karara birçok ülke tepki gösterirken, sıklıkla İsrail’le karşı karşıya gelen Hamas ayaklanma çağrısı yaptı.
Gazze’de basın toplantısı düzenleyen Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, “ABD’nin kararına karşı yarından itibaren yeni intifada başlatılmasını istiyoruz” dedi.
Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden, kararı tanıyan ilk ülke ise Çek Cumhuriyeti oldu. Avrupa Birliği üyesi olan Çek Cumhuriyeti, Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıyan ilk ülke oldu. Çek Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığının resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, "Çek Cumhuriyeti, Filistin ve İsrail arasında barış anlaşması imzalanıncaya kadar Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanımaktadır" denildi.
Öte yandan ABD'nin Kudüs kararından sonra sokaklara çıkan Filistinliler, İsrail askerleriyle çatıştı. İsrail, biber gazı ve plastik mermiyle gösterilere saldırırken, onlarca Filistinli yaralandı:
Karara yönelik uluslararası tepkiler:
İsrail: Kudüs’te her olasılığa karşı askeri tedbirlerin alındığını belirten İsrail’in parlamenteri Naftali Bennett ilk teşekkür eden kişi oldu ve “Teşekkürler Başkan Trump. Bugün Yahudi halkı için parlak bir gün” dedi. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ise kararı ‘tarihi bir dönemeç’ olarak niteleyip diğer ülkeleri ABD’yi izleyip büyükelçiliklerini Kudüs’e taşımaya çağırdı.
Filistin: Filistin Devlet Başkanı Abbas: “Bunlar bir dini savaş çıkarmak için bahane arıyorlar. Bu uluslararası düzeyde hiç bitmeyecek savaşlara yol açacaktır. Kudüs Filistin devletinin başkentidir. Kimse Kudüs’ün Arap şehri olduğunu değiştiremez. Kardeşlerim biz imanımız ve ulusal birliğimize inandığımız için Arap ülkeleri ve İslam ülkeleri ile birlikte tek cephe olarak kalıp Kudüs için savaşacağız.”
Rusya: “Trump’ın açıklamaları ile ilgili ciddi kaygılar taşıyoruz. Alınan karar İsrail ile Filistin arasındaki sorunları daha da ağırlaştıracak.”
Irak: “ABD büyükelçimizi geri çağırdık.”
Fransa: Cumhurbaşkanı Macron: “Trump’la aynı fikirde değiliz. İki devletli çözüme bağlılığımız sürüyor.”
Iraklı Şii lider Sistani: “Kararı lanetliyorum. Milyonlarca Arap ve Müslümanın duyguları rencide edildi.” “ABD bu tehlikeli kararını geri çekmeli.”
Birleşik Arap Emirlikleri: “Kınıyoruz.”
Malezya: “Tüm Müslümanlar bu karara karşı birlik olmalı.”
Suudi Arabistan: “Kararı derin üzüntüyle karşılıyoruz. Filistin sorununa çözüm çabalarında ABD’nin tarafsızlığına gölge düştü.”
İran destekli Hizbollah el Nujaba Hareketi: “Bu aptalca karar, Irak’taki ABD kuvvetlerini ‘meşru hedef’ haline getirir, İsrail’i ümmetin kalbinden söküp atma hedefini pekiştirir.”
Fas: “Derin kaygı içindeyiz. ABD temsilcimizi geri çağırdık.”
Kanada: “Kudüs’ün statüsü ancak Filistin meselesinin kapsamlı çözümü çerçevesinde ele alınabilir.”
Almanya Başbakanı Merkel: “Trump yönetiminin Kudüs konusundaki pozisyonunu desteklemiyoruz. Kudüs’ün statüsü iki devletli çözüm yönünde yapılacak müzakerelerle belirlenmeli.”
Britanya Başbakanı May: “ABD’nin Kudüs kararına katılmıyoruz.”
Suriye Cumhurbaşkanı Esad: “Kudüs Filistin’in başkenti olmaya devam edecek.”
Avrupa Birliği: “ABD’nin kararıyla ilgili endişelerimizi dile getiriyoruz. Bunun bölgedeki barış ihtimalleri üzerinde etkileri olacaktır.”
Meksika: “İsrail büyükelçiliğimiz Tel Aviv’de kalmaya devam edecek.”
Ürdün: “ABD’nin kararını yok hükmünde sayıyoruz. Bölgede gerilimi yükselten bu karar uluslararası hukuku ihlal ediyor.”
Tunus Genel İşçi Birliği: “Bu karar bir savaş ilanıdır.”
Lübnan Cumhurbaşkanı Aoun: “Trump’ın kararı tehlikeli ve bölgede barışın aracısı olarak ABD’nin itibarını zedeledi. Barış sürecini onlarca yıl geri götüren bu karar bölgenin ve belki de dünyanın istikrarını tehdit ediyor.”
İran: “ABD’nin kararını ciddi şekilde kınıyoruz. Bu karar uluslararası anlaşmaları ihlal ediyor.”
Katar: “Gerginliği tırmandıracak. Barış isteyenler için ölüm cezası.”
Fransa Cumhurbaşkanı Macron: “Tek taraflı karar üzücü. Fransa bu kararı desteklemiyor. Kudüs’ün statüsü İsrailliler ve Filistinliler tarafından müzakere yoluyla belirlenmeli. Bütün tarafları sükunete davet ediyorum ve şiddetten kaçınmaya çağırıyorum.”
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres: “İki devletli çözüme bir alternatif bulunmuyor. B planı yok. Elimdeki bütün gücü İsrailli ve Filistinli liderleri anlamlı bir müzakere masasına döndürmek konusunda desteklemek için kullanacağım. Kudüs, BM Genel Kurul kararları temel alınarak, iki taraf arasında doğrudan görüşmeler yoluyla en son çözülmesi gereken bir konudur.”
Mısır: “Kararı tanımıyoruz. Karar Kudüs’ün resmi statüsünü değiştirmeyecek.”