Dünyayı küresel ısınmaya karşı koruyan Amazon Ormanı'nda bu yıl çıkan binlerce yangın uluslararası bir krize dönüşüyor. Fransa Cumhurbaşkanı Macron "Evimiz yanıyor" diyerek yangınların G-7 zirvesinin ana gündem konusu olmasını önerdi. Brezilya bu sözlere tepki gösterse de, uzmanlar uyardı: Her dakika bir futbol sahası büyüklüğünde orman yok oluyor. Gidişat durdurulamazsa, Amazonlar küresel ısınmanın ana kaynağı haline gelecek.
Dünya oksijeninin yüzde 20’sini üreten Amazon yağmur ormanlarında devam eden yangınların küresel bir krize dönüşebileceği uyarısı yapıldı. Uzmanlar, yangınlarda her dakika bir futbol sahası büyüklüğünde bir ormanlık alanın yok olduğunu belirterek gidişatın durdurulamaması halinde Amazonlar’ın dev bir bozkıra dönüşüp karbondiyoksit yaymaya başlayacağını söylüyor. Dünya Doğal Yaşam Vakfı’na göre Amazonlar bu durumda küresel ısınmanın ana kaynağı olacak.
‘Dünyanın akciğerleri’ olarak nitelenen Amazon ormanları yüzlerce hatta binlerce yıl içinde oluşan büyük miktarlarda karbondiyoksidi tutuyor. Bölgedeki milyarlarca ağaç her yıl çok miktarda karbondiyoksidi emiyor. Uzmanlara göre bu karbondiyoksidin atmosfere salınması küresel ısınmayı artıracak.
Bir araştırmaya göre Amazonlar’ın tuttuğu karbon miktarı, dokuz bölge ülkesinin çoğunun 1980-2010 arasındaki toplam fosil yakıt emisyonlarına eşit. Yüzlerce yerli kabilenin yaşadığı Amazonlar, yeryüzündeki hayvan ve bitki türlerinin 10’da birine ev sahipliği yapıyor.
Brezilya Ulusal Uzay Araştırmaları Kurumu INPE’ye göre bu yılın ilk sekiz ayında ülkede yarısından fazlası Amazon bölgesinde olmak üzere 75 binden fazla yangın çıktı. Halen 2 bin 500 noktada yangınlar sürüyor. 2018’de ise 39 bin 759 yangın çıkmıştı. Yangınlardan yükselen dumanlar komşu ülkeler, Peru, Bolivya ve Paraguay’a kadar ulaştı. Duman tabakası şimdi doğuya Güney Amerika’nın Atlas Okyanusu kıyılarına ilerliyor.
Brezilya Çevre Bakanı Ricardo Salles,çÇarşamba günkü Twitter mesajında yangınlara kuru hava, rüzgar ve sıcakların yol açtığını savundu. Ancak CNN’e konuşan INPE uzmanı Alberto Setzer’e göre yangınların yüzde 99’undan – kasıtlı ya da kazayla – insanlar sorumlu. Kurumun Başkanı Ricardo Galvao uydu görüntülerine dayanan yangın verilerini açıkladıktan sonra Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro tarafından görevden alınmıştı.
Çevreci gruplar yangınları Bolsonaro hükümetinin Amazonlar’ı endüstriyel tarım, madencilik ve kerestecilikle ekonomik faaliyete açma politikasına bağlıyor, Brezilya liderinin bu çabalarının tarım ve çiftlik arazisi açmak için ormanların yakılmasını teşvik ettiğini söylüyor. Bolsonaro’nun ocakta göreve gelmesinden bu yana ülkede ormansızlaşmanın üç kat arttığı tahmin ediliyor.
CNN’in meteoroloji uzmanlarından Haley Brink, Amazonlar’ın yağmur ormanı olması nedeniyle, aşırı nem yüzünden yangın çıkarmanın zor olduğuna dikkat çekiyor ve “Hayvanların otlatılması için arazi açmak amacıyla yangın çıkartmak için en uygun zaman şimdi. Çünkü yağmur mevsimi olmaması nedeniyle bitki örtüsü kuru” diyor. Haley, havaların eylülde daha da ısınacağına dikkat çekiyor.