Suudi başkenti Riyad'da düzenlenen Olağanüstü Arap-İslam Zirvesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı aile fotoğrafında buluşturmasının ardından Esad konuşurken Erdoğan'ın salondan ayrılmasına sahne olurken, sonuç bildirisi beklendiği üzere "dağ fare doğurdu" dedirtti.
38 MADDELİ SONUÇ BİLDİRİSİNİN ANA HATLARI
11 Kasım 2023'te Riyad'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi'nin devamı niteliğindeki, İsrail saldırganlığını durdurma gündemli zirvenin lafügüzaf sonuç bildirisinin 38 maddesi, temenni silsilesi olarak kaldı:
"İsrail’in Gazze Şeridi ve Lübnan’a yönelik saldırganlığının kınanması, BM Güvenlik Konseyi’nin Gazze Şeridi’nde ateşkes için bağlayıcı karar alması, bölgeye derhal insani yardım sokması ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nde işlediği suçlara karışanların hesap vermesi için bağımsız uluslararası soruşturma açması, BM Genel Kurulu'nda İsrail’in katılımının dondurulması, Filistin halkının meşru haklarına, en önemlisi özgürlük haklarına ve 4 Haziran 1967 çizgisinde bağımsız, egemen devlete kavuşmasına kararlı desteğin yinelenmesi, Doğu Kudüs’ün Filistin’in ebedi başkenti olduğunun doğrulanması, İsrail’in burayı Yahudileştirmeyi ve sömürge işgalini pekiştirmeyi amaçlayan her türlü karar veya eyleminin uluslararası hukuka göre geçersiz ve gayri meşru olarak reddedilmesi, Lübnan’ın güvenliğine, istikrarına, egemenliğine destek açıklaması, Lübnan ordusunun ve sivillerin kasıtlı hedef alınmasının kınanması, İsrail saldırganlığının yarattığı ekonomik zorluklara karşı Lübnan'a acil yardım sağlanması ve yerinden edilenlerin insan onuruna yakışır yaşaması için gereksinimlerinin sağlanması çağrısı, İsrail’in Suriye'ye ait Golan Tepeleri'ndeki işgaline son verilmesi talebi, İsrail'in "kapsamlı" barıştan önce işgal altındaki topraklardan tamamen çekilmesi çağrısı."
SOMUT EYLEM YOK
Tüm ülkelere "İsrail”e silah ihracatını durdurmaları ve bunu talep etmek için BM Güvenlik Konseyi’ne ortak mektup göndermeleri" çağrısı da yapılan zirve sonuç bildirisinde, katılımcı 57 ülkenin ağır toplarının petrol ya da doğalgaz zengini, bazısının İsrail'le diplomatik veya ekonomik ilişki içinde olmasına rağmen petrol ambargosu uygulamak, ticareti kesmek, ilişkilerle anlaşmaları tümden askıya almak gibi somut bir adıma yer verilmedi.
BOŞ İŞLER MEKANİZMASI
Bunun yerine İİT, Arap Birliği ve Afrika Birliği arasında Filistin davasını desteklemek için işbirliği mekanizması kuruldu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında, "İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Birliği ve Afrika Birliği Komisyonu, bu kuruluşların Filistin davasını destekleme çabalarının koordine edilmesi için üçlü mekanizma kurulmasına yönelik belgeyi imzaladı" denildi.
SURİYE LİDERLİĞİNİN ÖNGÖRDÜĞÜ GİBİ
Esad, zirvenin tam da böyle eylemsiz kalacağını öngörerek "İhtiyacımız olan, sahip olduğumuz araçları kullanma kararı" temalı konuşmasına başlarken, Erdoğan'ın koltuğunu devredip salondan çıkması dikkat çekti.
ARAP BİRLİĞİ'NDEKİ SURİYE PROTESTOSUNA MİSİLLEME
Eylül'de Türkiye'nin 13 yıl sonra davet edildiği Arap Birliği Dışişleri Bakanları Konseyi, 'Suriye protestosuna' sahne olmuştu. Toplantı öncesi Türkiye'nin Suriye'den çekilmesi yönünde demeç veren Esad'ın o dönemdeki Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad, Hakan Fidan kürsüye geldiğinde Suriye heyetini bir kişi hariç salondan çıkarmıştı.