Türkiye’de kayıtlı işsiz sayısı Haziran ayında tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkarak 4 milyon 417 bin oldu. Haziran 2018’de 2 milyon 621 bin olan bu sayı yüzde 69 artış yaşadı. Bu da son bir senede 1 milyon 796 kişiyi işsizler ordusuna kattı.
Bu gelişmeye paralel olarak İşsizlik Fonu’ndan işsizlik maaşı alanların sayısı da hızla artıyor. İşsizlik Fonu Nisan 2019’da tarihinde ilk kez açık verdi; giderler gelirleri aştı. Her ay İşsizlik Sigortası Bülteni ile gelir-gider dengesini ve detaylarını duyuran Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) iki aydan beri bu verileri açıklamıyor.
İŞKUR’un açıkladığı İşsizlik Sigortası Bülteni’ne göre Nisan ayında İşsizlik Fonu’nun toplam geliri 3 milyar 90 milyon TL oldu. Gideri ise 3 milyar 480 milyon olarak gerçekleşti. Böylece Fon tarihinde ilk kez giderler, gelirleri aştı. İşsizlik Fonu’nun gelirleri; yüzde 2 işveren primi, yüzde 1 işçi primi ve yüzde 1 devlet katkısı ile faiz gelirlerinden oluşuyor.
İşsizlik Fonu’nun Nisan ayı giderlerine bakıldığında en büyük kalem 1 milyar 344 milyon TL ile işverenlere yönelik teşvik ödemesi. İşsizlik maaşı ödemesi ise 1 milyar 57 milyon TL ile ikinci sırada yer alıyor. Bunu; meslek kurslarının ağırlığını oluşturduğu aktif işgücü programları ödemesi (746 milyon TL) ve iş başı eğitim programı ödemesi (256 milyon TL) takip ediyor.
'Açığın sebebi işverenlere yapılan teşvik ödemeleri'
Gelir-gider dengesinde İşsizlik Fonu’nun aylık bazda ilk kez açık vermesinin en büyük sebebi işverenlere yapılan teşvik ödemeleri. Nisan 2019’da Fon giderlerinin sadece yüzde 30,3’ünü işsizlik maaşı ödemeleri oluşturuyor. İşverenlere yönelik teşvik ve destek ödemeleri ise giderlerin yüzde 38,6’sına karşılık geliyor. Yine işverenlerin çalıştırdıkları kişilerin maaşını ifade eden işbaşı eğitim programlarının nisan ayındaki payı yüzde 9,4 oldu. Bu da giderlerin neredeyse yarısının (yüzde 48) işverenlere teşvik ve destek ödemelerinden oluştuğu anlamına geliyor.
Son 10 yıla bakıldığında İşsizlik Fonu’ndaki gelir-gider bütçesindeki değişimin en büyük sebebi teşvik ve destekler. Önceki yıllarda merkezi bütçeden ödenen teşvikler son 2 yıldır İşsizlik Fonu’ndan karşılanıyor.