Anayasada değişiklik önerisi 16 Nisan da referandumuyla oylanacak. Referanduma giden süreç boyunca, anadilimizi kamusal alanda ve sosyal medyada görünür hale getirerek Kürdce farkındalığının yaratılabilmesini ve bölgesel taleplerimizin kamusal alanda tartışılmasını sağlayabiliriz.
Referanduma giden süreç boyunca #EVET, #HAYIR, #GEÇERSİZOY ya da #BOYKOT değil de, bu kelimelerin Kirmançkî-Zazakî/Kurmancca karşılığı olan #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ve #ûBOYKOT kelimelerinin kullanılması mümkündür. Yüksek Seçim Kurulu Türkçe dışındaki dillerde propagandayı yine serbest bıraktı ancak oy pusulasında #EVET ve #HAYIR’ın yanısıra, bu kelimelerin Kürdce ve diğer dillerdeki karşılığı da oy pusulasına yazılabilirdi. Çokdillilik ve kültürel çeşitlilik bu coğrafyanın binlerce yıllık gerçeğidir ve bu gerçeğe saygı duyulmalı; farklı kültür ve kimliklerin kendi dilleriyle kendilerini ifade edebilecekleri özgür alanlar yaratılmalıdır.
Referandum boyunca Kürdce kelimelerin kullanımına davet KÜRDCEYİ YAYGINLAŞTIRMA GİRİŞİMİ’nin (#kurdcegirisimi) ilk çağrısıdır.
Neden #HÊYA/ERÊ,#NÊ/NA,#reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊya da #ûBOYKOT’u kullanmalıyız?
Çünkü, #EVET demekle #HÊYA/ERÊ demek arasında fark vardır. Yine, #HAYIR ile #NÊ/NA arasında fark vardır. Aynı farklılık #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT için de geçerlidir. Bu yapısal fark, Anayasa değişikliği için #HÊYA/ERÊ’nin #EVET’ten, NÊ/NA’nın #HAYIR’dan, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ve #ûBOYKOT’un #GEÇERSİZOY ve #BOYKOT’tan farkını Kürdler açısından ortaya koyar.
Çünkü, her irade kendi diliyle güçlenir, özgürleşir, uzlaşmacı ve yapıcı olur. #EVET ya da #HAYIR ya da #BOYKOT içinde gözden kaybolan, eriyip giden, görmezden gelinen Kürd bireylerinin oylarını; #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT demek görünür kılar. Bu nedenle, bu önerinin muhatabı Kürdler ve siyasi partilerdir.
Çünkü, anadiliyle söylendiğinde, her meseleyi ayrıca kendi açınızdan da değerlendirdiğiniz ortaya koyulur.
Çünkü, yıllar önceki durumuyla karşılaştırıldığında şu anda Kürdce'nin kullanımı ile ilgili belli gelişmeler sağlanmıştır. Örneğin; sadece seçmeli ders statüsünde de olsa az sayıda Kürdce öğretmeni okullarda resmi statü ile çalışmakta, halk eğitim merkezlerinde Kürdce kurslar verilmektedir. Kürd dili ve edebiyatı bölümleri mezun vermeye devam etmektedir, Kürd dilinde yüksek lisans ve doktora yapılmaktadır ve dahası, YÖK Kürdce dil alanında doçentlik başvurusu sağlamıştır. Ancak bütün bu gelişmelere rağmen okul öncesinden üniversiteye dek Kürd dilinin hak ettiği yeri almasında hala çok ciddi durgunluk, eksiklikler, endişeler ve öte yandan talepler mevcuttur.
Çünkü, amaçlanan #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT oylarının oranını tespit etmek değil, anadili ve bölgesel talepleri görünür kılmaktır. Bu kelimeleri görünür kılmak, Kürdlerin desteklerini ya da eleştirilerini de görünür kılmaktır.
Çünkü, referandum gününe dek #HÊYA/ERÊ diyecek olan Kürdler, önerilen anayasa değişiklikleri içinde Kürd toplumu için olumlu yanların olduğunu öne sürmüş olacak ve bu olumlu değişiklikleri bilerek ve savunarak oy kullanacaktır. Aynı şekilde, referandumda oyunu #NÊ/NA olarak kullanacak Kürdler de anayasa değişikliği maddelerinde Kürdler için endişe verici yanların olduğunu öne sürmüş olacak ve anayasadaki bu olumsuz değişiklikleri bilerek ve savunarak oy kullanacaktır. #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ve #ûBOYKOT önerenler ise bölgesel gerekçeler ortaya koyabilmelidir.
Çünkü, #HAYIR diyen ancak Kürd olmayan kesimler #NÊ/NA’yı, #EVET diyen ancak Kürd olmayan kesimler de #HÊYA/ERÊ’yi anlayışla, saygıyla, coşkuyla karşılayacak ve bu kullanımlar için cesaret vereceklerdir. Şimdiye kadar ‘hassasiyetlerin dikkate alınması ilkesi’ her dönemde uygulanmıştır. Bu ilkenin Kürdlerin ve toplumun diğer kesimlerinin de hassasiyetlerini içine alacak biçimde genişletilmesine karşı bir engel görünmemektedir. Kürdce için iyi olan, herkes için iyidir.
#HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT’u nasıl yaygınlaştırabiliriz?
- Facebook, Whatsapp, Twitter, Instagram, Pinterest, Tumbir, Line, Viber’de #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT kelimelerinden tercih edileni kullanırken başına mutlaka # (hashtag ya da diyez) işareti konulmalıdır. Bu # işareti başına geldiği kelimeyi sosyal medyada görünür kılar, trend topic yapar ve daha hızlı yayılmasını sağlar. (Boykot yani oy kullanmamanın cezası 22 TL’dir)
- Araçlarımıza, çantalarımıza, montumuza tercihimiz olan kelimeyi iliştirebiliriz
- #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT platformları oluşturulabilir ve caps’ler, videolar, broşürler hazırlanabilir. Bu, referandumda tercihimizi belli eden kelimenin hızla yayılmasına ve paylaşılmasına yardımcı olacaktır.
Ortamın ve sürecin gerginleştirilmesine izin vermemek, kendisini sorumlu hisseden her bireyin azami özen göstereceği hususlardan biri olmalıdır. HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT tercihleri için Kürdler birbirini kırmamalı, suçlamamalı, itham etmemelidir. #HÊYA/ERÊ, #rayaNETÊ ve #ûBOYKOT diyenler de bu toprakların evladı ve sahibidir, #NÊ/NA diyenler de bu toprakların evladı ve sahibidir. #HÊYA/ERÊ ve #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ diyenler de Kürddür, #NÊ/NA ya da #ûBOYKOT diyenler de Kürddür. Herkes tercihini özgürce ifade etme, sergileme hakkına sahiptir.
#HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT‘u savunanların her şeye rağmen referandumla gelecek sonucun ortak meseleleri olduğunu fark ederek yüzlerini birbirlerine dostça dönmeleri için bu süreç de bir şanstır!
KÜRDCEYİ YAYGINLAŞTIRMA GİRİŞİMİ (#kurdcegirisimi)
adına Aziz Yağan
İletişim ve öneriler için: kurdcegirisimi@gmail.com