Haber Merkezi- ABD’nin önemli dergilerinden The National Interest’te Nicholas A. Heras imzasını taşıyan, “ABD'nin Irak’taki Kürtlerle güvenlik ilişkisinde sırada ne var?” başlıklı bir analiz yayımlandı. Söz konusu analizde, ABD’nin ileride Erbil’i merkez olarak seçebileceği ve Kürtlerin bu aşamada neler yapması gerektiği anlatılıyor. En önemli soru ise şu; “ABD’nin yeni güvenli(k) alanı Kürdistan Bölgesi mi olacak?”
‘ABD’nin, KBY ile ilişkisi beraber çalışmaya neden olabilir’
Irak'ın istikrarsızlığı ve mevcut IŞİD tehdidi, ABD ile Kürdistan Bölgesi Yönetimi (KBY) arasındaki güvenlik ortaklığının önümüzdeki yıllarda Amerikan terörle mücadele politikasının önemli bir özelliği olmaya devam edeceği anlamına geliyor. IŞİD'e karşı savaş sırasında ABD'nin KBY'e yönelik güvenlik yardımlarındaki artış, Peşmerge'nin profesyonellik ve savaş yeteneklerini geliştirme çalışmaları… Bunlar, ABD’nin Kürtler ile güvenlik önlemleri konusunda çalışması için neden olabilir.
ABD Irak'ta bir dönüm noktasına ulaştı. IIŞİD terör örgütüne karşı savaşmak için ülkeye konuşlandırılan ABD personeli, İran’ın roket saldırılarıyla hedef haline gelmiş durumda . Bu saldırılar sadece Amerika'nın Irak'taki IŞİD'e karşı misyonunu tehdit etmekle kalmıyor, aynı zamanda Güney Basra kentinde bulunan Amerikan Konsolosluğunun da kapatılmasına zemin hazırlıyor . ABD'nin Irak'taki varlığının geleceği açık bir soru ve tartışma nedeni bu doğru ama ABD'nin Irak ve Suriye'deki operasyonları için güvenli bir sığınak olmaya devam eden Kürdistan Bölgesi'ne (KBY) bu aşamada çok daha az dikkat edildi.
‘KBY, ABD’nin Orta Doğu’da önemli bir ortağı oldu’
KBY, ABD'nin Orta Doğu'daki terörle mücadele operasyonları ve ABD'nin istikrarsızlıkla beslenen bir bölgedeki önemli bir ortağı. ABD’nin ilişkileri KBY’ye sadık Peşmerge güçleri ile yakın operasyonel ilişkisi sayesinde önemli bir konuma ulaştı.
ABD’nin, KBY ve Peşmerge güçlerine yaptığı güvenlik yardımları ile IŞİD’e karşı operasyonlardaki gereksinim teçhizatları karşılamasını Peşmerge Bakanlığı doğrudan bir yanıt olarak görüyor. ABD ve Peşmerge güçleri arasında yaşanan gelişmeler, IŞİD'e karşı savaş başladığından bu yana önemli ölçüde iyileştiğini gösteriyor.
ABD tarafından Peşmerge’ye güvenlik yardımı sağlanmaktadır. Fakat bu yardımlar Irak Hükümeti’nin gözetimi altında yapılmaktaydı. Fakat ABD ve KBY arasında 2016’da bir mutabakat zaptı imzalandı. Bu anlaşma ABD’nin, Kürdistan Hükümetine Peşmerge için finansman sağlaması için yasal bir yol açıyor. (Fakat anlaşmanın temelini yine ABD, KBY ve Irak Hükümeti oluşturuyor.) Anlaşmanın bazı yerleri, Peşmerge için reform süreci, maaşlar ve eğitim gibi maddelerin yanı sıra özellikle Peşmerge için silah/ekipman ve ağır savaş teçhizatları alması için direkt finansman kaynağı sunuyor.
‘ABD, Irak’tan Erbil’e nasıl geçiş yapabilir?’
ABD’nin Irak’taki terörle mücadele hedefleri, Iranla yaşanan gelişmelere rağmen resmi olarak Bağdat ile hala koordinasyonu koruyor. Bu aşamada Washington’un, KBY ile güvenlik ortaklığını uzun vadeli senkronize etmesi zor olacak. Çünkü bu senkronizasyonu Kürdistan Bölgesi merkezli bir ABD yetkili birimlerinin yürütmesi gerekecektir. Diğer yandan ABD ile KBY arasındaki güvenlik ilişkisini istikrara kavuşturmak ve potansiyel olarak genişletmek için, Peşmerge adına gelecekteki ABD güvenlik yardımlarını ve reform çabalarını denetlemek üzere bir tür “güvenlik koordinatörü” pozisyonunun oluşturulması da gerekecektir.
Yani potansiyel bir ‘ABD Kürdistan Bölgesi Güvenlik Koordinatörü’ Erbil'deki ABD konsolosluğuna bağlı ve kalıcı faaliyet gösterecek. Ayrıca ABD’nin Irak’taki faaliyetleri ile güvenliğinin korunması Peşmerge’den sorumlu olacaktır. Bu da ABD yönetiminin, Irak’taki bu bölgeye daha özel bir ilgi ile bakmasını sağlayacaktır.
‘Koalisyon, Peşmerge ile ilişkilerini geliştirdi’
Kürtler, Orta Doğu’da bulunan ABD için kilit güvenlik ortaklıklarından biri haline geldi. Dahası, ABD liderliğindeki koalisyon güçleri (İngiltere, Fransa, Kanada…) Peşmerge ile ilişkilerini zaten geliştirmiş durumda. Hatta İngiltere'nin Peşmerge Bakanlığı’na bağlı Özel Savunma Danışmanı da bulunuyor.
Diğer yandan ABD’nin; Kürdistan Bölgesi, Peşmerge ve Kürtler arasındaki ilişkisinin daha uzun soluklu göz önüne alındığında, Erbil’de bulunan ABD konsolosluğunda görevli bir ABD özel güvenlik koordinatörünün olması daha uygun olacaktır.
‘Üç madde ve Kürtlere fırsat’
Böyle bir durumda KBY’nin ulaşmaya çalışacağı birkaç kapsayıcı hedef elbette olacaktır. Bu hedefleri üçe ayırırsak şöyle yorumlayabiliriz:
1- Peşmerge Güçleri, ABD’nin Irak’taki ulusal güvenlik hedeflerini, ABD’den aldığı savaş sistemleri ve eğitimi korumalıdır.
2- Peşmerge Bakanlığı özellikle reform ve profesyonellik konusunda Peşmerge’ye rehber olmalıdır.
3- Yönetim şeffaf olmalı, kamuoyuna hesap verebilmeli ve yetenekli davranmalıdır.
Buraya dikkat, Kürdistan Bölgesi yaşanan gelişmelerde büyük bir endişe konusu olmaya devam edecek. Bağdat’ın bölgede karşılaştığı ve devam eden zorluklar, Kürtlere fırsat olabilir. Çünkü, Peşmerge güçlerinin etkin ve profesyonelliğe dönüşmesi, ABD’nin Irak'la ilgili uzun süredir devam eden güvenlik kaygılarını tekrar ele alması için bir anahtar olacağı anlamına geliyor.