Haber Merkezi- Mezopotamya Vakfı ve Diyarbakır Barosu, 2015’te öldürülen Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi’nin başlattığı ‘Kürtçe Hukuk Terimleri Sözlüğü’ çalışmasını tamamladı. Dört yıl süren çalışmalar sonucu basımı tamamlanan sözlüğün hazırlık kurulunda Kürdistan Bölgesi’nden 8 uzman yer aldı.
Mezopotamya Vakfı Koordinatörü ve dil bilimci Dr. Mikail Bilbil, ‘Kürtçe Hukuk Terimleri Sözlüğü’nün medeni, ceza, genel, iş, idari ve ticari terimlerden oluşan bine yakın sözcükten meydana geldiğini söyledi.
Mikail Bilbil, “Mahkemelerde bir çok kez tercüme problemleri ve sorunlar yaşanıyordu. Bu sözlük mahkemelerde çıkan tercüme sorunlarının çözümünde yardımcı olacak” dedi.
Sözlüğün hazırlanmasında Kürdistan Bölgesi’nin tecrübelerinden yararlandıklarını belirten Koordinatör Bilbil, hazırlık kurulunda Kurmanci ve Sorani lehçesi alanında uzmanların yer aldığını ifade etti.
Mezopotamya Vakfı Koordinatörü Mikail Bilbil, 25 Aralık'ta Tahir Elçi Konferans Salonu'nda tanıtımı yapılan Kürtçe’de bir ilk olan ‘Kürtçe Hukuk Terimleri Sözlüğü’ ile ilgili Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.
Bu çalışmanın nasıl başladığını biraz anlatabilir misiniz?
Mekanı cennet olsun Tahir Elçi Diyarbakır Barosu Başkanı iken vakfımız ve ile ortak bir hukuk sözlüğü hazırlanması konusunda karar alınmıştı. Tahir Elçi’nin şehadetinin ardından Diyarbakır Barosu ve Mezopotamya Vakfı bu karara sahip çıkarak sözlüğün hazırlanması için çalışmaları başlattı. Başlangıç olarak da dil ve hukuk uzmanlarından oluşan bir kurul oluşturuldu.
Hazırlık kuruluna baktığımız zaman 20 üyeden 8’inin Kürdistan Bölgesi’nden olduğunu görüyoruz. Bunu biraz anlatabilir misiniz?
Kürdistan Bölgesi’nin tecrübesi bizim için çok önemli. Kürdistan’da bir çok üniversite var ve bu üniversitelerde hukuk ve dil alanlarında değerli uzmanlar görev yapıyor. Bu tecrübelerinden yararlanmak istedik. Kurula hem Kurmanci lehçesi uzmanları hem de Sorani lehçesi uzmanlarını davet ettik. Bazıları hukuk bazıları da dil uzmanıydı. Mesela Zaho Üniversitesi’nden Abdulvahab Halid Musa, Duhok Üniversitesi’nden Bahiz Ömer Ahmed, Raperin Üniversitesi’nden Sabah Reşid Kadir dil uzmanları olarak kurulda yer aldılar. Kürdistan Bölgesi’nden kurula katılan Beyar Tahir Said, Abdullah Casım Recep, Nasih Hüseyin Süleyman ve Hekar Fındi’nin de önemli katkıları oldu. Bize göre, yapılacak her akademik çalışmada Kürdistan Bölgesi’nin tecrübesinden yararlanılması gerekiyor. Yoksa çalışmalarda bir çok eksiklik olur. Kendilerine teşekkür ederiz, onlar olmasaydı bu sözlük bu şekilde ortaya çıkmazdı.
Sözlüğün içeriği ve hazırlanış yöntemini kısaca anlatabilir misiniz?
Bildiğiniz gibi terimlerle ilgili sözlüklerin hazırlanışı çok zor. Kürtçe gibi son yüz yılda yasaklandığı için gelişimi büyük darbe alan diller için daha da zor. Bundan dolayı ilk önce temel hukuki terimleri hazırlamaya karar verdik. Bunlar da medeni, ceza, genel, iş, idari ve ticari terimlerden oluşan bine yakın sözcüktü. Bu çerçevede işe başlayarak sözlüğü dört yıl boyunca yaptığımız 22 çalıştay sonucunda tamamlayabildik. Bu sözlüğün bir özelliği de terim ve örneklerin tanımlarının yer almasıdır. Ayrıca sözlükte terimlerin Kürtçe anlamlarının yanı sıra İngilizce, Arapça, Farsça ve Türkçe anlamlarına da yer verdik.
Sizce bu sözlükten daha çok hangi konuda yararlanılacak ve verim alınacak?
Bana göre bu sözlük yeni akademik çalışmalar için çok önemli temel ve ön hazırlık olacak. Her ne kadar 1000 sözcük çok değilse de ancak temel sözcükler olduğu için bundan sonra çok kolay bir şekilde genişletilebilir. Ayrıca mahkemelerde bir çok kez tercüme problemleri ve sorunlar yaşanıyordu. Bu sözlük mahkemelerde çıkan tercüme sorunlarının çözümünde yardımcı olacak.
Hukuk Terimleri Sözlüğü için dört yıl boyunca çalışma yürüttünüz. Uzun zaman alan çalışmalar sizin için zor olmuyor mu?
Doğrusu bu eserin başarılarından bir tanesi de çalışmaların dört yıl boyunca planlı ve düzenli bir şekilde devam etmesi oldu. Her şeyden önce kolektif bir çalışmaydı ve bu şekildeki kolektif çalışmalar ne yazık ki Kürtler arasında az. Kürtler bu çalışmalar sayesinde kolektif çalışma kültürüne alışıyor. Kolektif çalışmalar bireysel çalışmalardan daha zor. Ama şunu öğrendik ki samimiyet ve ısrar olduktan sonra bütün sorunlar ortadan kalkıyor. Bazı zamanlar çalışmalarımız 3-4 gün boyunca devam ediyordu. Herkes bu sürede işini bıarakıp geliyordu. Ama dediğimiz gibi samimiyet ve ısrar işler kolaylaşıyor.
Rûdaw