(Asimilasyon Alanı)
Osman AYDIN
Yatılı Bölge Okulları olarak isimlendirilen Yatılı İlkokul Bölge Okulları (YİBO), asimilasyon uygulamalarının en etkin biçimde yapılması planlanan alanlardır. Daha sonra bu okullar ortaokul düzeyine çıkarılmış ancak uzun dönem çalıştırılmalarına rağmen istenilen amaca ulaşılmaması yüzünden, niteliklerinin ve programlarının kısmen değiştirilmiş olması, devletin asimilasyon projesinden vazgeçtiği anlamına gelmez.
YİBO ve pansiyonlu ilköğretim okulları, 1962 yılında, 222 sayılı “İlköğretim ve Eğitim Kanununa” göre hazırlanan “BölgeOkulları Yönetmeliği”nin 1. maddesindeki “Çeşitli sebeplerle henüz bir ilkokul açılmamış olup, birbirine yakın birkaç köyün bulunduğu yerlerde veya evleri ve ev grupları dağınık olan köylerde gündüzlü, yatılı, pansiyonlu bölge okulları açılır” hükmüne dayandırılarak açılmıştır.
Bu da bir askeri darbe uygulaması olarak karşımıza çıkmaktadır. Başlangıçta biri Çanakkalede olmak üzere diğerleri tamamen Kürt kentlerinde açılan 19 YİBO kısa zamanda yaygınlaştırılmıştır.
İşlevsel olan YİBO’lar şunlardır:
Kocaeli 1, Ankara 2, Konya 1, Adana 1, Sivas 1, Hatay 2, Gaziantep 2, Adıyaman 2, Malatya 2, Erzincan 3, Tunceli 3, Elazığ 2, Şanlıurfa 2, Mardin 3, Diyarbakır 4, Bingöl 2, Erzurum 3, Muş 4, Bitlis 4, Siirt 3, Hakkari 2, Van 4, Ağrı 3, Kars 2 (Rakamlar o ildeki YİBO sayısını göstermektedir.)
Özellikle Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonraki süreçte demokratik ülkelerde eğitim politikaları ve özellikle yatılı okulların eğitim programları ve buralardaki uygulamalar ciddi olarak sorgulanmaya başlanmıştır. Bazı ülkelerde “Hakikat ve Uzlaşma Komisyonları” kurularak, asimile edilen hedef toplumlardan devlet “özür” dilemiştir.
Bu nedeNedir ABD'de hedef toplumların çocukları için açılan asimilasyona yönelik yatılı okullar süreç içinde kapatılmışlardır.
Kanada’da bu tür okullarda asimilasyon ve insan hakları ihlalleri incelenmiş ve Kanada devleti, 2008 yılında “Yatılı Yerli Okulları Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu” adıyla bir komisyon kurarak, bu okullarda uygulanan asimilasyon ve şiddet uygulamalarını araştırmış ve sonuçta yerli halklardan devlet olaraközür dilemiştir.
Yine Avustralya devleti de 2008 yılında Aborjinler’den asimilasyon ve insan hakları ihlaleri nedeniyle özür dilemiştir.
1925 yılından beri Türkiye’de fiilen özellikle Kürtlere yönelik asimilasyon uygulamaları yapan devlet, özür dileme olgunluğuna acaba ne zaman erişecektir?
YİBO’ların ilk açıldığı bazı Kürt kenlerindeki yapılan ilk dört nüfus sayımında Kürtçe, Türkçe ve Arapça dillerini konuşanların il nüfusuna oranını gösteren tablo bize çok şey anlatmaktadır.