Mustafa Özçelik
PAK 2015 ve 2018 Parlamento seçimleri öncesi Kürt milletinin temel, acil taleplerini içeren prensipleri esas alan seçim ittifaklarına hazır olduğunu beyan eden bir siyaset belirlemiş ve bu anlayışla bir tutum almıştı. PAK Parti Meclisi(PM) 14 Mayıs 2023 seçimleri için de aynı anlayışla davranma yönünde bir karar aldı.
Seçimlere katılma hakkına sahip olmayan PAK’ın, 14 Mayıs 2023 günü yapılacak seçimlerde, mevcut koşullarda ‘’boykot’’ tutumunu benimsemediği için, önünde iki seçenek kalmaktaydı: Bağımsız adaylar çıkarma ya da bir parti ile ittifak. Bu perspektifle, bir parti ya da partilerle ittifak yapma seçeneğine öncelik verildi.
Bu çerçevede HAK-PAR'ın çağrısıyla 21 Ocak 2023 günü seçim işbirliği gündemiyle Diyarbakır’da gerçekleştirilen toplantıya icabet ettik, HAK-PAR'ı dinledik, bazı görüş ve önerilerimizi kendileriyle paylaştık.
Yeşil Sol Parti, HDP, DBP, DTK adına bir heyet 17 Mart 2023 günü seçim ittifakına dair PAK’ı ziyaret etmek istediklerini bize ilettiler. Türkiyeli partilerle Kürt milletinin acil talepleri çerçevesinde diyaloga, işbirliğine açık olan PAK, bu görüşme talebini kabul etti ve görüşme 23 Mart 2023 günü PAK Diyarbakır İl Teşkilatı’nda gerçekleşti. Bu ziyarette, Yeşil Sol Parti adına, PAK ve diğer bazı partilerin de içinde yer alacağı bir seçim işbirliği teklifi getirildi.
Bu teklif, ortak bir seçim deklarasyonu ve seçimlerde birlikte çalışma prensiplerini içeren bir işbirliği teklifiydi ve en geç 1 Nisan 2023 gününe kadar bu konuda bir yanıt vermemiz talep ediliyordu. Yani 7 gün içinde bir karar verip, ortak deklarasyonu hazırlayıp birlikte kamuoyuna açıklamamız talep ediliyordu.
Elbette ki, Yeşil Sol Parti, HDP, DBP, DTK ile gerekli görüşmeler ve değerlendirmeler yapıldıktan ve talebin içeriği konusunda net bir bilgi alındıktan sonra; PAK olarak, HAK-PAR’ın 21 Ocak 2023 günü PAK’a sunduğu seçim ittifakı teklifiyle, HDP-Yeşil Sol Parti’nin teklifini, PSK ve TDK-TEVGER ile birlikte değerlendirerek, ortak bir yol haritası belirleme yönünde, PAK olarak bir prensip kararımızın olduğunu da kamuoyunun bilgisine sunmak istiyoruz.
Ama, Yeşil Sol Parti-HDP ile olan diyalogumuz ve bir seçim işbirliği çalışması görüşmelerini bile neden başlatmadığımız konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesini bir sorumluluk olarak görüyoruz.
-PAK, seçim işbirliği için Yeşil Sol Parti-HDP’nin talebiyle yapılan ilk görüşme dışında herhangi bir toplantıya katılmamıştır-
23 Mart 2023 günü PAK Diyarbakır İl Teşkilatı’nda yapılan görüşmede Yeşil Sol Parti-HDP adına gelen heyetin görüş ve önerilerini dinleyen PAK heyeti; işbirliği önerisini açıklığa kavuşturmak için, 2018 seçimlerinde HDP’nin 6 Kürdistani parti ile imzalamış olduğu seçim deklarasyonunu yok saymasından kaynaklanan kimi kaygı ve güvensizliklerini dile getirmiş, bu işbirliğinin siyasal çerçevesi, bileşenleri, birlikte çalışma prensipleri vb. konularda bazı sorular sormuş ve ‘’PAK olarak bu önerinizi yetkili organlarımızda değerlendirdikten sonra size döneceğiz’’ demiştir.
Yeşil Sol Parti, HDP, DBP, DTK adına gelen heyet de söz konusu toplantıda bazı sorularımıza net olmayan cevaplar vermiş ve ’’Biz de yetkili kurullarımızla görüştükten sonra, sorduğunuz sorulara kısa bir süre içinde yanıt vereceğiz’’ dediler.
Yeşil Sol Parti, HDP, DBP, DTK adına partimize sunulan öneriyi değerlendiren PAK MYK, HDP-Yeşil Sol Parti’nin neredeyse, 14 mayıs seçimlerine dair tüm görüşme ve hazırlıklarını bitirdikten sonra, PAK’a gelmelerinin ve bizlere 7 gün içinde bu işbirliğine dair bir karar vermemizi istemelerinin hem nezaketen, hem de siyaseten doğru olmadığı konusunda görüş birliğine vardı. Ama, işbirliği konusu çok dar bir zaman dilimine sığdırılmak istense de, biz yine de Kürt Milletinin Acil Talepleri ekseninde olası bir işbirliği için diyalog yollarını kapatmayı doğru görmedik.
Bu yaklaşımdan hareketle, 23 mart günü bize verilen bilgileri yeterli görmediğimizden dolayı ve geçmiş tecrübeleri de hesaba katarak, kimi spekülasyonlara ve belirsizliklere yol vermemek için; 25 Mart günü Yeşil Sol Parti, HDP, DBP’den işbirliğinin siyasal içeriği, bileşenleri , birlikte çalışma prensiplerine dair görüşlerini ve 2018 seçimleri öncesi Kürdistani partilerle imzaladığı 6 maddelik deklarasyonu yok sayarak farklı bir deklarasyon yayımlayan HDP’den bu tutumun izahatını içeren konularda sorular sorduk ve yazılı bir yanıt talep ettik. Sözkonusu mektupta, bize bu konularda verilecek yazılı yanıtların, 2023 seçimlerine dair söz konusu partiler tarafından partimize sunulan teklifin yetkili organlarımızca değerlendirilmesine yardımcı olacağını ve yeni bir diyalogun kapısını aralayacağını dile getirdik.
-PAK’a ortak deklarasyon hazırlama önerisi getirildikten bir gün sonra Yeşil Sol Parti’nin kendi deklarasyonunu açıklayacağı duyuruldu-
Biz, HDP, DBP heyetine 25 Mart günü yazılı olarak sorduğumuz sorulara henüz bir yanıt almamışken, Yeşil Sol Parti ve HDP Eş Genel Başkanları adına 26 Mart günü partimize bir davetiye gönderildi. Davetiyede, Yeşil Sol Parti ve HDP'nin 14 Mayıs 2023 seçim deklarasyonunun Ankara’da kamuoyuna açıklanacağı dile getiriliyor ve PAK da bu basın açıklamasına davet ediliyordu.
23 Mart günü seçim işbirliği için ortak bir deklarasyon hazırlama önerisi getiren, hatta PAK'ın kendilerine bir taslak sunmalarını öneren HDP-Yeşil Sol Parti ; bırakın daha deklarasyon ile ilgili bir adım atmayı, PAK'ın 25 Mart günü yazılı olarak kendilerine sunduğu sorulara bile daha yazılı bir cevap verilmemişken; 26 Mart günü gönderdiği davetiyede "30 Mart günü Ankara’da Yeşil Sol Parti'nin seçim deklarasyonunu açıklayacaklarını ve PAK'ın da davetli olduğunu" söylemekteydi.
Bu durum üzerine HDP-Yeşil Sol Parti, DBP yetkililerine sorduk "Mademki, kendi deklarasyonunuzu zaten açıklayacaksınız, bizden ortak deklarasyon için neden taslak bir metin önermemizi istiyorsunuz?
Aldığımız cevap: " Zaman çok dardı, Onun için böyle oldu. Ama, Yeşil Sol Parti'nin de imzalayacağı ayrı bir deklarasyonu hazırlayalım ve Diyarbakır’da birlikte kamuoyuna açıklayalım’’ oldu.
Doğrusu, sanki tarih bir kez daha tekerrür ediyordu.
Evet, bu durum, 2018 seçimlerindeki tutumdan da daha üzücü bir durumu ifade ediyordu. 2018 seçimlerinde imzaladığı 6 prensibi yok sayarak, kendi deklarasyonda yer vermeyen HDP, şimdi, hem bize ortak deklarasyon önerisi getiriyor, hem de biz daha bu konuda hiç bir adım atmamışken, kendi deklarasyonunu açıklıyordu.
HDP-Yeşil Sol Parti'nin, hem bize yapmış oldukları işbirliği teklifine dair yeterli bilgi almak amacıyla kendilerine yazılı olarak sorduğumuz sorulara yazılı bir cevap verilmemesi, hem de, daha bizler ortak bir deklarasyonun hazırlanması için henüz bir adım bile atmamışken, masaya oturmamışken 30 Mart günü kendi deklarasyonunu açıklayacağını duyurması nedeniyle; 23 Mart’ta PAK’a yapılan ziyaret dışında, seçim işbirliğine dair daha hiç bir toplantı, görüşme yapılmamışken, biz PAK olarak 26 Mart 2023 günü itibariyle, HDP, DBP ile bu konudaki diyaloga son verdik.
Ama, her şeye rağmen 30 Mart 2023 günü Ankara’da açıklanacak olan Yeşil Sol Parti deklarasyonunda, Kürtlerin acil taleplerine yer verilip verilmeyeceğini görmek istedik. 30 Mart 2023 günü açıklanan deklarasyonda Ortak Vatan, Demokratik Ulus, Demokratik Cumhuriyet gibi tespitler bir yana; birkaç muğlak ifade dışında, Kürtlerin acil taleplerine bile yer verilmemesi, bu talepler ekseninde HDP-Yeşil Sol Parti ile bir seçim işbirliğinin diyalog yolunu da tümden kapatıyordu.
Elbette ki Ankara’da kendi deklarasyonunu açıklayan ve bu deklarasyonda Kürtlerin acil taleplerine yer vermeyen Yeşil Sol Parti ile Diyarbakır’da ayrı bir deklarasyon imzalama önerisini de doğru görmedik, kabul etmedik.
2018 seçimleri öncesi, HDP, 5 Kürdistani parti ve hareket (PAK,PSK, PDK-BAKUR, PDKT, Azadi Hareketi) ile 6 prensibe dayalı deklarasyonu imzalayıp bu prensipleri o zaman Ankara’da ilan ettiği deklarasyona koymamıştı. Ve 5 parti ve harekete, ‘’Evet, HDP’nin Anakara deklarasyonuna bu prensipleri koymadık; ama gelin sizlerle birlikte imzaladığımız 6 rensibi içeren ayrı bir deklarasyonu Diyarbakır’da HDP’nin de imzasıyla kamuoyuna açıklayalım’’ demişti. O zaman biz 5 Kürdistani parti ve hareket olarak bu teklifi doğru görmemiş ve reddetmiştik. Şimdi 2023 seçimleri öncesi, yine aynı teklifle karşı karşıya kalan PAK, bunu yine doğru görmedi ve bu amaçla yapılan hiçbir görüşme ve toplantıya katılmadı.
PAK PM, 30 Mart 2023 akşamı gerçekleştirdiği toplantısında Yeşil Sol Parti ile seçim ittifakı ile ilgili görüşmelere, toplantılara katılmama tutumunu bir karar olarak da belirledi.
Türkiyeli partilerin Kürtlerin taleplerini seçim deklarasyonlarına koymaları, bu talepleri açık alanlarda dile getirerek oy istemeleri Türkiye halkını Kürtlerin talepleri konusunda ikna etmeleri, barışçıl, siyasal çözüm için büyük önem taşımaktadır. İşte PAK zaten yıllardır bu esas üzerinden Türkiyeli partilerle de belli prensipler temelinde ittifak yapabileceğini dile getirmektedir.
Neredeyse birbirini reddeden farklı iki deklarasyon, Türkiyeli partilerin Türkiye halkı içinde bu propagandayı yapmayacakları anlamına gelir.
-Kendilerini Türkiyeli Parti olarak İfade eden HDP-Yeşil Sol Parti’nin Kürt, Kürdistani bir ittifakın bileşenleri olarak tanımlanmasını doğru görmüyoruz-
HDP, 2019 Belediye Seçimleri öncesi PAK’a şu teklifi getirmişti: ’’Belediye seçimlerinde Kürdistani İttifak kuralım’’. PAK olarak da biz şu görüşleri dile getirmiştik ‘’HDP kendisini Türkiyeli Parti olarak tanımlıyor. Türkiyeli bir partinin Kürdistani İttifakın bir bileşeni, hele hele öncüsü olması doğru değildir’’. Bu nedenle de biz 2019 ittifak görüşmelerine de hiç gitmedik.
Açıktır ki, 2023 seçimleri için de aynı yaklaşım içindeyiz. Kürdistani bir parti olarak PAK’ın, 14 Mayıs 2023 seçimlerine dair HDP, Yeşil Sol Parti ile 23 mart günü yapılan tek görüşmesi de, bu iki partinin ‘’Türkiyeli Parti’’ kimlikleri çerçevesinde yapılmıştır. Türkiyeli Partilerle Kürdistani Partiler ittifak yapabilirler; ama bu ‘’Kürt, Kürdistan İttifakı’’ olarak tanımlanmamalıdır. Biz kendilerini Türkiyeli Parti olarak tanımlayan HDP-Yeşil Sol Parti ile yapılan bir ittifakın ‘’Kürt, Kürdistani işbirliği ‘’ olarak tanımlanmasını da doğru görmüyoruz.
2015 ve 2108 seçimleri öncesi siyasi prensipler temelinde bir işbirliğini kabul etmeden her iki seçimde de PAK’a milletvekilliği öneren HDP’nin bu teklifi PAK tarafından kabul edilmemişti. PAK, bugün de aynı yaklaşımını korumaktadır.
Yukarıda dile getirilen gerekçelerden dolayı, HDP-Yeşil Sol Parti, DBP, DTK heyetinin 23 Mart günü PAK’a yapmış oldukları ziyaret dışında, 14 Mayıs 2023 seçimlerine dair PAK’ın , HDP, DBP, Yeşil Sol Parti ile ortak seçim deklarasyonu, işbirliği, milletvekilliği temsiliyeti vb. amaçlı hiçbir görüşmeye, toplantıya , çalışmaya katılmadığı konusunda kamuoyunu bilgilendirmek istiyoruz.
Parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerine dair kapsamlı görüş ve tutumlarımızı önümüzdeki günlerde kamuoyuyla paylaşacağız.
05.04.2023
Mustafa Özçelik
PAK Genel Başkanı