Demokratik Suriye Güçleri'nin (DSG), Rojava'daki kamp ve hapishanelerde tutulan yabancı IŞİD’lileri bölgede kurulacak “uluslararası bir mahkemede” yargılama çağrısına uluslararası kamuoyundan henüz destek gelmedi. DSG’nin uluslararası yargılama için destek aradığı Avrupa başkentlerinden, "Irak ve Suriye’nin rızası olmadan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nden de yetki almadan kurulacak uluslararası bir mahkeme IŞİD’lilerin yargılanması konusunda önemli kısıtlamalarla karşılaşacaktır” mesajı verildi.
Artı Gerçek’ten Hale Gönültaş’ın haberine göre, IŞİD'in Suriye'deki kontrol ettiği topraklardan temizlenmesinin ardından çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan binlerce kişi DSG’nin kontrolündeki kamplarda tutuluyor.
Hol ve Roj kamplarında tutulan 58 ülkeye mensup IŞİD’linin kendi ülkelerine geri gönderilmesi ve yeniden entegrasyonu, “istihbarat ve risk değerlendirmeyi” de içeren karmaşık bir süreç. Bu karmaşanın yanı sıra ülkelerin iç siyaset dinamikleri ve toplumdan yükselen muhalif sesler de, bu ülkelerin IŞİD’e katılıp Suriye ve Irak'a giden vatandaşlarını geri almalarının önündeki engellerden biri olarak gösteriliyor.
50 ülkeden 60 bine yakın kişi yaşıyor
Kürt yönetiminin denetimindeki kamplarda, Irak ve Suriye de dahil olmak üzere 50’ye yakın ülkenin vatandaşı tutuluyor. 10 bine yakını tutuklu IŞİD’li erkek, geri kalanı ise kadın ve çocuklardan oluşan 60 bine yakın kişiden söz ediliyor.
'Geri alın' çağrısı karşılıksız kaldı
Rojava Özerk Yönetimi ise ABD'nin de bu konudaki desteğiyle, Hol’de vatandaşları bulunan ülkelere uzun süredir çağrıda bulunuyordu. Ancak bu çağrılar büyük ölçüde yanıtsız kalırken, haziran ayında yapılan açıklamada söz konusu yabancı IŞİD’lilerin "ivedilikle" uluslararası bir mahkemede yargılanacakları belirtildi. Kürt yönetimi, uluslararası kamuoyundan şeffaf yargılamanın sağlanması için destek de istedi.
'BM’den destek gelmedi'
Peki Kürt yönetimi, uluslararası kamuoyu ile bu konuda ne gibi temaslar yürüttü?
Yerel kaynaklar, Birleşmiş Milletler'in veya Avrupa başkentlerinin yargılamaya destek vermediğini söylüyor. "Uluslararası destek alınmadan, uluslararası bir mahkeme kurulmadan 'yargılamalar hızla başlayacak’ açıklamasının nasıl okunması gerektiği” yönündeki soru ise, "Çalışmalarımız devam ediyor. Yargılamalar zaman alsa uluslararası alanda ortak bir görüşte buluşulacaktır" diye yanıtlanıyor.
Kamplarda kaç Türkiye vatandaşı var?
Hol kampında bulunan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısına gelince... Hol Kampı’nın iletişim biriminden verilen yanıta göre, burada IŞİD saflarında savaşırken eşlerini kaybetmiş 350’ye yakın Türkiye vatandaşı kadın yaşıyor. Kadınlarla birlikte 900’ü aşkın çocuk bulunuyor.
Çatışmalarda yakalanan IŞİD’lilerin tutulduğu kampın “özel bölümünde” ise 400’e yakın Türkiye vatandaşı erkek IŞİD’li tutuluyor. “Radikaller” olarak nitelenen bu kişilerin çocuk ve eşleri de kampın özel biriminde tutuluyor. Özel bölümdeki kadın ve çocukların sayısı da (çok eşliler) 700’ün üzerinde.
Son tahlilde Hol Kampı’nın tamamında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğunu beyan eden kadın ve erkeklerin sayısı tahmini olarak 1100 yetişkin. Türkiyeli kadınların, Türkiyeli eşlerinin çatışmalarda ölmesi sonrası farklı ülkelerden IŞİD’lilerle yaptıkları dini nikahlardan doğan çocuklar Türkiye vatandaşı sayılmıyor. Dolayısıyla, kamptaki çocukların kaçının Türkiye vatandaşı olduğuna dair gerçekçi bir bilgiye ulaşmak mümkün değil.