Haber Merkezi- Türkiye'nin Kürt illerinde 2015-2016 yılları arasında ilan edilen sokağa çıkma yasaklarının neden olduğu yıkım, aradan geçen üç yılda raporlaştırıldı ve 400 bin kişinin yerlerinden olduğu, insanların fakirleştiği, mülksüzleştiği ve en temel eşyalarını dahi yanlarına alamadıkları için travma geçirdikleri tespit edildi.
Bianet'in haberine göre,Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Diyarbakır İl Koordinasyonu, 2015 yılında başlayan 2016 yılında da devam eden, Şırnak, Cizre, Silopi, İdil, Mardin, Nusaybin, Hakkari, Yüksekova ve Diyarbakır’ın Sur ilçelerinde sokağa çıkma yasaklarının neden olduğu sorunları 'Yıkılan Kentler' başlığıyla raporlaştırdı.
Raporun en dikkat çeken yanı, 400 bin kişinin çatışmalar ve sokağa çıkma yasakları nedeniyle yerinden yurdundan olduğunu ortaya koyması.
Çocuklar, yaşlılar ve kadınlar bu tablonun en büyük mağdurları oldu. Ciddi travmalar yaşandı. İnsanlar fakirleşti, mülklerini kaybetti.
Rapora katkı sunanlardan mimar Herdem Doğrul, "Sur dışındaki bölgelere yasaklar nedeniyle erişimimiz olmadı ve yıkımlar da yasaklardan bir yıl sonra başladı. Dolayısıyla ortaya çıkacak tabloyu net olarak görmek için raporu zamana yaymayı tercih ettik. Zira bu raporu bir yıl önce yayınlamış olsaydık veriler çok daha farklı olabilirdi. Yine bir yıl sonra yayınlanacak bir raporda da durum mutlaka ki değişkenlik gösterecektir" dedi.
Raporun hukuki süreçlerde delil olarak değerlendirilebileceğini ifade eden Doğrul, "Bu kentlerde yaşayan insanların, evlerine, mahallelerine geri dönebilmeleri için de bundan sonraki süreçte mücadelemizi sürdüreceğiz" diye ekledi.
Rapora göre, Cizre'de dört mahallede yıkım gerçekleşti, son yasak 79 gün sürdü ve 2 Mart 2016'da kısmi olarak kalktı.
Bu sürede, 110 bin kişi yerlerinden oldu ve ilçe nüfusu 20 bine geriledi. Cenaze sayısı 251, yaşamını yitirdiği tahmin edilen kişi sayısı ise 280'den fazla.
Raporda şu detaylara yer verildi:
"Şırnak’ın İdil ilçesinde 43 gün süren sokağa çıkma yasağı boyunca nüfusun yüzde 80’inin göç ettiği vurgulandı. Silopi’de ise çatışmaların iki mahallede yaşandığı belirtildi. Raporda, sokağı çıkma yasağının 37 gün sürdüğü, bu sürede 29 kişinin yaşamını yitirdiği, 11 bin kişinin göç ettiği ve 351 binanın yıkıldığına dikkat çekildi.
Şırnak kent merkezinde de sokağa çıkma yasağının 391 sürdüğü ifade edildi. Kentin 7 mahallesinin neredeyse tamamen ortadan kaldırıldığı vurgulanan raporda kentte yaşanan yıkımlar sonucu 64 bin kişinin yerinden edildiği ifade edildi.
Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde 79 gün süren çatışmalarda 96 kişinin yaşamını yitirdiği belirtilen raporda, Yüksekova’da az hasarlı 3 bin 193, orta hasarlı 647, ağır hasarlı 787, yıkık 867, yanmış bin 336 bina-konut olduğu belirtildi. Yüksekova’da 70 bin 497 yurttaşın yaşadığı belirtilen raporda, kullanılamaz olarak nitelendirilebilecek yapılar göz önüne alındığında, halkın yüzde 35’nin evsiz durumda olduğu belirtildi.
Mardin’in Nusaybin ilçesinde 14 Mart 2016’da başlayan sokağa çıkma yasağının kademeli olarak 21 Nisan 2018’ kadar sürdüğü belirtildi. Raporda, 16 mahallede 5 bin 72 binanın yıkıldığı, 45 bin kişinin ise ilçeden göç ettiği vurgulandı.
Raporda sokağa çıkma yasağının 103 gün devam ettiği Diyarbakır’ın Sur ilçesinde de beşinci kez ilan edilen yasağın hala devam ettiği belirtildi. Sur’daki altı mahallenin tamamen haritadan silindiği vurgulanırken, “Tarafımızca yapılan tespitlere göre yeni açılacak yollar ve Emniyet Hizmet Alanları olarak ayrılan alanlar içerisinde 17 adet tescilli yapı, 42 adet Korunmaya Değer Geleneksel Yapı olmak üzere toplamda 976 adet yapının plan kararı ile yıkımı öngörülmektedir. Mevcut durumda bu yapıların çoğunun yıktırılmıştır” denildi.