Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye ve Irak arasında Paris merkezli ICC nezdinde görülen davaya ilişkin "Tek taraflı yaptırım yok" dedi.
Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye ve Irak arasında Paris merkezli Uluslararası Ticaret Odası Tahkim Merkezi (ICC) nezdinde görülen davada, "Türkiye'ye 1,4 milyar dolar ceza verildiği" iddiasına yönelik, "Böyle bir rakamda ceza söz konusu değil. Büyük kapsamlı bir rapor var ve ona bağlı bazı yaptırımlar söz konusu. Tek taraflı yaptırım yok" dedi.
Dönmez, AK Parti TBMM Grup Toplantısı öncesinde, gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı.
Türkiye ve Irak arasındaki anlaşmazlıkla ilgili, Uluslararası Tahkim Mahkemesinin verdiği karar hatırlatılarak, "1,4 milyar dolar ceza verildiği bildirildi. Bu cezayı neden aldık?" sorusu üzerine Dönmez, şunları kaydetti:
"Böyle bir rakamda ceza söz konusu değil. Büyük kapsamlı bir rapor var ve ona bağlı bazı yaptırımlar söz konusu. Tek taraflı yaptırım yok. Irak tarafından iddia edilen 5 konudan 4'ü reddedildi, 1'i kabul edildi. Bizim iddialarımız, taleplerimiz vardı. Taleplerimizin 6 konudan 5'i kabul edildi, 1'i reddedildi. Buna dayalı olarak yaptırımlar, şimdi arkadaşlarımız, hukukçular tarafından değerlendiriliyor. Irak hükümetiyle aramızda zaten yürürlükte olan bir anlaşmamız var. O anlaşma, Uluslararası Tahkim Mahkemesinin verdiği bu rapor ve uluslararası hukuka göre, biz yapıcı bir rol oynamayı düşünüyoruz. Bunu biraz daha zaman gösterecek."
Bakan Dönmez, Türkiye'ye 1,4 milyar dolarlık bir cezanın verilmesinin söz konusu olmadığını bildirdi.
"Uluslararası Tahkim Mahkemesinde Türkiye'yi ilgilendiren benzer enerji gerekçeli başka dosya var mı?" sorusu üzerine Dönmez, "Başka konularda başka davalar da devam ediyor, ama hükümetin taraf olduğu başka hususlar da var" diye konuştu.
"Irak'ın dışında İran doğal gazıyla ilgili de taraf olduğumuz bir dava süreci var mı?" sorusuna ise Dönmez, "Hayır, yok" yanıtını verdi.
"Karadeniz gazıyla ilgili bir gelişme var mı?" sorusu üzerine Dönmez, "Cumhurbaşkanımız, bugün ne zaman açılış yapılacağına dair tarih verecek" ifadesini kullandı.
Tahkim davası
Irak, Türkiye’nin Kürdistan Bölgesi ile 2013'ten beri doğrudan petrol ticareti yaparak Bağdat ile Ankara arasında 1973’teki sözleşmeyi ihlal ettiği gerekçesi ile Türkiye hakkında Paris merkezli Uluslararası Ticaret Odası Tahkim Merkezi (ICC) nezdinde dava açmıştı.
Irak Petrol Bakanlığı, mahkemenin geçen Perşembe karar aldığını, Türkiye’yi 1.4 milyar dolar tazminata mahkum ettiğini ve ayrıca Kürdistan Bölgesi’nden Ceyhan limanına yapılan sevkiyatın durduğunu açıkladı.
Ankara’dan farklı açıklama
Ancak Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, söz konusu davada, Irak'ın beş talebinden dördünün reddedildiğini, Türkiye'nin taleplerinin ise büyük çoğunluğunun kabul edilerek Irak'ın Türkiye'ye tazminat ödemesine hükmettiğini açıkladı.
Bakanlığın açıklamasında, davanın aslında Irak Merkezi Hükûmeti ile yine Irak'ın anayasal bir birimi olan Kürdistan Bölgesi Hükümeti arasında yıllardır süregelen petrol yönetim hakkı uyuşmazlığının bir yansıması olduğu aktarıldı.
Kürdistan Bölgesi’nin meşru hakkı
Mahkeme ayrıca Kürdistan Bölgesi’nin Irak hükümetinin bir bileşeni olduğuna, dolayısıyla Ceyhan limanına giden petrol boru hattını kullanma ve depolama hakkı bulunduğuna, sadece gemilere petrol yükleyerek ihlalde bulunduğuna hükmetti.
Mahkeme ayrıca, bu ihlal üzerinden Ankara'nın Irak'a nakliye ücretini fazla alıp almadığını ve petrol fiyatında haksız yere indirim yapıp yapmadığını değerlendirerek Bağdat'ı haklı buldu.
Fakat, Irak hükümetinin remi bir bileşeni olan Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin satışlardan kar elde etme ve bunları hükümet harcamalarında kullanma hakkı olduğuna, ayrıca indirimli petrol fiyatından kaynaklanan gelir kaybının yüzde 50'sinin Irak hükümetine ait olması gerektiğine karar verdi.
Rûdaw