Geçen hafta Roboski Katliamı’nın 8. yıldönümüydü. Bu vesileyle hepimizin tanıdığı güzel bir adamı, arkadaşım, Roboskili Veli Encü’yü anlatmak istiyorum size.
2014 baharında, barış süreci devam ederken gittiğim Roboski’de Veli ile tanışma şansım oldu. Roboski Derneği’nde buluştuk. Derneğin camında Roboski katliamına ilişkin poster ve resimler asılıydı. Kocaman bir yazı vardı duvarda: “Roboski İçin Adalet Yeryüzü İçin Barış.” Tek büyük bir odadan oluşan derneğin, ufak bir de çay ocağı vardı.
Katliamdan önce köy kahvesi olan bu yerde, ölen gençler dinlenmeye gelirmiş meğer. Derneğin içinde bir duvarda Roboski’de katledilenlerin fotoğrafları asılıydı. Dernekte bizi bekleyen Roboskili anaların ellerinde ise öldürülen çocuklarının resimleri vardı. Resimleri sanki evlatları canlıymışçasına okşamaktaydılar.
Dernek henüz yeni kurulmuştu. Bir de müze düşünceleri vardı. Dernekte analarla görüştükten sonra hep birlikte Roboski Mezarlığı’na gitmiştik. Veli mezarlıkları gösterirken bak” diyordu. “Bu abim, bu yeğenim, bu kuzenim…”. Veli’nin ailesinin çoğu bu mezarlıktaydı. Yüksek mezarlıktan askeri noktaların hepsi görünüyordu.
Askeri noktalar da tüm Roboski’yi görüyordu. Veli manzara karşısında şöyle demişti o gün: “Görüyor musun bu tepeden Roboski nasıl görünüyor? Bu askeri noktadan kaçağa giden herkes net görünüyor. Burada kimsenin kimseyi yanlışlıkla öldürdüğü bir durum olamaz.” Gerçekten de tepedeki askeri noktadan tüm Roboski, tüm evler, evlerden dışarı çıkan herkes net bir biçimde görünüyordu.
O günden sonra Roboskililerle ve Veli ile sık sık görüştüm. Her Diyarbakır’a gelişlerinde, bazen anneler gününde misafirim oldular. Roboski Derneği onlar için çok kıymetliydi. Dernek’te bir araya geliyor, acılarını paylaşıyorlardı. Dernek bünyesinde Roboskili çocuklar yaşadıkları travmayla baş edebilsinler diye çeşitli psikolojik destekler, oyun atölyeleri düzenleniyordu. Roboski için farklı şehirlere seyahat etmesi gereken Roboskililere dernek yol desteği gibi ufak destekler vermeye çalışıyordu. Bir yandan da Roboski Mezarlığı’nı toparlamakla uğraşıyordu dernek.
Geçtiğimiz sekiz yıl boyunca devlet 34 kişiyi katledenleri yargılamak yerine, evlatları için adalet arayan Roboskililerle uğraştı. Başta Veli olmak üzere sık sık gözaltına aldı. Her türlü baskıya maruz kaldılar.
Katliamın yaşandığı yere karanfil bıraktıkları için para cezası bile aldılar. 29 Mayıs 2016 günü iki Roboskili genç daha öldürüldü. Sınır ticaretine giden Roboskili köylülere bu sefer havan topları ile ateş açılmıştı. 16 yaşındaki Vedat Encü ve köyün yakışıklısı 18 yaşındaki Yılmaz Encü hayatlarını kaybetti.
Sıra derneğe gelmişti. 2016 sonundaki KHK’lerle Roboski Derneği kapatıldı. Kısaca, devlet Roboskililerin yaralarının kabuk bağlamasına hiç izin vermedi. O yara her geçen gün daha da derine indi.
Veli ile en son, baharda, Diyarbakır’da görüşmüştük. AİHM’in “avukatların belgeleri iki gün geç yolladığı” gerekçesiyle Roboski katliamıyla ilgili yapılan başvuruyu reddetmesi Veli’nin canını çok yakmıştı. Çok çok üzgündü. “Bir kez daha öldük” diyordu. Yapılan ihmalkarlığı aklı almıyordu bir türlü.
Bu görüşmeden birkaç hafta sonra, 22 Mayıs’ta Veli gözaltına alındı, iki gün sonra da “örgüt üyeliği” iddiası ile tutuklandı. 3 Aralık’ta ilk duruşması oldu sessizce. Veli aleyhine tanıklık eden iki genç ifadelerini değiştirse de Veli özgür bırakılmadı. Bir sonraki duruşma 9 Ocak 2020’de.
Veli bu sekiz yılda Roboski’nin adalet arayışı mücadelesinde başı çekenlerdendi ve devletin öfkesi hep üzerinde oldu. Şimdi arkadaşım içeride. Veli’nin üç kızı, beş yaşındaki Rojbin, dört yaşındaki Rozerin ve bir yaşındaki Raferin babalarını bekliyor.
27 Şubat 2016’da, Ferhat Encü ve Veli Encü’nün İdil’de kaldıkları eve özel harekât polisleri baskın yapmışlardı. O gün Veli ile polisler arasında geçen konuşmayı Veli daha sonra sosyal medya hesabından paylaşmıştı:
-Silahlar nerede? Bombalar nerede?
-Söylemezsen kafana sıkarız. Teröristler, vatan hainleri, hepinizi öldüreceğiz.
-Nerede oturuyorsun?
-Roboski.
-34 teröristin, kaçakçının yakını. Roboski neresi? Hangi ülkede yaşıyorsun? Devlet size ne yaptı ha?
-Devlet benden ailemi aldı.
Devlet Veli’den ailesini aldı. Veli yılmadı. Bu sekiz yılda yeni bir aile kurdu. Şimdi sizlerden 9 Ocak’ta duruşması olacak arkadaşım Veli için ses çıkarmanızı bekliyorum, Roboskililer için ses bekliyorum. Kimse Veli’den bir daha ailesini alamasın diye…
Ahval