OSMAN AYDIN
Zaze Mahabadi birkaç gün önce Birleşik Krallığın eski Sömürgeler Bakanı (daha sonra başbakan) Winston Churchill'in 1921'de, Güney Kürdistan'la ilgili gizli dereceli mektubunu paylaştı. Onemi nedeniyle Türkçe çevirisini aşağıda veriyorum.
Güney Kürdistan
Güney Kürdistan’dan gelen ve gönderen tarafından ellerime teslim edilen özel bir mektubu sizinle paylaşmak istiyorum. İç açıcı bir resim çiziyor.
W.S.C.
Koloni Ofisi, Şubat, 26, 1921
Süleymaniye, Güney Kurdistan
Oldukça kasvetli bir mektup bu. Ama günümüzde buralar pek de iç açıcı sayılmaz. Durumumuzu birkaç kelimeyle özetlemeye çalışacağım. Vergi mükellefi bu ülkenin – daha doğrusu Mezopotamya’nın masraflarını bundan böyle ödemeyecek. Ülke Milletler Cemiyetinin mandasının altında kalmayı kabul etti. Hükümet bundan kurtulmak ve askeri birliklerin geri çekilmesi için açık bir kapı bulmaya çalışıyor. Peki bunu nasıl yapacaklar. Şöyle bir plan geliştirdiler: Sör Percy Cox ve geri kalanların başarısız olacağını düşünecekleri uyduruk bir Arap Devleti oluşturmak. Bu hükümet bir yerden sonra düşecek ve ülke daha önce görülmedik büyüklükte bir kargaşanın içine düşecek. Uygar bir toplumun yapabileceği en utanç verici eylem olabilir bu. Bunu istedikleri için yapmıyorlar. Onların çığlıkları şunu söylüyor: “Bizi Türklerin elinden kurtardınız, şimdi kalkıp bizi Arapların eline teslim edemezsiniz.” Hükümetlerini, kanun ve düzen namına sahip oldukları her şeyi yok ettik. “Siz artık özgür bir ülkesiniz,” dedik. Bekleyin hepsi bu kadarla bitmiyor. Daha da büyük bir tehlike ileride pusuya yatmış bekliyor: Bolşevikler. Kemalistlerle bir anlaşma yaptılar ve gelecek bahar bu ülkeye ve Irak’a girmeyi planlıyorlar. Kemalistler kuzeyden, Bolşevikler İran’dan girecek. Bolşevik propaganda bir sel gibi akıyor bu ülkenin içinde. Peki bir ne yapacağız? Kimse bilmiyor. Hiçbir şeye karar verilmedi ve hiçbir şey yapılmıyor. Görünüşe göre buradaki hükümet tüm bunlar olmadan önce geri çekilmek istiyor, ama bu şimdilik mümkün görünmüyor. Muhtemelen İran’dan ve Musul’dan aceleyle Bağdat’a kadar çekilme kararı verecekler. Bolşeviklerin parası Orta Arabistan’da ve Fırat’ın doğusunda kutsal bir savaş çıkarmak için kullanılıyor. Gökyüzü karanlık ve tehlikelerle dolu.
Şimdi bir de Güney Kürdistan’ın tarafından bakalım. Alçıdan yapılma bu binayı nasıl yeniden dikeceğiz? Askeri kordondan çıktık. Bizi destekleyecek ve koruyacak bir ordumuz yok. Yerleşik halk niyetlerimizi öğrendiği anda dönüp boğazımızı keser. Zorla topladığımız askerler 500 güçlü kişiden oluşuyor. Ama onlar da sadece İngiliz Hükümeti’ne hizmet etmeye ant içmiş. Onları da yüz üstü bırakamayız. Bolşevikler veya Kemalistler bu tarafa gelecek olursa bütün ülke havaya uçar. Onlar her zaman en güçlü olanı desteklerler ve tabi kalplerinin derinliklerinde hepsi birer Kemalisttir. Londra’daki ve Bağdat’takiler bunu anlamıyor veya anlamak istemiyorlar. Biz bütün bunları niye yapıyoruz? Bu durumu hayatlarımızla ödeyeceksek ve ülkemiz yağmalanacaksa iyi bir hükümete sahibiz değiliz ne fark eder. Bağdat şu anda sonradan zengin olmuş bir kadın Miss Bell ve mr. Philby tarafından yönetiliyor. Sör Percy Cox bu konuda hayaller görmüyor. Yerel yönetim şu anda denizde ve dünyanın bu tarafındaki olaylar hakkında hiçbir şey bilmiyor.