Cizre’de Abdulgaffar Dayan’ın Ranger tipi bir aracın çarpması sonucu yaşamını yitirmesiyle birlikte Kürt illerinde yaşanan benzer ölümler gündem oldu. Son 14 yılda 20’si çocuk en az 41 kişi bu nedenle yaşamını yitirdi.
Şırnak’ın Cizre ilçesine bağlı Cizre eski köprüsü (Yafes Caddesi) üzerinde 24 Ocak’ta Ranger tipi bir aracın çarpması sonucu 23 yaşındaki Abdulgaffar Dayan ağır yaralandı. Olay yerinde 40 dakika aşkın süre bekletilen Dayan, ardından Cizre Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı.
İç kanama geçiren Dayan, dört saatlik bir ameliyatın ardından yoğun bakım servisine alındı. Burada iki gün yaşam mücadelesi veren Dayan yaşamını yitirdi. Bu ölümle birlikte bölge kentlerinde son yıllarda zırhlı araçların çarpması veya zırhlı araçlardan açılan ateş sonucu onlarca kişinin yaşamını yitirmesi gündem oldu.
Mezopotamya Ajansı’nda yer alan habere göre, Kürt illerinde her an her mahalle, cadde ve sokakta karşılaşılan zırhlı araçlar nedeniyle son 14 yılda 20’si çocuk en az 41 kişi yaşamını yitirdi.
İnsan hakları örgütlerine göre bu şekilde ölüme neden olanlar cezalandırılmadığı için yeni ölümlere davetiye açılıyor. Sivil toplum örgütleri ve insan hakları örgütlerinin “şehir içinde zırhlı araçlar yasaklansın” çağrıları da yanıtsız bırakılıyor.
Basına yansıyanlar
Basına yansıyan verilere göre, 2008 yılından bu yana zırhlı araçların karıştığı en az 93 olay meydana geldi. 52 kişinin yaralandığı olaylarda 20’si çocuk en az 41 kişi yaşamını yitirdi.
Bölge kentlerinde zırhlı araçların karıştığı kimi olaylar şu şekilde:
* 31 Ağustos 2008: Batman’ın Diyarbakır Caddesi’nde zırhlı araçların konvoy gösterisi sırasında araçlardan biri Adnan Enük’ü (11) ezdi. Olayda Enük ağır yaralanırken, asker hakkında açılan soruşturma takipsizlikle sonuçlandı.
* 29 Nisan 2009: Maziye Aslan (7) Hakkâri karayolunda yürüdüğü esnada özel harekât polislerinin kullandığı aracın altında kalarak can verdi. Olaydan sonra özel harekât polislerinden biri tutuklandı.
* 4 Haziran 2010: Şırnak’ta Diren Basan (10), akrep tipi zırhlı polis aracının altında ezilerek yaşamını yitirdi. Diren’i öldüren polis hakkında açılan soruşturma takipsizlik kararıyla kapatıldı.
* 16 Mayıs 2010: Hakkâri’nin Yüksekova ilçesindeki Akalın köyü mevkiinde İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne ait zırhlı araç Turgut Gezer (12) isimli çocuğu ağır yaraladı.
* 13 Haziran 2012: Erzurum’un Karayazı ilçesinde ayakkabı boyacılığı yaptığı sırada zırhlı aracın çarptığı Yusuf Yılan (9) yaşamını yitirdi, fail polis hakkında ise herhangi bir dava açılmadı.
* 23 Ağustos 2012: Yüksekova Devlet Hastanesi önünde akrep tipi zırhlı aracın çarptığı Muhsin İşleyen (8) adlı çocuk ağır yaraladı.
* 2013 Nisan: Şırnak’ın Cizre ilçesinde polis aracının ezmesi sonucu Sinan Saltıkalp (17), ağır yaralandı. 4 ay yoğun bakımda kalan Sinan, 29 Ağustos’ta tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.
* 14 Mayıs 2013: Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde akrep tipi zırhlı aracın çarpması sonucu 4 yaşındaki A.Ö. adlı çocuk ağır yaralandı.
* 8 Nisan 2014: Van’ın Hacıbekir Mahallesi’ndeki protestolar sırasında akrep tipi zırhlı araç 12 yaşındaki A.O. isimli çocuğu ağır yaraladı.
* 17 Temmuz 2014: Erzurum’un Palandöken ilçesine bağlı Maksut Efendi Mahallesi’nde bulunan Bölge Trafik Şube Müdürlüğü önündeki sivil plakalı polis aracı Furkan (14) ve İbrahim Çavuş (16) isimli kardeşlerin meradan getirdiği büyükbaş hayvanlarına çarptı. Kazada çok sayıda büyükbaş hayvan ölürken, olaya tepki gösteren çocuklar polisin açtığı ateşle yaralandı.
* 2 Eylül 2014: Diyarbakır’ın Fiskaya semtinde, polise ait akrep tipi zırhlı araç 7 yaşındaki Enes Karagöz isimli çocuğa çarptı. Karagöz, zırhlı aracın altında kalarak ağır yaralandı.
* 23 Mayıs 2015: Hakkâri’nin Yüksekova ilçesinde, Akrep tipi zırhlı araç Kamuran Orman (15) isimli çocuğa çarparak ağır yaraladı.
* 15 Nisan 2016: Antep-Urfa karayolunda, Bölge Jandarma Komutanlığı’na ait askeri zırhlı aracın çarptığı minibüste bulunan Cuma Özkaplan (17) yaşamını yitirdi.
* 4 Mayıs 2016: Hakkâri İl Emniyet Müdürlüğü’ne ait akrep tipi zırhlı aracın çarptığı iki öğrenci yaralandı.
* 12 Haziran 2016: Şırnak’ın Cizre ilçesinde zırhlı aracın çarptığı Bünyamin Bayram (6) yaşamını yitirdi.
* 28 Haziran 2016: Van’ın İpekyolu caddesinde özel hareket polislerini taşıyan midibüsün çarptığı Çınar Bartın (8) ağır yaralandı.
* 24 Temmuz 2016: Van’ın İpekyolu İlçe Emniyet Müdürlüğü önünde hareket halindeki polis panzerinin altında kalan 4 yaşındaki Taha Kılıç yaşamını yitirdi. Görgü tanıkları aracın durmadığını anlattı. Taha’nın ölümüne neden olan polisler hakkında herhangi bir işlem yapılmadı.
* 30 Ağustos 2016: Van’da Mustafa Duman (17), evinin önünde otururken zırhlı aracın açtığı ateş sonucu yaşamını yitirdi.
*6 Eylül 2016: Dersim’in Seyit Rıza Meydanı’nda kobra tipi zırhlı aracın çarptığı 71 yaşındaki Naciye Özdemir yaşamını yitirdi.
* 8 Ekim 2016: Yüksekova’da kobra tipi zırhlı aracın sivilleri taraması sonucu mobilya mağazasının önünde ve müştemilat kısmında bulunan Şemsettin Çakmakçı, Rahmi Safhalı, Necdet İşözü, Serhat Buldan ve Aydın Tümen yaşamını yitirirken, Mehmet Ali Kaya ise yaralandı.
* 24 Ekim 2016: Şırnak’ın Cizre ilçesinde Hakan Sarak (5) zırhlı aracın çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Araç durmadan uzaklaştığı için Sarak, kan kaybından hayatını kaybetti.
* 1 Ağustos 2017: İstanbul’un Okmeydanı’nda Kobanêli Raşid Oso (7) zırhlı aracın çarpması sonucu yaşamını yitirdi.
* 9 Şubat 2017: Mardin Dargeçit’te 7 yaşındaki Berfin Dilek, zırhlı polis aracının çarpması sonucu hayatını kaybetti.
* 4 Mart 2017: Siirt-Batman karayolu üzerinde geri geri hareket eden zırhlı aracın altında kalan 34 yaşındaki Kerem Arslan yaşamını yitirdi.
* 21 Mart 2017: İdil-Cizre karayolunun 10’uncu kilometresindeki Kovah Köyü yakınlarında ejder tipi zırhlı aracın otomobile çarpması sonucu Okan İnce, Bahadır Beyazlıoğlu ile adı öğrenilemeyen bir kişi hayatını kaybetti.
* 10 Nisan 2017: Van’ın 2 Nisan caddesinde, zırhlı aracın çarptığı 2 kişiden Abdulvahap Taş ağır yaralandı.
* 27 Nisan 2017: Van’da zırhlı polis aracının çarptığı 2 yurttaştan Sami Uçan kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
* 27 Nisan 2017: Diyarbakır’ın Gevran caddesinde, zırhlı askeri aracın çarptığı 55 yaşındaki Hatun Elhuman yaşamını yitirdi.
* 4 Mayıs 2017: Şırnak’ın Silopi ilçesine bağlı Karşıyaka Mahallesi’nde, akrep tipi zırhlı aracın evin duvarını yıkarak içeri girmesi sonucu odada uyuyan 7 yaşındaki Muhammet ile 6 yaşındaki kardeşi Furkan Yıldırım yaşamını yitirdi.
* 9 Haziran 2017: Mardin’in Nusaybin ilçesinde, özel harekât polislerini taşıyan zırhlı aracın çarptığı motosiklet üzerindeki Mehmet Şerif B. (17) ağır yaralandı. Yaralı çocuğun bir ayağı dizinden kesildi. Açılan soruşturmada bir adım ileri gidilmedi.
* 14 Haziran 2017: Diyarbakır’ın Lice ilçesinde, trafiğe kapalı alanda 70 yaşındaki Pakize Hazar zırhlı aracın çarpması sonucu olay yerinde yaşamını yitirdi. Yapılan yargılamada, polise verilen 3 yıl hapis cezası daha sonra 2 yıl 6 aya düşürüldü.
* 19 Haziran 2017: Diyarbakır-Bingöl karayolunda, özel harekât polislerini taşıyan zırhlı polis aracının bir yolcu minibüsüne çarpması sonucu araç şoförü Remzi Menteşe ile birlikte ismi öğrenilemeyen 8-10 yaşlarındaki bir çocuk yaşamını yitirdi.
* 20 Haziran 2017: Diyarbakır’ın Lice ilçesinde zırhlı aracın çarpması sonucu yaşamını yitiren Pakize Hazar’ın taziyesinden dönen köylülerin aracına ejder tipi zırhlı aracın çarpması sonucu 74 yaşındaki Mahmut Öner, 64 yaşındaki Mevlüt Dağtaş, 63 yaşındaki Abdulhamit Dağtaş, 53 yaşındaki Fikri Demirbaş ve Zeyel Demirbaş yaşamını yitirdi. Açılan soruşturma takipsizlikle sonuçlandı.
* 20 Haziran 2017: Şırnak’ın Beytüşşebap ilçesinde, akrep tipi zırhlı askeri aracın çarpması sonucu 3 yurttaş yaralandı.
* 19 Ekim 2017: Siirt’in Çal Mahallesi’nde, ejder tipi zırhlı araç tarafından ezilerek ağır yaralanan Felek Batur (6) yaşamını yitirdi.
*5 Kasım 2017: Batman-Diyarbakır karayolundaki İl Jandarma Komutanlığı’nın çıkış yolunda zırhlı araç bir otomobile çarptı. Çarpma sonucu 3’ü asker 2 kişi yaralandı.
* 5 Kasım 2017: Batman’ın Korik Mahallesi’nde ismi öğrenilemeyen bir askerin, özel aracıyla arkadaşına araç sürmeyi öğrettiği sırada sokakta oyun oynayan Burak İlhan’a (5) çarpması sonucu ağır yaralanan Burak, yaşamını yitirdi.
* 19 Kasım 2017: Mardin’in Dargeçit ilçesine bağlı Saray Mahallesi’nde devriye gezen zırhlı polis aracının çarptığı Fatma Nure Dursun (65) adlı kadın yaralandı.
*22 Kasım 2017: Şırnak’ın Cizre ilçesi Sur Mahallesi yakınlarında oyun oynayan 8 yaşındaki Ruken Cansırı, zırhlı polis aracının çarpması sonucu yaralandı.
*19 Aralık 2017: Diyarbakır’ın Yenişehir İlçesi Ofis semtinde bulunan Gevran Caddesi’nde seyir halindeki bir otomobile zırhlı araç çarpması sonucu şoför yaralandı.
* 23 Ocak 2018: Cizre’de seyir halinde olan araca, birden yola giren Ural tipi zırhlı aracın çarpması sonucu Mehmet Sait Alpkan ile iki oğlu ağır yaralandı.
* 25 Ocak 2018: Şırnak’ın Cizre ilçesine bağlı Dicle ile Kale mahalleleri arasında bulunan Birca Belek civarında, seyir halindeki zırhlı polis aracı 10 yaşındaki S.A. adlı çocuğa çarptı.
* 16 Mart 2018: Hakkari’nin Şemdinli ilçesi Cumhuriyet Caddesi ile Serment Caddesi kavşağında, Shortland tipi zırhlı jandarma aracı yolda yürüyen 72 yaşındaki İsmail Firat’a (72) çarptı. Kazada Fırat yaralandı.
* 7 Nisan 2018: Şırnak’ın Silopi ilçesine bağlı Yenişehir Mahallesi’nde bulunan Hastane Caddesi üzerinden karşıdan karşıya geçmek isteyen Nesrin Kılıç ve Suavi adlı çocuğuna zırhlı araç çarptı. Küçük Suavi’nin sol ayağı kesildi.
* 22 Nisan 2018: Dargeçit’te sürücüsünün geri geri sürdüğü zırhlı polis aracı, 50 yaşındaki Suphiye Yakut’a kapısının önünde çarparak ağır yaraladı. Açılan dava devam ederken, olay yerini gören tüm kameraların olaydan hemen önce kapandığı ortaya çıktı.
* 24 Mayıs 2018: Muş’ta yaşayan 10 yaşındaki Veysel Toplu, evinin önünde oynadığı sırada zırhlı araçtan açılan ateş sonucu yaralandı. Valilik 24 saat sonra olayın kazara olduğunu açıkladı.
* 28 Mayıs 2018: Dersim’in merkez karayolları kavşağında, askere ait zırhlı aracın çarptığı Hasan Hüseyin Çimen (60) adlı yurttaş yaralandı. Vücudunda kırıklar oluşan Çimen, yapılan ilk müdahalenin ardından Elazığ’a kaldırıldı. 2 günün ardından hastaneden taburcu edildi.
* 6 Haziran 2018: Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’nün ek yerleşkesi (Polis Okulu) önündeki Emek caddesinde aşırız hız yapan zırhlı polis aracı (TOMA) yolun karşısına geçmeye çalışan 75 yaşındaki Mehmet Tektekin isimli yurttaşa çarptı. Çarpmanın etkisiyle bilincini kaybederek, ağır yaralanan Tektekin, 08 Haziran’da tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.
* 13 Haziran 2018: Dersim’in Atatürk Mahallesi’nde zırhlı aracın çarptığı 92 yaşındaki Ali Sezer yaşamını yitirdi.
* 28 Haziran 2018: Yüksekova’da zırhlı araç, karşıdan karşıya geçen 56 yaşındaki Halit Artık’a çarptı. Artık, ağır yaralandı.
* 29 Haziran 2018: Şırnak’ın Uludere ilçesine bağlı Andaç (Elemun) köyünde, sınır ticareti yaptıkları iddiasıyla gözaltına alınan ve aralarında çocukların da bulunduğu 12 kişiyi taşıyan Kirpi tipi zırhlı askeri araç devrilmesi sonucu 2’si asker toplam 13 kişi yaralanırken, 15 yaşındaki Ali Ölmez yaşamını yitirdi.
* 3 Eylül 2018: Şırnak’ın Cizre ilçesine bağlı Konak Mahallesi’nde zırhlı polis aracı, seyir halindeki bir araca çarptı.
* 15 Eylül 2018: Van’ın Tuşba ilçesinde, zırhlı araç çarptığı sivil aracı metrelerce sürükledi. Kazada şans eseri yaralanan olmadı.
* 12 Mart 2019: Silopi’de sabah okula giden 9 yaşındaki Ruken Elma, panzer çarpması sonucu ayağından yaralandı.
* 16 Mayıs 2019: Şırnak’ın Cizre ilçesinde zırhlı polis aracının çarpması sonucu Fevziye Şengül (46) isimli bir kişi yaralandı.
* 3 Eylül 2019: Cizre’nin Dörtyol mevkiinde zırhlı araç bir sivil araca çarptı. Kazada şans eseri yaralanan olmadı.
* 11 Eylül 2019: Diyarbakır merkez Bağlar ilçesi 5 Nisan Mahallesi Emek Caddesi üzerinde seyir halinde olan polise ait zırhlı araç, Efe Tektekin (5) adlı çocuğa çarptı. Tektekin yaşamını yitirdi.
* 23 Eylül 2019: Dersim’in Mazgirt ilçesine bağlı Göktepe köyünde zırhlı aracın çarpması sonucu 22 yaşındaki Oktay Er yaşamını yitirdi.
* 9 Ekim 2019: Şırnak’ın Silopi ilçesine bağlı Karşıyaka Mahallesi’nde 7 yaşındaki Hamza Öğdem’e zıhlı polis zırhlı aracı çarptı. Araç olay yerinden kaçarken, Öğdem yaralandı.
* 9 Aralık 2019: Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde dur ihtarına uymadığı iddia edilen ehliyeti olmayan M.F. (16) ve E.C.A (15) tarafından kullanılan aracı kovalayan polis, bir süre sonra zıhlı araçla çarptı.
* 27 Mayıs 2020: Diyarbakır’da zırhlı polis aracının cadde ortasında kuralsız dönüş yapması kazaya neden oldu.
* 23 Ocak 2021: Diyarbakır’ın Eğil ilçesi Dere Mahallesi’nde, askeri zırhlı aracın çarpması sonucu 70 yaşındaki Sabri Günay ağır yaralandı.
* 28 Şubat 2021: Batman’ın Bağlar Mahallesi’nde, çekildiği belirtilen görüntülerde, Emniyet Müdürlüğü’ne ait zırhlı aracın çocukların bulunduğu alana hızla girerek kovaladığı ve çocukları ezmeye çalıştığı görüldü.
* 1 Nisan 2021: Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde 12 yaşındaki Nihat Şerzan Akdoğan adlı çocuk, yoldan hızla geçen zırhlı polis aracının çarpması sonucu yaralandı.
* 8 Ağustos 2021: Bitlis’in Ahlat ilçesine bağlı Sanayi Mahallesi’nde Malazgirt’te düzenlenen “Zafer Kutlamaları” adlı etkinlikten dönen ve içerisinde Erzurum 3 Ordu Komutanı’nın olduğu 25 SH 249 plakalı aracın çarptığı 10 yaşındaki Eyüp Kırtay yaşamını yitirdi.
* 3 Eylül 2021: Şırnak’ın İdil ilçesine bağlı Turgut Özal Mahallesi’nde, zırhlı aracın çarptığı 7 yaşındaki Miraç Miroğlu yaşamını yitirdi.”
*24 Ocak 2022: Şırnak’ın Cizre ilçesine bağlı Yafes Caddesinde Ranger tipi bir aracın çarpması sonucu 23 yaşında ki Abdulgaffar Dayan ağır yaralandı. Dayan 26 Ocak’ta yaşamını yitirdi.