Tarihçiler ve araştırmacılar, Şeyh Abdulselam Barzani'nin 20’nci yüzyılın başında sunduğu reformların yüz yıl sonra bile toplumsal, ulusal ve siyasal sorulara çözüm getirdiğine dikkat çekiyor.

Ölümsüz lider Mele Mustafa Barzani’nin ağabeyi Şeyh Abdulselam Barzani, Kürdistan’ın bağımsızlığını istediği gerekçesiyle 14 Aralık 1914’te Osmanlılar tarafından Musul’da idam edildi.

Ortadoğu'da toplum üzerindeki baskıların arttığı, insan hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği, Avrupa'da şiddetli çatışmaların yaşandığı 20’nci yüzyılın başlarında, Şeyh Abdulselam Barzani’nin önerdiği reformlar günümüzde modern dünyaya halen ışık tutuyor. 

Şeyh Abdulselam Barzani, mücadele ve çalışmalarında ulusal hakların yanı sıra, sosyal haklar ve cinsiyet eşitliğine de dikkat çekti.

Siyasetçi Hanifi Turan, Şeyh Abdulselam Barzani'nin yüz yıl önceki perspektifinin günümüzde halen birçok siyasi, sosyal ve ulusal soruna çözüm olabileceğini söylüyor.

K24’e konuşan Turan, Şeyh Abdulselam Barzani'nin Kürtler için Osmanlı yetkililerine telgraf çektiğini anımsatarak, "Şeyh Abdulselam Barzani Osmanlılara, Kürtçenin resmi olarak kullanılmasını, Kürdistan'daki devlet yetkililerinin Kürtçeyi iyi bilmeleri gerektiğini ve Kürtlerden alınan vergilerin okul ile yol yapımında kullanılmasını talep eden bir telgraf gönderiyor" dedi.

K24’e değerlendirmelerde bulunan tarihçi Tahsin Sever de Şeyh Abdulselam Barzani’nin kendi döneminde yaşayan birçok kişiden farkı olduğunu ifade ederek, insanlar arası toprak paylaşımı yapan, zorla yapılan evlilikleri kaldıran, demokratik yönetim kuran bir kişi olduğuna dikkat çekti.

Sever, aradan yüz yıl geçmesine rağmen Şeyh Abdulselam Barzani’nin o dönemlerde uyguladığı yönetimin hala anlaşılmaya ve uygulanmaya devam ettiğini söyledi.

Araştırmacı yazar Mahmut Beğik de Şeyh Abdulselam Barzani’nin, 1914 yılında keyfi bir mahkeme tarafından idam edildiğinde Musul Valisi’nin Kürt karşılığı ve düşmanlığı yapan İttihat Terakki’ye yakın Süleyman Nazif olduğunu belirtti.

K24’e konuşan Beğik, “Osmanlı’nın saldırması üzerine Şeyh Abdulselam Barzani Doğu Kürdistan’a geçiyor ve burada Sofi Abdullah’ın evinde ihanete uğruyor. Sofi Abdullah onu Osmanlılara teslim ediyor. Musul'da keyfi bir mahkeme tarafından yargılanıyor. O zaman Musul Valisi Diyarbakırlı Süleyman Nazif’ti. Abdurrezzak Bedirxan da onun döneminde Musul’da idam edildi” şeklinde konuştu.

Şeyh Abdulselam Barzani, 1868 yılında Barzan köyünde dünyaya geldi.

Kürdistan ulusal tarihinde önemli bir yere sahip olan Şeyh Abdulselam Barzani, 1907 yılında Osmanlılardan Kürtçenin Kürt bölgelerinde resmi dil talebinde bulunmuştu.

K24