Türkiye Sosyal Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı, (TÜSES) İstanbul'da yaşayan Suriyelilere yönelik "İstanbul'daki Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Algı ve Tutumlar: Partizanlık, Yabancı Karşıtlığı, Tehdit Algıları ve Sosyal Temas" başlıklı araştırması geçen 5 Haziran günü yapılan online toplantı ile açıkladı.

Heinrich Böll Vakfı'nın desteğiyle Dr. Burcu Mutlu, Dr. Osman Savaşkan ve Kerem Morgül tarafından yürütülen araştırmada 2 bin 284 Türk vatandaşıyla yapılan anketin sonuçlarına da yer verildi.

Yabancı göçmenlere bakış açısı mesafeli

Araştırma İstanbul'da sayıları neredeyse 1 milyona yaklaşan Suriyeli sığınmacılar başta olmak üzere yabancı göçmenlere yönelik yerli halkın mesafeli bakış açısını da ortaya çıkardı.

Bu konuda örnek teşkil edebilecek verilerden bazıları şöyle: 

Mahallelerine Suriyeli ailelerin taşınmasından rahatsız olmayacağını belirtenlerin oranı yüzde 27,10 kaldı.

Gündelik hayatlarında Suriyelilerle yakın ilişki kuranların oranı sadece yüzde 6,4.

Ankete katılanların yüzde 66'sı Suriyeli sığınmacıların, Türk vatandaşlarına kıyasla ayrıcalıklı muamele gördüğünü iddia etti.

Yüzde 64'ü Suriyeli sığınmacıları Türkiye'ye yük olarak niteliyor. 

Ekonomi bozuldukça Suriyelilere yönelik negatif duyguların da artıyor.

Sığınmacıları 'mazlum' ve 'din kardeşi' görenlerin yüzde 58,53'ü onları ekonomiye yük olarak niteledi.

Alevi ve Kürtlerin bakış açısı Türk ve Sünnilere göre kısmen daha olumlu

Araştırmaya katılanların siyasi tercihlerine, etnik, dini ve mezhepsel mensubiyetlerine bakıldığında da hem farklılaşan hem de benzeyen sonuçlar çıktı.

Örneğin Kürt-Zaza katılımcıların Türk katılımcılara, Alevi katılımcıların da Sünnilere oranla Suriyeli sığınmacılara daha olumlu baktığı iddia edildi.

Yine araştırmada Suriyeli sığınmacılara şartlı vatandaşlık verilmesine desteğin Aleviler ve Kürtler arasında daha yaygın olduğu da iddia edilirken, bu gruplara nazaran Sünni-Türk çoğunluğun sığınmacılara yaklaşımının bir hayli olumsuz olduğu öne sürüldü.

Aslında Alevi ve Kürtlerde de sığınmacılara bakış açısı çok parlak değil

Aleviler ve Kürtler, Sünni Türklere göre sığınmacılara karşı daha olumlu baksa bile bu genele vurulduğunda onlarda da durumun parlak olmadığı araştırmada şu sözlerle belirtildi:

Fakat etnik ve dini azınlıklara mensup yurttaşların da genel olarak Suriyelilere yönelik olumsuz hisler besledikleri dikkatten kaçırılmamalıdır. Hem Kürtlerin hem de Alevilerin İstanbul'daki göçmen gruplar içerisinde en negatif hislere sahip olduğu grup Suriyeli sığınmacılardır.

Muhafazakarlar, daha az dindar Sünnilere göre Suriyeli sığınmacılara daha olumlu bakıyor

Yine araştırmada kendilerini dindar muhafazakâr olarak nitelendiren Sünni katılımcıların, Suriyelilere yönelik ortalama hissinin 3,31 olduğu belirtildi.

Bu konuda şu ifadeler dikkati çekti: 

Öte yandan kendilerini dindar muhafazakâr olarak tarif etmeyen Sünni katılımcıların ortalaması 1,72 olarak gerçekleşmiştir. Aradaki fark hem istatistiksel hem de pratik açıdan anlamlıdır. Sağdaki panele bakıldığında dindar muhafazakârlık ile şartlı vatandaşlığa destek arasındaki ilişkinin daha da güçlü olduğu görülmektedir. Zira kendilerini dindar muhafazakâr olarak tanımlayan Sünnilerin yüzde 40'a yakın bir bölümü şartlı vatandaşlığa destek verirken, bu oran diğer Sünni katılımcılar arasında yüzde 15,78'e kadar düşmektedir.

En çok Afrikalılara en az Ermeni sığınmacılara olumlu bakılıyor

Araştırmaya katılanlara yine İstanbul'da yaşayan Suriyelilerin yanı sıra diğer yabancı göçmenlere yönelik bakış açıları da sorulup 0'dan 10'a kadar puanlama yapıldı.

0 çok olumsuz his iken, 10 çok olumlu hisse karşılık geliyor.

Ortalamaya bakıldığında İstanbulluların, şehirlerindeki belli başlı göçmen gruplara yönelik pek de olumlu hisler beslemediği dikkat çekti.

Örneğin en yüksek puanı alan Afrikalı göçmenler için bile ortalama his 10 üzerinden 3,31'de kaldı. Ermeniler 2,42 ile en düşük seviyede olumlu his beslenen grup olurken, onları 2,44 ile Suriyeli sığınmacılar takip etti.

Yabancı göçmenlere en olumlu bakan HDP'liler, en olumsuz bakan ise MHP'liler

Parti bazında bakıldığında Kürt seçmenlerin ağırlıkta olduğu HDP'liler, yabancı göçmenlere en sıcak bakan parti olarak öne çıktı. Araştırma sonuçlarına göre MHP'liler ise tüm göçmen gruplara çok soğuk bakıyor.

CHP, İYİ Parti ve HDP seçmenlerinin duygusal açıdan en uzak oldukları grup Suriyeli sığınmacılar iken, AKP ve MHP'lilerin en uzak oldukları grup Ermeni göçmenler.

Ali Kemal Erdem / Independent Türkçe