Bugün Kürdistan Bölgesi ve idaresi dışındaki Kürdistani bölgelerde halkın yüzde 93’ünün “Evet” dediği Kürdistan’ın Bağımsızlık Referandumu’nun 5’inci yıl dönümü.

Başkan Mesud Barzani Kürdistan Bölgesi’nin bağımsızlık referandumunun 5’inci yıldönümü vesilesiyle yaptığı açıklamada “Bugün tarihi bir gün. Baş eğmeyenleri ve eğmeyeceklerin ellerinden, gözlerinden öpüyorum” dedi.

Tarihi karar

Başkan Mesud Barzani başkanlığında 7 Haziran 2017’de başkent Erbil’e bağlı Pirmam ilçesinde Kürdistan’daki siyasi partilerle gerçkeştirilen toplantıda 25 Eylül 2017 referandum günü olarak belirlenmişti.

Söz konusu toplantıya, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgırtu), Kürdistan İslami Hareket Partisi (Bızutnewe), Kürdistan Komünist Partisi, Kürdistan Sosyalist Demokrat Partisi (KDSP) Emekçiler Partisi (Zehmetkeşan) Kürdistan İşçi ve Emekçiler Partisi, Kürdistan Kalkınma ve Reform Partisi, Erbil Türkmen Listesi, Irak Türkmen Caphesi (ITC), Türkmen Kalkınma Partisi, Kürdistan Parlamentosu Ermeni Listesi, Aşuri Demokratik Hareketi ve Aşuri ve Kildani Meclisi temsilcileri katılmıştı.

Irak Merkezi Hükümeti ve komşu ülkeler referandum kararına karşı çıktı.

Dünyadaki tüm Kürtlerin de destek verdiği tarihi referandum sürecinde, 400 yabancı ve 2 bin yerli gözlemci hazır bulunmuş, 159 medya organı ve 500 yerli basın-yayın kuruluşu süreci yakından takip etmişti.

Kürdistan Bölgesi ve idaresi dışındaki bölgelerde yapılan bağımsızlık referandumunda, yaklaşık 3 milyon seçmene “Kürdistan Bölgesi ve idaresi dışındaki bölgelerin bağımsız olmasını istiyoruz musunuz?” sorusu yöneltildi.

25 Eylül’de gerçekleşen Kürdistan Bağımsızlık Referandumunda 4 milyon 561 bin 255 seçmenin oy kullanma hakkı vardı ve 3 milyon 305 bin 925 kişi sandık başına gitti. Referanduma katılı yüzde 72 oranında gerçekleşirken, 2 milyon 861 bin 471 kişi “Evet” oyu kullandı. Referandum, yüzde 92.73 “Evet” oyuyla sonuçlandı.

Halkın yüzde 93’ünün “Evet” diyerek, bağımsızlığı tercih ettiği referandum sonucuna, başta Bağdat, Ankara ve Tahran olmak üzere bazı ülkeler karşı çıktılar.

KDP ile KYB politbüro üyeleri, 15 Ekim 2017’de Süleymaniye’nin Dukan ilçesinde Başkan Mesud Barzani ve Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum başkanlığında bir araya gelerek,“Kürdistan’daki güçleri, mevcut durumda da Bağdat ve Erbil'in anayasal ilkeler ve çıkarlar doğrultusunda şartsız bir şekilde müzakereye hazır” olduğu belirtilmişti.

Kürdistan’a ambargo

Irak Parlamentosu, referandum sonucunu reddeden bir karar çıkardı. Irak Başbakanı Haydar Abadi ise, “Irak'ın toprak bütünlüğünü koruyup ayrılıkçı hareketlerle mücadele etmesi konusunda gerekli tüm tedbirleri almasını” istemişti.

Bağdat yönetimi 14 Eylül'de, referandumu destekleyen Kerkük Valisi Necmeddin Kerim’i azletti.

Bağdat, Ankara ile Tahran arasında yaptığı görüşmeler sonrası Kürdistan Bölgesi’ni ekonomik yaptırımlar ve ambargolarla tehdit edildi.

Ankara, hava sahasını Kürdistan Bölgesi’ne  kapatarak Erbil ile Süleymaniye havalimanlarına uçuşları yasakladı. İran ise Kürdistan Bölgesi ile sınır kapılarını kapattı.

16 Ekim’de Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne (KYB) bağlı bazı birliklerin çekilmesiyle Irak ordusu ile Heşdi Şabi güçleri başta Kerkük ve Tuzhurmatu olmak üzere Kürdistani bölgelere ilerlemişti.

Söz konusu güçlerin bölgeye girmesiyle Kürtlerin yanı sıra referanduma destek veren Türkmen ve Arap aileler de evlerini terketmek zorunda kalmıştı.

Diplomatik başarı

Fransa’nın daveti üzerine 2017’nin Aralık ayında Paris’e giden Başbakan Neçirvan Barzani ve beraberindeki heyet Macron ile Elysee Sarayı’nda bir araya gelmişti.

Fransa, Kürdistan Bölgesi’ne 16 Ekim olayları sonrasında diplomatik anlamda destek vererek Kürdistan Bölgesi’nin anayasal haklarının verilmesi konusunda Bağdat’a çağırda bulunmuştu. Macron, Erbil ile Bağdat arasındaki ilşkilerin normalleşmesi için aracı olmuştu.

Dönemin Başbakanı Neçirvan Barzani, özellikle 16 Ekim sonrası yürüttüğü diplomasi sonucu Irak’ta büyük bir insani felaketle sonuçlanacak olan iç savaşı da durdurdu.

Başkan Mesud Mesud Barzani ise, referandumun birinci yıldönümünde Al jazeera’ya verdiği bir röportajda, 16 Ekim 2017’de Kerkük’te yaşananların ulusal bir ihanet olduğunu, belli bir grubun Heşdi Şabi ve İran Devrim Muhafızları (Pasdaran) üyeleriyle anlaşarak, ABD’nin gözü önünde kendilerini arkadan hançerlediğini söyledi.